(Đà Nẵng). Tháng 11/1995, Hội đồng Bộ trưởng Giáo dục các nước Đông Nam Á quyết định thành lập Mạng lưới các trường đại học ASEAN (ASEAN University Network , viết tắt là AUN). Đúng hơn là mạng lưới các trường đại học hàng đầu của khu vực Đông Nam Á. AUN – QA (Quality Assurance) được thành lập 3 năm sau đó (năm 1998), với nhiệm vụ đẩy mạnh công tác đảm bảo chất lượng trong các cơ sở giáo dục đại học và hợp tác với các cơ quan trong khu vực, quốc tế, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
AUN -QA đã xây dựng bộ đánh giá gồm 25 tiêu chuẩn, 111 tiêu chí, đánh giá toàn bộ hoạt động của một cơ sở giáo dục đại học (1) . Sáng kiến đánh giá chất lượng giáo dục đại học , theo những tiêu chuẩn đảm bảo chất lượng chung, của cả khu vực Đông Nam Á, trước hết nâng cao sự tin tưởng lẫn nhau về chất lượng đào tạo giữa các trường trong khu vực, cũng như, với các trường đại học đối tác trên thế giới, từng bước góp phần thúc đẩy sự công nhận thành quả học tập và phát triển hợp tác giữa các trường đại học trong khu vực. Hơn nữa, xu thế hội nhập toàn cầu diễn ra ngày càng sâu rộng, các trường đại học không thể không tìm cho chính mình và đối tác lân cận, chuẩn thước đo mới, có giá trị quốc tế hơn. AUN đã đưa ra những tiêu chí đánh giá chất lượng giáo dục đại học của các trường trong khu vực Đông Nam Á, theo một bộ tiêu chuẩn đảm bảo chất lượng chung AUN-QA.
Không chỉ là những chuẩn mực chất lượng tiêu chuẩn chung để tiến tới công nhận chuẩn chất lượng, giữa các trường đại học thành viên trong mạng lưới, QA-AUN được nhìn nhận là hệ thống đảm bảo chất lượng được sử dụng thường xuyên như một bộ công cụ. Nhờ đó đảm bảo chất lượng đào tạo, không ngừng cải tiến, nâng cao chất lượng giảng dạy và nghiên cứu.
AUN-QA ngày càng hoàn thiện bộ tiêu chuẩn của mình. Tiêu chuẩn đánh giá bao gồm: Tầm nhìn, sứ mệnh, Văn hóa và Quản trị; Nguồn nhân lực; Nguồn lực tài chính và vật chất; Chính sách nghiên cứu; Kết quả giáo dục, Quan hệ đối ngoại và mạng lưới… AUN-QA luôn là bộ tiêu chuẩn với các quy tắc chất lượng khắt khe, có tiêu chí cụ thể, rõ ràng, tập trung đánh giá toàn diện chương trình đào tạo trên nhiều khía cạnh như chuẩn đầu ra, khung chương trình, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, công tác đảm bảo chất lượng, kết nối giữa nhà trường,sinh viên, và doanh nghiệp để đảm bảo chất lượng của toàn bộ chương trình đào tạo.
Tại Việt Nam, theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, tính từ năm 2009 đến 30/6/2022 đã có 250 chương trình đào tạo tại Việt Nam, được Tổ chức mạng lưới bảo đảm chất lượng của các trường đại học ASEAN (tức AUN-QA) đánh giá ngoài, và cấp chứng nhận đạt kiểm định chất lượng (chiếm tỷ lệ 81,2 % các chương trình đào tạo được các tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục nước ngoài thực hiện tại Việt Nam) ; chiếm 32,1% tổng số chương trình đào tạo đã được đánh giá và công nhận chất lượng tại Việt Nam (2).
Vào năm 2016 Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng đã bắt đầu kiểm định 2 chương trình đầu tiên theo tiêu chuẩn AUN – QA (Mạng lưới Đảm bảo chất lượng các trường đại học ASEAN), cũng là 2 chương trình có tính quốc tế (Chương trình tiên tiến giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh được xây dựng dựa trên nền tảng của các trường Đại học của Mỹ): Chương trình tiên tiến ngành Điện tử Viễn thông và Chương trình tiên tiến ngành Hệ thống nhúng (hiện nay là Chương trình tiên tiến ngành Hệ thống nhúng và IoT).
Thời điểm này, có thể ghi nhận rằng, Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng là một trong số “hiếm hoi” cấp trường đại học tại Việt Nam và trong khu vực, tiến hành kiểm định chất lượng giáo dục (cấp chương trình đào tạo, với bộ tiêu chuẩn đảm bảo chất lượng QA được tổ chức AUN ban hành năm 2004).
