(Quảng Nam) – Tối 7/8/2024, tại Tượng đài chiến thắng Thượng Đức (huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam), Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 50 năm chiến thắng Thượng Đức (7/8/1974-7/8/2024) với chủ đề “Thượng Đức – bản hùng ca bất tử”.
Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng Thượng Đức nhằm ôn lại chiến thắng lịch sử hào hùng, có ý nghĩa to lớn trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; tưởng nhớ công ơn các anh hùng liệt sĩ, đồng chí, đồng bào đã anh dũng chiến đấu, hy sinh trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của Nhân dân ta nói chung và trong chiến dịch giải phóng Thượng Đức nói riêng.
Tham dự lễ kỷ niệm có nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước, đại diện các lãnh đạo các cơ quan Trung ương, lãnh đạo tỉnh Quảng Nam, các tướng lĩnh, lão thành cách mạng, các Mẹ Việt Nam Anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, các cựu chiến binh tham gia trận đánh ở Thượng Đức.
Phát biểu lại lễ kỷ niệm, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Lương Nguyễn Minh Thiết cho hay, sau Hiệp định Paris năm 1973, với những hành động phá hoại, quân ngụy đưa lực lượng cơ động vào thực hiện âm mưu lấn chiếm, “tràn ngập lãnh thổ”, phân tuyến, chia vùng, giành dân, lấn đất, xóa thế “da báo”, đẩy lực lượng cách mạng, nhất là lực lượng chủ lực quân giải phóng ra khỏi vùng đồng bằng và đô thị. Ở Quảng Đà, chúng từng bước lấn chiếm lại vùng giải phóng và ra sức củng cố chi khu quân sự Thượng Đức thành tiền đồn vững chắc để bảo vệ căn cứ liên hợp quân sự Đà Nẵng.
Chi khu quân sự Thượng Đức được Mỹ xây dựng trở thành tiền đồn vững chắc để bảo vệ căn cứ liên hợp quân sự Đà Nẵng và khống chế tuyến đường 14 của ta ở phía Tây Quảng Đà. Chi khu quân sự gồm một cụm cứ điểm kiên cố nằm ở thôn Hà Tân, xã Lộc Bình (nay là xã Đại Lãnh, huyện Đại Lộc), nơi ngã ba sông Cái và sông Côn, cạnh Quốc lộ 14, cách đường Đông Trường Sơn không xa, cách Đà Nẵng khoảng hơn 40 km đường chim bay.
Theo đánh giá của địch, Thượng Đức là “mắt ngọc của đầu rồng”, là “cánh cửa thép bất khả xâm phạm”. Thượng Đức nằm trong thế phòng thủ chung thuộc vùng I chiến thuật của Mỹ-ngụy, “cánh cửa thép” bảo vệ vòng ngoài Đà Nẵng.
Trước tình hình đó, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 21 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa III xác định: “Con đường của cách mạng miền Nam là con đường bạo lực cách mạng”. Quán triệt tinh thần nghị quyết đó, giữa năm 1974, Ban Thường vụ Khu ủy và Quân khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 quyết định mở chiến dịch tổng hợp mùa Thu 1974, xác định chiến trường trọng điểm hoạt động là Quảng Nam, Quảng Đà, Quảng Ngãi với 5 khu chiến, trong đó có: Khu chiến Nông Sơn – Trung Phước; Khu chiến Tây Quế Sơn (Quảng Nam); Khu chiến Thượng Đức (Quảng Đà)…
Ban Thường vụ Khu ủy và Quân khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 ra nghị quyết “Chiến dịch này phải thắng cả về quân sự và chính trị. Quân sự là diệt gọn quân địch tại chỗ, thu hút, giam chân và tiêu diệt một bộ phận lực lượng cơ động của địch. Chính trị là giải phóng bảo đảm đời sống cho hơn 10.000 dân, đập tan chính quyền cơ sở và tề điệp ác ôn, giữ vững vùng giải phóng, đánh bại quân địch đến tiếp ứng, tạo điều kiện thuận lợi cho chiến dịch tiến công tổng hợp của quân khu phát triển và giành thắng lợi”. Chiến dịch Thượng Đức được đặt mật danh là K711.
