Ngày 21/8/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết của nhà báo Jörg Tiedjen với tiêu đề “Xung đột Trung Đông – Israel chôn vùi Palestine”. Bài báo cho rằng, với việc đẩy mạnh tấn công Gaza và phê duyệt các khu định cư mới tại Bờ Tây, Israel đang từng bước làm suy yếu, thậm chí chặn đứng vĩnh viễn triển vọng về một giải pháp hai nhà nước, nền tảng vốn được cộng đồng quốc tế coi là lối thoát cho tiến trình hòa bình Trung Đông.
Chính phủ cánh hữu Israel tiếp tục thể hiện lập trường cứng rắn. Sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant (hoặc Katz – nếu giữ nguyên nguồn) phê duyệt kế hoạch quân sự nhằm vào Thành phố Gaza, được quân đội trình trong tuần này, một ủy ban quy hoạch hôm thứ Tư cũng thông qua dự án xây dựng tại khu vực “E1” ở Bờ Tây.
Nếu quyết định tấn công Gaza bị coi là hành động làm trầm trọng thêm thảm kịch nhân đạo ở dải ven biển, thì kế hoạch phát triển tại E1 lại có ý nghĩa chiến lược khi chia cắt Bờ Tây thành hai phần, đe dọa trực tiếp đến tính khả thi của một nhà nước Palestine tương lai.
Theo hãng tin Đức dpa, Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich, nhân vật phụ trách vấn đề định cư đã tái khẳng định quan điểm của mình: bước đi này “cuối cùng đã chôn vùi ý tưởng về một nhà nước Palestine”, mà ông xem là “mối đe dọa hiện hữu” đối với Israel. Điều đó cũng đồng nghĩa, triển vọng về giải pháp hai nhà nước, nền tảng của tiến trình hòa bình Trung Đông suốt nhiều thập kỷ – đang bị đẩy đến bờ vực chấm dứt vĩnh viễn.
Khu vực “E1”, nằm giữa Đông Jerusalem và khu định cư Maale Adumim của Israel tại Bờ Tây bị chiếm đóng, từ lâu được xem là điểm nóng trong tranh cãi quốc tế. Kế hoạch ban đầu dự kiến xây dựng 3.400 đơn vị nhà ở, được khởi thảo từ những năm 1990, nhưng đã vấp phải làn sóng phản đối mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế vì đi ngược lại với triển vọng thành lập một nhà nước Palestine khả thi. Do đó, dự án nhiều lần bị gác lại.
Năm 2012, sau khi Liên Hợp Quốc trao quy chế quan sát viên cho Chính quyền Quốc gia Palestine tại Ramallah, Thủ tướng khi đó là Benjamin Netanyahu từng đưa vấn đề E1 trở lại bàn đàm phán. Tuy nhiên, kế hoạch tiếp tục đình trệ do sức ép quốc tế.
Trong bối cảnh gần đây, ngày càng nhiều quốc gia, trong đó có cả các đồng minh thân cận của Israel như Pháp, Anh và Canada – tuyên bố sẽ công nhận Palestine nhằm đáp trả những vụ tấn công gây thương vong lớn tại Gaza, Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich đã một lần nữa khởi động lại dự án E1. Động thái này không chỉ vi phạm luật pháp quốc tế mà còn được xem là bước đi mang tính thách thức, làm xói mòn hơn nữa cơ hội hiện thực hóa giải pháp hai nhà nước.
Kế hoạch tấn công Gaza không chỉ đối mặt với phản ứng gay gắt từ quốc tế mà còn vấp phải sự phản đối mạnh mẽ ngay trong nội bộ Israel. Hàng trăm nghìn người đã xuống đường biểu tình hôm Chủ nhật, thể hiện sự bất bình với chính sách quân sự của chính phủ.
Theo Palestine Chronicle ngày thứ Tư, cựu Thủ tướng Ehud Barak cảnh báo rằng các hành động dự kiến tại Gaza là một “cái bẫy chết người”. Ông dự đoán khoảng một triệu người có thể bị cưỡng bức rời khỏi Thành phố Gaza về phía nam – một kịch bản sẽ làm trầm trọng thêm thảm họa nhân đạo.
Barak nhấn mạnh, những bước đi này không những không làm suy yếu Hamas mà còn có nguy cơ củng cố thêm quyền lực của lực lượng này. Đồng thời, tính mạng của những con tin Israel vẫn trong tay Hamas sẽ bị đe dọa nghiêm trọng hơn nếu kế hoạch được thực thi.
Trong khi đó, Hamas, tổ chức vừa chấp nhận một thỏa thuận ngừng bắn do đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff làm trung gian hồi đầu tuần dường như không muốn để Israel giành thế chủ động. Hôm thứ Tư, các tay súng Hamas đã tiến hành tấn công một đồn quân sự Israel tại Khan Yunis, phía nam Dải Gaza. Cuộc giao tranh chỉ kết thúc sau khi không quân Israel được huy động yểm trợ, buộc lực lượng Hamas phải rút lui trong tình trạng chịu tổn thất nặng nề.
Sau khi kế hoạch tấn công mang mật danh “Gideon’s Chariot II” nhằm vào Thành phố Gaza được bật đèn xanh, giới chức quân sự Israel thông báo sẽ triệu tập 60.000 quân dự bị trong những ngày tới. Theo Palestine Chronicle, khoảng 20.000 quân dự bị đã được huy động trước đó cũng sẽ tiếp tục phục vụ, nhằm giải phóng lực lượng tinh nhuệ từ các mặt trận khác để dồn sức cho chiến dịch tại dải ven biển.
Cùng lúc, ban lãnh đạo quân đội xác nhận hôm thứ Tư rằng “giai đoạn chuẩn bị” cho chiến dịch đã bắt đầu, với “phương pháp tiếp cận mạnh mẽ hơn” tại một số quận thuộc Thành phố Gaza. Tuy nhiên, theo hãng thông tấn WAFA, chỉ trong vòng 24 giờ qua, các cuộc tấn công của Israel đã khiến ít nhất 58 người thiệt mạng, làm dấy lên lo ngại về một thảm kịch nhân đạo mới tại khu vực vốn đã kiệt quệ sau nhiều tháng xung đột.
Diễn biến leo thang tại Gaza và Bờ Tây cho thấy tiến trình hòa bình Trung Đông đang đứng trước ngã rẽ nguy hiểm. Các động thái quân sự của Israel, kết hợp với việc tái khởi động kế hoạch định cư gây tranh cãi tại E1, không chỉ làm trầm trọng thêm khủng hoảng nhân đạo mà còn đe dọa chôn vùi vĩnh viễn giải pháp hai nhà nước – nền tảng mà cộng đồng quốc tế xem là lối thoát khả thi duy nhất cho xung đột kéo dài hàng thập kỷ. Trong bối cảnh này, áp lực từ dư luận toàn cầu và các phản ứng chính trị, ngoại giao sẽ đóng vai trò then chốt, quyết định liệu khu vực có thể tránh được một vòng xoáy bạo lực mới hay không.
Hồ Ngọc Thắng/nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/506589.nahostkonflikt-israel-begr%C3%A4bt-pal%C3%A4stina.html