“Tại thời điểm đó (năm 2016), có thể nói ở Việt Nam rất ít các Trường có chương trình kiểm định theo tiêu chuẩn quốc tế (3). Thậm chí, nhiều trường đại học trong nước , còn chưa hiểu nhiều về đảm bảo chất lượng. Nói đến kiểm định chất lượng lại càng rất ít.
Việc lựa chọn tổ chức kiểm định AUN-QA tại thời điểm vừa nêu, nằm trong định hướng chiến lược của Trường chúng tôi. Mong muốn lớn nhất và bao trùm là khẳng định với xã hội và người học về chất lượng chương trình đào tạo của Trường chúng tôi đạt tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời hướng đến yếu tố hội nhập quốc tế. Điểm bắt đầu của Bách khoa Đà Nẵng là vươn tầm đến khu vực Đông Nam Á”, PGS.TS Nguyễn Hồng Hải – Phó Hiệu trưởng trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng, nhớ lại và chia sẻ về tính chủ động trong tầm nhìn của một học hiệu: Phải tham gia Mạng lưới AUN.
Tham gia sâu vào nhiều hoạt động của AUN, Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng bắt đầu tạo dựng tầm thế mới của Nhà trường. Chính từ kết quả kiểm định (theo chuẩn AUN-QA) đã giúp Nhà trường hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của công tác bảo đảm chất lượng, đồng thời cũng giúp Nhà trường nhìn nhận được những tồn tại, hạn chế để từng bước cải tiến để cho đến hôm nay có thể nói văn hoá bảo đảm chất lượng đã trở nên rất quen thuộc đối với mọi người, từ cấp quản lý, phục vụ đến giảng viên và sinh viên của Trường.
PGS.TS Nguyễn Hồng Hải phân tích thêm, “Chính nền tảng văn hoá bảo đảm chất lượng này, đã đưa đến kết quả Nhà trường được HCERES công nhận đạt chất lượng chu kỳ 2 vào cuối năm 2023, cùng với tổng số 26 chương trình đào tạo đại học và 4 chương trình đào tạo thạc sĩ được công nhận đạt chất lượng theo các tiêu chuẩn quốc tế.
Đến thời điểm hiện tại (2025), Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng có đến 26 chương trình đào tạo đại học và 4 chương trình đào tạo thạc sĩ được công nhận đạt chất lượng theo các tiêu chuẩn quốc tế. Trong đó có 19 chương trình được kiểm định và công nhận chất lượng bởi AUN-QA.
Có 1 chương trình được công nhận chu kỳ 4, có 2 chương trình được công nhận chu kỳ 3 là các chương trình kỹ sư chất lượng cao Việt-Pháp (PFIEV), 5 chương trình công nhận chu kỳ 2 trong đó có 2 chương trình tiên tiến Việt-Mỹ được công nhận bởi AUN-QA vào năm 2016 và năm 2022.
Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng cũng là trường đại học đầu tiên ở khu vực miền Trung trong 3 năm liên tiếp có đến 12 chương trình đào tạo được đánh giá và công nhận đạt chất lượng theo tiêu chuẩn AUN – QA; tiêu chuẩn Ủy ban Văn bằng Kỹ sư Cộng hòa Pháp. Riêng AUN – QA, giai đoạn 2016 – 2020.nhà trường còn có có 2 chương trình đào tạo là: “chương trình tiên tiến Việt – Mỹ ngành Điện tử – Viễn thông và ngành Hệ thống nhúng” được đánh giá và công nhận đạt chất lượng theo bộ tiêu chuẩn của AUN-QA. Đặc biệt, 2 chương trình đào tạo này có tổng số điểm ghi nhận khách quan về chất lượng xếp hạng cao nhất Việt Nam từ trước đến nay (trong tất cả các đợt do AUN đánh giá trên phạm vi cả nước).
Một Giảng viên của Trường là PGS.TS Phạm Văn Tuấn (qua đề cử từ Trường) đã tham gia và trở thành chuyên gia đánh giá (Assessor) chính AUN-QA. Với hiểu biết và kinh nghiệm của mình, chính PGS.TS Phạm Văn Tuấn đã tập huấn, hướng dẫn trở lại cho nhiều trường đại học trong nước khi chuẩn bị kiểm định chất lượng chuẩn AUN-QA.
