Ngày 21/7/2023, phát biểu trong cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) về Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen, Phó Đại diện thường trực thứ nhất của Liên bang Nga tại LHQ Dmitry Polyansky cho hay, Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen không còn hiệu lực, từ nửa đêm ngày 20/7/2023 theo giờ Moscow. Hiện nay, Nga coi cơ sở hạ tầng tại các cảng Biển Đen của Ukraine là nơi triển khai quân đội của Kiev.
Ông Polyansky nói: “Chúng tôi phải tuyên bố rằng, trong năm qua, khi Thoả thuận (ngũ cốc) còn hiệu lực, Kiev, núp sau thoả thuận này, đã củng cố năng lực phòng thủ, nhiên liệu và kho chứa đáng kể tại các cảng Biển Đen của họ. Ngoài ra, các nguồn lực quân sự đáng kể và lính đánh thuế nước ngoài đã được triển khai ở đó. Hiện nay Thoả thuận đã chấm dứt, chúng tôi có cơ hội để khắc phục tình trạng này”.
Ông Polyansky nhấn mạnh, Nga coi cơ sở hạ tầng cảng Biển Đen của Ukraine là nơi triển khai và bổ sung cho quân đội Ukraine các loại vũ khí phương Tây cung cấp, được sử dụng để chống lại Nga.
Nhà Ngoại giao Nga cũng cảnh bảo Moscow đã thu hồi các đảm bảo an ninh cho các tàu đi đến các cảng Ukraine và tất cả các tàu như vậy đều được coi là có thể vận chuyển hàng hoá quân sự. Do đó, các quốc gia treo cờ trên những tàu như vậy cũng được coi là các bên tham gia cuộc xung đột Ukraine đứng về phía Kiev.
Về thỏa thuận ngũ cốc, cũng trong ngày 21/7, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Vershinin cho rằng, thỏa thuận ngũ cốc mới giữa nước này và Thổ Nhĩ Kỳ có thể trở nên khả thi nếu các yêu cầu của Moscow được đáp ứng.
Ông Vershinin cũng tuyên bố Nga đang nghiên cứu các tuyến đường xuất khẩu ngũ cốc mới, sau khi Moscow rút khỏi Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen hồi đầu tuần này.
Nga sẵn sàng quay trở lại thực thi Thỏa thuận Ngũ cốc Biển Đen với điều kiện các điều khoản cuối cùng phải được đáp ứng. Đồng thời, Moskva tiếp tục xuất khẩu lương thực, có tính đến mối quan tâm của các quốc gia có nhu cầu.
Liên quan Thỏa thuận ngũ cốc, trong một cuộc họp ngắn ngày 21/7 tại Moskva, Thứ trưởng Ngoại giao Liên bang Nga Sergei Vershinin đã nêu ra một số các điều kiện của Nga, đó là đảm bảo việc di chuyển an toàn và có thể kiểm chứng của các con tàu đến các cảng trên Biển Đen, hoạt động bình thường của đường ống khí amoniac Togliatti-Odessa, kết nối lại Ngân hàng Nông nghiệp Nga – Rosselkhozbank – với hệ thống SWIFT.
Ông khẳng định “sau khi các điều kiện mà Tổng thống Vladimir Putin nêu ra được đáp ứng, chúng tôi sẵn sàng xem xét các lựa chọn khác nhau để tiếp tục cung cấp ngũ cốc cho thị trường thế giới”.
Ngoài ra, ông nhấn mạnh, Moscow sẽ làm “tất cả những gì có thể” để bảo vệ châu Phi tránh được những hậu quả phát sinh từ vụ việc Nga rút khỏi thỏa thuận do LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian. Nhằm góp phần ngăn chặn cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu bằng cách cho phép ngũ cốc bị phong tỏa do xung đột ở Ukraine được xuất khẩu một cách an toàn từ các cảng ven bờ Biển Đen.
Moskva sẽ coi tất cả các tàu đi đến các cảng của Ukraine dọc theo Biển Đen là tàu chở hàng quân sự
Ngày 21/7/2023, phát biểu trong cuộc họp, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Vershinin thông báo, Nga muốn các tàu ở Biển Đen được kiểm tra để đảm bảo rằng chúng không được sử dụng để chở vũ khí. Việc kiểm tra các tàu trên Biển Đen để đảm bảo không chở hàng quân sự là hợp lý, đặc biệt là sau các cuộc tấn công đã diễn ra.
Trước việc Bộ Quốc phòng Nga ra tuyên bố, Moskva sẽ coi tất cả các tàu đi đến các cảng của Ukraine dọc theo Biển Đen là tàu chở hàng quân sự, ông Vershinin nói: “Điều đó có nghĩa là chúng ta phải đảm bảo điều này, chúng ta phải kiểm tra xem con tàu đó có đang chở thứ gì xấu hay không.” Ông cho rằng, cách gọi này là “hoàn toàn hợp lý, đặc biệt là sau các cuộc tấn công đã diễn ra.”
Theo tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga liên quan đến việc Thỏa thuận ngũ cốc không còn hiệu lực, từ nửa đêm ngày 20/7 theo giờ Moskva, Nga sẽ coi tất cả các tàu đến các cảng Ukraine đi qua Biển Đen là tàu có thể chở hàng quân sự, đồng thời các quốc gia treo cờ trên các tàu như vậy sẽ được coi là có liên quan trực tiếp đến cuộc xung đột Ukraine và đứng về phía Kiev.
Ngoài ra, Bộ Quốc phòng Nga còn nhấn mạnh hoạt động hàng hải tại một số khu vực phía Tây Bắc và Đông Nam của vùng biển quốc tế ở Biển Đen phải đối mặt với nguy hiểm trong ngắn hạn.
Chy Lê