Nhiệm vụ tấn công cụm cứ điểm Thượng Đức được sử dụng lực lượng chủ lực của bộ có Sư đoàn 304 và Trung đoàn 3 Sư đoàn 324 phối hợp với các lực lượng Quân khu 5, lực lượng vũ trang và nhân dân trên địa bàn tỉnh Quảng Nam và huyện Đại Lộc. Mọi công việc chuẩn bị cho chiến dịch được tiến hành hết sức khẩn trương, đặc biệt là khu vực trọng điểm.
Ngày 06/6/1974, tại Sở chỉ huy Sư đoàn 304 ở khu vực sông Bung (huyện Nam Giang), Tư lệnh Quân khu 5 Chu Huy Mân đã giao nhiệm vụ cụ thể cho Sư đoàn 304. Mọi công việc chuẩn bị cho chiến dịch được tiến hành hết sức khẩn trương, đặc biệt là khu vực trọng điểm.
Sáng ngày 29/7/1974, Sư đoàn 304 nổ súng tấn công Thượng Đức. Sau một ngày chiến đấu ác liệt, các đơn vị thuộc Sư đoàn 304 và của tỉnh đã tiêu diệt cứ điểm Ba Khe, Gò Cấm, đồi Mồ Côi, Lục Nam, bao vây cứ điểm động Hà Sống.
Với tinh thần anh dũng chiến đấu, sử dụng chiến thuật hiệu quả, đến 8h30 ngày 7/8/1974, quân ta đã làm chủ hoàn toàn chi khu quân sự Thượng Đức, lá cờ Quyết chiến quyết thắng của Đảng bộ và nhân dân Quảng Đà tặng cho Sư đoàn 304 tung bay trên chi khu quân sự Thượng Đức, báo hiệu sự toàn thắng của chiến dịch. Từ tháng 8 đến tháng 12/1974, quân ta tiếp tục đánh bại các đợt tấn công “tái chiếm” của quân chủ lực địch, gồm quân dù và thủy quân lục chiến, bẻ gãy xương sống của lực lượng dự bị chiến lược của quân đội Sài Gòn.
Khi nói về Thượng Đức, cố Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Võ Chí Công đã khẳng định: “Chiến thắng Thượng Đức không chỉ chặt đứt cánh cửa thép bảo vệ vòng ngoài Đà Nẵng, mà còn có ý nghĩa chiến lược quan trọng vào thời gian này. Đó là thước đo về sự so sánh giữa lực lượng vũ trang ta và quân chủ lực ngụy. Từ thực tiễn đó đã góp phần cho Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương có những nhận định mới, đề ra những quyết sách đúng đắn và quyết định trong chiến lược tổng tiến công và nổi dậy vào mùa Xuân lịch sử năm 1975”.
“Chiến thắng Thượng Đức là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là tấm gương sáng ngời về ý chí quyết chiến, quyết thắng, về tinh thần tiến công liên tục, ý chí sắt đá, lòng quả cảm vô biên của cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 304, Sư đoàn 324 và các lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Đà; khẳng định sức mạnh to lớn của tinh thần đoàn kết quân dân… Niềm tự hào về Chiến thắng Thượng Đức chắc chắn sẽ là hành trang sức mạnh, là niềm tin, là tiền đề vững chắc, là động lực to lớn để Quảng Nam vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức, viết tiếp trang sử hào hùng và quyết tâm thực hiện khát vọng phát triển, xây dựng Quảng Nam trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước vào năm 2030”, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Lương Nguyễn Minh Triết nhấn mạnh.
Trong chương trình, lãnh đạo tỉnh Quảng Nam tặng quà tri ân người có công cách mạng, Mẹ Việt Nam anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân đã anh dũng chiến đấu, hy sinh trong chiến dịch Thượng Đức. Ngay sau lễ kỷ niệm đã diễn ra chương trình nghệ thuật với chủ đề “Thượng Đức – bản hùng ca bất tử”, gồm 3 chương: Bản hùng ca bất tử, quê hương cách mạng, tiếp bước đi lên.
Thế Cương – Nguyễn Phương