Đây cũng là đóng góp tích cực và trách nhiệm của Trường cho AUN, cho Cộng đồng ASEAN trong trọng trách đào tạo Nguồn Nhân lực. Đáp ứng kỳ vọng và mong đợi từ AUN hay AsTEN (Hiệp hội Mạng lưới Giáo dục Đông Nam Á) ; làm phong phú kế hoạch hành động tổng thể của Nhóm công tác giáo dục đại học ASEAN (ASEAN higher education working group). Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn, trên cơ sở này, đã yêu cầu nhà trường càng mở rộng hợp tác quốc tế, đẩy mạnh đổi mới chương trình đào tạo, đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng hội nhập quốc tế. Nâng cao uy tín học thuật, tăng cường hợp tác với các trường đại học/viện nghiên cứu uy tín trong khu vực (Đông Nam Á) và thế giới. Từ tham gia (Mạng lưới) AUN, Trường tham gia mạnh mẽ vào các mạng lưới nghiên cứu quốc tế.
Ngoài AUN, được biết Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng còn tham gia dự án “Học viện nghề nghiệp STEM khu vực miền Trung Việt Nam” phối hợp giữa Trường Đại học Bách khoa với Chevron, Tổ chức Bộ trưởng Giáo dục Đông Nam Á – Trung tâm Giáo dục STEM (SEAMEO STEM-ED).
Đồng hành cùng Mạng lưới các đại học Đông Nam Á, hình ảnh – tầm vóc – tâm thế của Trường Đại học Bách khoa nói riêng, cộng đồng Đại học Đà Nẵng và thành phố Đà Nẵng – Việt Nam nói chung, trong mắt bạn bè quốc tế, đã được nâng cao với tầm hiểu biết về nhau nhiều hơn, sâu hơn, đầy đủ hơn.
Một đơn cử từ Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng, nhiều tổ chức kiểm định quốc tế, cũng như các trường Đại học lớn trên thế giới đã “hiểu và biết nhiều, biết sâu” về Trường, đặc biệt là chất lượng đào tạo của Trường. Nhiều tổ chức, doanh nghiệp tập đoàn quốc tế sau khi nắm chắc về chất lượng đào tạo của Trường, mà gần đây nhất là các tập đoàn vi mạch bán dẫn lớn khi đến làm việc với Thành phố cũng đã đến làm việc, trao đổi và mong muốn được hợp tác với Nhà trường trong công tác đào tạo (NVidia, Cadence, Synopsys, Maxvell, Renesas, TSMC, Media Tek…).
Chia sẻ thêm về vị thế của một học hiệu khi đã xác thực được chất lượng đào tạo luôn nâng cao và sinh viên của Trường được thụ hưởng chất lượng đào tạo ấy; PGS.TS Nguyễn Hồng Hải, nhấn mạnh rằng chính định hướng kiếm định các chương trình đào tạo theo các tiêu chuẩn khu vực (Đông Nam Á) sau đó là quốc tế đã góp phần khẳng định uy tín học hiệu, làm đậm nét hành trình hội nhập quốc tế của một đại học Việt Nam.
Với sinh viên, học viên của Trường, cơ hội tìm kiếm việc làm sau tốt nghiệp, đã mở ra rất rộng, không chỉ thị trường trong nước, mà có thể gia nhập thị trường lao động cả khu vực (các quốc gia ASEAN) và thế giới. Đối với các bạn sinh viên, câc anh chị học viên và nghiên cứu sinh muốn tìm kiếm học bổng hay học tiếp ở các trường Đại học trong khu vực Đông Nam Á, châu Âu và nhiều nước khác trên thế giới, cũng gặp khá nhiều thuận lợi.
Trên nền tảng ấy, phát biểu trong dịp kỷ niệm 50 năm thành lập Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn đã gửi gắm rằng: giáo dục đại học không chỉ là nơi đào tạo nguồn nhân lực, mà còn phải là trung tâm đổi mới sáng tạo, là nơi tạo ra tri thức mới và giải pháp cho các vấn đề phục vụ phát triển của đất nước.
Xây dựng mô hình trường đại học đổi mới sáng tạo gắn với vùng động lực miền Trung – Tây Nguyên để nhà trường trở thành trung tâm tri thức thúc đẩy liên kết vùng, cung cấp giải pháp khoa học – công nghệ cho các ngành mũi nhọn như công nghiệp, năng lượng tái tạo, công nghệ số, môi trường, đô thị thông minh,…
Thực hiện các chủ trương lớn của Đảng và Chính phủ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, thúc đẩy tự chủ đại học, phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, tôi tin rằng Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng hoàn toàn có đủ năng lực và nền tảng để vươn xa hơn nữa. Trường phải trở thành trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ hàng đầu cả nước.
