Theo the Nation, Ủy ban Chống tham nhũng quốc gia Thái Lan (NACC) vừa mở cuộc điều tra sơ bộ về đoạn ghi âm giữa Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra và Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen, làm dấy lên lo ngại về những hệ lụy chính trị trong bối cảnh chính phủ Thái Lan đang đối mặt với áp lực nội bộ và sự giám sát chặt chẽ từ dư luận.
Động thái này được đưa ra ngày 23/6, sau khi NACC nhận đơn kiến nghị từ Chủ tịch Thượng viện Thái Lan Mongkol Surasajja cùng một số thượng nghị sĩ, đặt ra nhiều câu hỏi về tính minh bạch và các tác động chính trị trong quan hệ song phương lẫn nội bộ chính trường Thái Lan.
Theo thông báo từ NACC, cuộc điều tra sơ bộ sẽ hoàn tất trong vòng 10 ngày, bao gồm các bước chuyển ngữ chính xác nội dung từ tiếng Khmer sang tiếng Thái, lấy lời khai nhân chứng và xem xét các quy định pháp luật liên quan.
Ủy ban cũng sẽ tham khảo phán quyết trước đây của Tòa án Hiến pháp về vụ việc cựu Thủ tướng Srettha Thavisin bị cách chức do bổ nhiệm ông Phichit Chuenban làm bộ trưởng.
Song song với quá trình này, Tòa án Hiến pháp dự kiến họp vào ngày 1/7 tới để xem xét đơn kiến nghị yêu cầu cách chức Thủ tướng Paetongtarn với cáo buộc vi phạm đạo đức.
Nhà hoạt động chính trị Ruangkrai Leekitwattana cũng đã gửi đơn lên Ủy ban Bầu cử đề nghị điều tra về nội dung đoạn băng ghi âm, trong đó Thủ tướng có phát ngôn chỉ trích quân đội giữa lúc căng thẳng biên giới với Campuchia leo thang.
Trước đó, trong cuộc điện đàm kéo dài 17 phút 6 giây, Thủ tướng Thái Lan gọi Chủ tịch Thượng viện Campuchia là “chú”, khuyên ông “đừng để ý đến phe đối lập” ở Thái Lan, trong đó có Tư lệnh Quân khu 2 Boosin Padklang quản lý khu vực biên giới phía đông giáp Campuchia.
Cảnh sát Hoàng gia Thái Lan ngày 23/6 xác nhận họ đang xử lý đơn khiếu nại do tướng Seripisut Temiyavej, lãnh đạo đảng Seri Ruam Thai, đệ trình, cáo buộc ông Hun Sen đã vi phạm luật của Thái Lan khi bí mật ghi âm cuộc trò chuyện mà không có sự đồng ý từ bà Paetongtarn và phát tán nhằm gây tổn hại uy tín của bà.
Trong khi đó, ông Hun Sen nói mình ghi âm cuộc gọi để đảm bảo minh bạch, sau đó chia sẻ bản ghi âm với khoảng 80 người trong chính phủ và quân đội. Một quan chức Campuchia đã “tức giận trước những lời lẽ xúc phạm” nhằm vào ông Hun Sen và Thủ tướng Hun Manet nên phát tán thông tin.
Tư lệnh cảnh sát quốc gia Kitrat Phanphet cho biết Thủ tướng Paetongtarn có khả năng sẽ được mời đến cung cấp lời khai. Ông khẳng định cảnh sát không chịu bất kỳ sức ép chính trị nào trong quá trình điều tra và ông đã chỉ đạo các đơn vị liên quan xem xét toàn diện các đơn khiếu nại.
Một nhóm đại diện Mạng lưới Sinh viên và Nhân dân vì Cải cách Thái Lan (NSPRT) cũng đã gửi khiếu nại tương tự. Đơn khiếu nại thứ ba từ ông Somkid Chuakong, Phó chánh văn phòng Thủ tướng, đang được đánh giá.
Tướng Kitrat nhấn mạnh quyết định tiếp theo sẽ phụ thuộc vào bằng chứng và lời khai nhân chứng. Ông từ chối nói rõ cảnh sát Thái Lan sẽ xử lý như thế nào về mặt pháp lý trong trường hợp này, nhưng cam kết lực lượng chức năng sẽ xử lý chuyên nghiệp, khách quan và không thiên vị.
Lịch sử chính trường Thái Lan tiếp tục lặp lại vòng xoáy quyền lực đầy biến động khi các lãnh đạo liên tiếp đối mặt với nguy cơ bị truất quyền thông qua các biện pháp pháp lý hoặc quân sự. Việc Thủ tướng đương nhiệm Paetongtarn Shinawatra bị đặt vào vòng nghi vấn không phải là ngoại lệ, mà là một phần tiếp nối của chuỗi biến cố đã từng khiến người tiền nhiệm của bà, ông Srettha Thavisin, bị Tòa án Hiến pháp cách chức vì vi phạm đạo đức. Trước đó, hai chính phủ khác thuộc gia đình Shinawatra cũng lần lượt bị lật đổ bởi các cuộc đảo chính quân sự – cho thấy những bất ổn mang tính chu kỳ trong nền chính trị Thái Lan.
Trong bối cảnh bị áp lực từ nhiều phía, Thủ tướng Paetongtarn vẫn kiên quyết từ chối từ chức. Tuy nhiên, bà đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về mặt liên minh khi đảng Bhumjaithai – lực lượng chính trị lớn thứ hai trong liên minh cầm quyền – tuyên bố rút lui. Diễn biến này khiến chính phủ chỉ còn nắm giữ khoảng 255 ghế trong tổng số 495 ghế của quốc hội, đẩy vị thế của bà Paetongtarn vào thế mong manh, và mở ra nguy cơ rạn nứt trong liên minh vốn không bền vững ngay từ đầu.
Theo các nguồn tin báo chí, bà Paetongtarn đang lên kế hoạch cải tổ nội các trong tuần này để củng cố liên minh, đồng thời đề cử một cựu tướng lĩnh giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng mới.
Những diễn biến chính trị bất ổn đang đe dọa làm xói mòn niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường Thái Lan, vốn đã chịu áp lực từ triển vọng tăng trưởng kinh tế thấp nhất kể từ đại dịch Covid-19. Nền kinh tế nước này đang đối mặt với nguy cơ bị áp thuế đối với hàng xuất khẩu sang Mỹ.
Dù vẫn giữ được sự hậu thuẫn từ các đảng nhỏ trong liên minh, chính phủ của Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra đang đứng trước một giai đoạn thử thách cam go khi vừa phải duy trì thế đa số mong manh trong quốc hội, vừa đối mặt với sức ép ngày càng gia tăng từ cả hệ thống chính trị lẫn dư luận xã hội. Với tư cách là nữ thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử Thái Lan, bà Paetongtarn không chỉ phải chứng minh năng lực lãnh đạo trong bối cảnh liên minh rạn nứt và nền kinh tế trì trệ, mà còn phải chèo lái con thuyền chính trị qua vùng nước xoáy của những di sản quá khứ và sự hoài nghi hiện tại. Tương lai chính trị của bà – cũng như ổn định của chính phủ – sẽ phụ thuộc vào khả năng xây dựng đồng thuận, củng cố niềm tin và vượt qua các rào cản pháp lý vốn đã trở thành đặc điểm cố hữu trong đời sống chính trị Thái Lan.
Minh Anh