Ngày 30/6/2025, Điện Kremlin chính thức lên tiếng về làn sóng biểu tình đang lan rộng tại Serbia, cảnh báo khả năng các cuộc biểu tình này là một phần của âm mưu “cách mạng màu”, thuật ngữ thường được Nga sử dụng để mô tả các phong trào thay đổi chính quyền do ảnh hưởng từ bên ngoài.
Người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, nhấn mạnh: “Mặc dù Serbia tất nhiên đang chịu áp lực chưa từng có, nhưng chúng tôi không thể loại trừ khả năng về nguy cơ kích động các cuộc cách mạng màu”. Ông đồng thời bày tỏ niềm tin vào chính quyền Serbia, cho rằng họ sẽ sớm “khôi phục luật pháp và trật tự”.
Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh Serbia đang trải qua những bất ổn chính trị nghiêm trọng. Các cuộc biểu tình ngày 28/6 đã dẫn tới đụng độ giữa người dân và lực lượng an ninh tại thủ đô Belgrade. Hàng ngàn người biểu tình yêu cầu tổ chức bầu cử sớm và phản đối 12 năm cầm quyền của Tổng thống Aleksandar Vucic – một đồng minh thân cận của Moscow.
Tổng thống Vucic, người vừa tham dự lễ diễu binh tại Moscow vào ngày 9/5, cáo buộc “các thế lực nước ngoài” đứng sau những bất ổn hiện nay và tuyên bố các nỗ lực “lật đổ Serbia” đã thất bại. Tuy nhiên, các cuộc biểu tình kéo dài nhiều tháng qua, trong đó có sự tham gia của sinh viên và các nhóm xã hội dân sự, cho thấy một làn sóng bất mãn đang tích tụ trong lòng xã hội Serbia.
Phân tích: Mạng lưới đồng minh và cạnh tranh ảnh hưởng
Tuyên bố từ phía Nga không chỉ là sự ủng hộ mang tính ngoại giao đối với chính quyền Vucic, mà còn phản ánh lo ngại sâu sắc của Moscow về nguy cơ mất dần ảnh hưởng tại một trong số ít những đồng minh còn lại ở châu Âu.
Serbia vốn giữ lập trường “cân bằng chiến lược” giữa Nga và phương Tây, dù không phải là thành viên NATO hay EU. Tuy nhiên, áp lực từ bên ngoài, bao gồm cả khối EU, ngày càng gia tăng trong bối cảnh phương Tây muốn kéo Serbia gần hơn về phía mình.
Bằng cách gợi nhắc đến “cách mạng màu”, một thuật ngữ gắn liền với các biến động chính trị từng xảy ra ở Gruzia, Ukraine hay Kyrgyzstan, Moscow một lần nữa thể hiện thái độ cảnh giác trước các biến động chính trị nội bộ tại các quốc gia thân Nga, xem đó là kết quả của sự can thiệp phương Tây.
Triển vọng: Serbia giữa ngã ba đường
Serbia đang đứng trước bước ngoặt chính trị quan trọng. Với nhiệm kỳ của Tổng thống Vucic kéo dài đến năm 2027, nhưng sức ép từ người dân và cộng đồng quốc tế về cải cách và minh bạch bầu cử ngày càng lớn, những chuyển động trong xã hội Serbia có thể là tiền đề cho một giai đoạn bất ổn mới.
Tuyên bố của Nga cho thấy Moscow không chỉ quan tâm tới chính trường Serbia, mà còn sẵn sàng phản ứng nếu cảm thấy lợi ích chiến lược của mình bị đe dọa. Trong khi đó, với việc đề cập đến “các thế lực nước ngoài”, chính quyền Vucic dường như cũng đang cố củng cố lại căn cứ quyền lực bằng cách gợi lên hình ảnh về một âm mưu từ bên ngoài – một chiến thuật quen thuộc trong bối cảnh bất ổn.
Diễn biến tại Serbia không chỉ phản ánh khủng hoảng chính trị nội bộ mà còn là một phần trong cuộc cạnh tranh địa chính trị giữa Nga và phương Tây. Việc Nga cảnh báo nguy cơ “cách mạng màu” cho thấy lo ngại rõ rệt từ Moscow về việc mất dần ảnh hưởng tại vùng Balkan – nơi vốn được coi là vùng đệm chiến lược. Trong khi đó, chính quyền Tổng thống Vucic đang cố gắng tận dụng yếu tố “bàn tay nước ngoài” để củng cố tính chính danh trước sức ép từ các cuộc biểu tình quy mô lớn.
Tương lai chính trị của Serbia sẽ phụ thuộc vào cách chính phủ nước này xử lý khủng hoảng hiện tại: đối thoại và cải cách, hay đàn áp và tiếp tục duy trì cấu trúc quyền lực hiện có. Nhưng rõ ràng, bất kỳ động thái nào cũng sẽ đặt Belgrade trước bài toán khó: tiếp tục nghiêng về phía Nga, hay dần xoay trục về phương Tây – và cái giá phải trả sẽ không chỉ nằm ở chính trị nội bộ, mà còn ở toàn bộ vị thế chiến lược của quốc gia này trên bàn cờ khu vực.
Thế Nguyễn