Tập trung đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo, cần cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW bằng các chiến lược dài hạn, trung hạn và kế hoạch hàng năm để triển khai thực hiện; đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp để xây dựng các trung tâm nghiên cứu – đổi mới sáng tạo, vườn ươm công nghệ, thúc đẩy thương mại hóa các sản phẩm nghiên cứu. Tăng cường số lượng và chất lượng công bố quốc tế, thúc đẩy hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, hướng tới việc trở thành trường đại học nghiên cứu tiên tiến.
Tham gia tích cực và chủ động vào các chủ trương lớn của Nhà nước về đào tạo nguồn nhân lực trong các ngành mũi nhọn là thế mạnh của nhà trường như công nghệ thông tin, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và các ngành kỹ thuật quan trọng khác. Tích cực thực hiện chuyển đổi số trong giáo dục đại học: Áp dụng các công nghệ mới vào giảng dạy và quản lý đại học; xây dựng nền tảng học tập thông minh, tài nguyên học liệu mở.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt trong phát biểu tại Gặp gỡ ASEAN 2025 (chiều ngày 9/4/2025) khẳng định rằng: “Đà Nẵng hội tụ đủ các điều kiện thuận lợi “riêng có” để phát triển thành trung tâm kết nối giao thương kinh tế quan trọng giữa Việt Nam và các nước ASEAN, cũng như các nước đối tác.
Đó là, vị trí địa lý thuận lợi, dễ dàng tiếp cận và kết nối với các trung tâm kinh tế lớn khu vực. Thành phố có cảng biển nước sâu, cảng hàng không quốc tế, có khu vực biên giới biển, biên giới đường bộ, là cửa ngõ phía Đông mở ra Thái Bình Dương của tuyến Hành lang kinh tế Đông Tây. Môi trường đầu tư kinh doanh của Đà Nẵng luôn nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước về thông thoáng, minh bạch, thuận lợi cho các nhà đầu tư.
Trong trao đổi, thảo luận, tôi có gợi ý một số định hướng cần tăng cường hợp tác giữa các bên trong các lĩnh vực trọng điểm của thành phố như xây dựng Trung tâm tài chính khu vực, Khu thương mại tự do; phát triển cơ sở hạ tầng khoa học công nghệ, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; thúc đẩy phát triển các lĩnh vực mới như: Internet vạn vật, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và vi mạch bán dẫn… trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi, lấy chất lượng, hiệu quả và tính bền vững làm tiêu chí hàng đầu”.
Những điều nêu trên này càng cho thấy: Với Đà Nẵng, hội nhập khu vực và quốc tế được bắt đầu từ hội nhập giáo dục Đông Nam Á, cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị “thời sự”. Hội nhập giáo dục Đông Nam Á là bệ phóng để mỗi nhà trường và cả thành phố bay cao cùng đất nước. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm rõ luận đề “Hội nhập giáo dục” quan trọng này, trong các bài sau./.
Trần Ngọc
(1) AUN-QA có 2 cấp đánh giá chất lượng giáo dục: Một là cấp chương trình đào tạo (lần đầu tiên đánh giá là vào năm vào năm 2007), cấp cơ sở giáo dục (trường đại học) lần đầu tiên vào năm 2017.
(2) Báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại buổi làm việc với đoàn công tác của Tổ chức mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á (AUN) và Tổ chức mạng lưới bảo đảm chất lượng của các trường đại học ASEAN (AUN –QA) ngày 20/07/2022.
(3) Theo tìm hiểu của chúng tôi, giai đoạn 2012 – 2015, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) đã có 6 chương trình đào tạo được AUN kiểm định theo bộ tiêu chuẩn AUN-QA. Đó là chương trình đào tạo cử nhân ngành Hóa học, ngành Sinh học, ngành Toán học, ngành Vật lý, ngành Địa chất và ngành Khoa học Môi trường. Trong đó, chương trình ngành Hóa học và ngành Địa chất được 5.0 điểm, là những chương trình đào tạo có điểm đánh giá cao thứ hai ở khu vực Đông Nam Á.
Ở khu vực phía Nam, đến tháng 10/2015, Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh có 23 chương trình được đánh giá theo AUN-QA, đứng thứ hai trong khu vực về số lượng chương trình được đánh giá, chỉ sau Đại học Gadjah Mada (Indonesia).
Ở cấp cơ sở giáo dục, Trường Đại học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) là trường đại học đầu tiên tại Việt Nam và trong khu vực tiến hành kiểm định chất lượng giáo dục theo tiêu chuẩn AUN-QA .
Cùng chủ đề:
30 năm, Việt Nam gia nhập ASEAN
“Điểm đến” của các trường Đại học mạng lưới AUN
P2A và hành trình từ Bangkok đến Đà Nẵng Việt Nam