Ngày 3/6/2025, tờ báo Thế Giới Trẻ có trụ sở tại thủ đô Berlin (CHLB Đức) đăng tải bài viết của nhà báo Reinhard Lauterbach với tiêu đề “Một đất nước bị chia rẽ – bầu cử tổng thống ở Ba Lan”. Bài viết phản ánh rõ nét những mâu thuẫn sâu sắc trong đời sống chính trị Ba Lan hiện nay, cho thấy cuộc bầu cử không chỉ là một sự kiện dân chủ thông thường, mà còn là thước đo cho mức độ phân hóa trong xã hội và sự giằng co giữa các thế lực chính trị trong nước.
Ứng cử viên cánh hữu Karol Nawrocki đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Ba Lan với tỷ lệ sát nút: 50,89% so với 49,11% dành cho đối thủ Rafał Trzaskowski thuộc Đảng Nền tảng Công dân (Civic Platform) theo đường lối tự do. Dù kết quả cho thấy sự phân cực sâu sắc trong cử tri Ba Lan, phe đối lập đã vội vã ăn mừng khi các cuộc thăm dò sau bỏ phiếu ban đầu cho thấy Trzaskowski tạm thời dẫn trước. Tuy nhiên, niềm phấn khích ấy nhanh chóng bị phủ bóng bởi thực tế phũ phàng của các con số cuối cùng, một sự nhầm lẫn không hiếm trong bối cảnh thăm dò dư luận ngày càng khó nắm bắt. Sự chênh lệch sít sao không làm thay đổi bản chất cốt lõi của chiến thắng. Như lời cựu Thủ tướng Đức Helmut Kohl từng khẳng định: “Đa số là đa số, bất kể sự chênh lệch đến mức nào”.
Dù ứng viên tự do Rafał Trzaskowski từng tạm thời dẫn trước trong vài giờ đầu tiên sau khi thăm dò kết thúc, lợi thế này nhanh chóng biến mất trong cuộc kiểm phiếu tiếp theo – cho thấy sự mong manh và nhất thời của những tín hiệu sớm trong một cuộc bầu cử phân cực sâu sắc. Liên minh với Thủ tướng Donald Tusk, Trzaskowski – nếu đắc cử – cũng sẽ phải đối mặt với bài toán mà Karol Nawrocki hiện đang đối diện: cầm quyền với một nền tảng ủng hộ hết sức mong manh.
Kết quả bầu cử một lần nữa phơi bày những rạn nứt trầm trọng trong nội tại xã hội Ba Lan. Sự phân hóa không chỉ đơn thuần là giữa “người thắng” và “kẻ thua” của thời kỳ chuyển đổi hậu Cộng sản – một cách phân loại đã trở nên quá đơn giản. Những chia rẽ này có cội rễ sâu xa từ sự khác biệt giai tầng, nhưng đồng thời cũng là sự tích tụ của phẫn nộ – từ văn hóa, tôn giáo đến định hướng giá trị.
Trzaskowski thắng thế tại các đô thị lớn và những trung tâm học thuật – nơi tập trung tầng lớp trung lưu, có học thức và tương đối ổn định về kinh tế. Các khu vực phía Bắc và phía Tây – từng thuộc lãnh thổ Đức, nơi Giáo hội Công giáo ít có ảnh hưởng – cũng nghiêng về phía ông. Trong khi đó, Nawrocki củng cố vị thế tại khu vực “Ba Lan cũ” phía Đông và Nam sông Vistula, nơi tôn giáo, truyền thống và nỗi bất an về hội nhập vẫn có sức chi phối mạnh mẽ.
Về bản chất, cục diện chính trị không quyết định bởi số lượng bài đăng trên mạng xã hội ở Warsaw, Gdańsk hay Poznań, mà bởi ai có thể huy động được cử tri ngoài các “bong bóng xã hội” ấy. Và ở điểm này, Nawrocki đã chứng tỏ sự vượt trội. Với một chiến dịch tranh cử đã âm thầm và cố ý khơi dậy nỗi sợ hãi: về nước Đức, về EU, về người di cư, về “sự thích nghi” của trẻ em bởi các cặp đôi LGBT, như quảng cáo của Nawrocki vào thứ sáu trước cuộc bầu cử đã nêu. Tuy nhiên, không rõ đây là lỗi thuật ngữ vô tình hay cố ý: ám chỉ rằng các cặp đôi đồng giới nhận con nuôi thực sự muốn “thích nghi” chúng, tức là thay đổi giới tính của chúng.
Hồ Ngọc Thắng/nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/501234.geteiltes-land.html