Ngày 17/9/2025, nhật báo Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết của nhà báo Wiebke Diehl với tiêu đề “Syria – Bầu cử không có cử tri”. Bài báo cho biết, đây là cuộc bầu cử quốc hội đầu tiên kể từ khi chính phủ Syria bị lật đổ. Tuy nhiên, tình trạng xua đuổi và bạo lực nhằm vào các nhóm thiểu số vẫn tiếp diễn. Song song đó, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ mong muốn thúc đẩy nhanh thỏa thuận với Israel.
Bỏ phiếu tại Syria đã bắt đầu từ thứ Hai, trong khuôn khổ cuộc bầu cử quốc hội đầu tiên kể từ khi chính quyền Bashar al-Assad bị các nhóm Hồi giáo lật đổ bằng bạo lực hồi tháng 12. Cuộc bỏ phiếu dự kiến kéo dài đến thứ Bảy và có thể được gia hạn.
Tuy nhiên, người dân Syria không trực tiếp tham gia bầu chọn. Thay vào đó, 140 ủy ban bầu cử khu vực, do Ủy ban Bầu cử Tối cao chỉ định, sẽ quyết định 140 trong số 240 ghế quốc hội. 70 ghế còn lại do Abu Muhammad al-Jolani, cựu thủ lĩnh al-Qaeda, từng bị Mỹ truy nã và hiện dùng lại tên thật Ahmed al-Sharaa tự bổ nhiệm trong vai trò “tổng thống lâm thời”.
Không phải tất cả các tỉnh đều được phép tham gia bầu cử. Tỉnh Suweida, nơi lực lượng dân quân Hồi giáo thân chính phủ bị cáo buộc sát hại hàng trăm thường dân Druze hồi tháng 7 bị loại trừ. Các tỉnh Hasakah và Raqqa do lực lượng người Kurd kiểm soát cũng không được tham gia với lý do “an ninh”.
Chính quyền lâm thời tại Syria, được hậu thuẫn bởi tổ chức Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS), tiếp tục gây tranh cãi bởi các hành vi đàn áp và bạo lực nhằm vào các cộng đồng thiểu số.
Theo điều tra của hãng tin Reuters công bố ngày 12/9, vào cuối tháng 8, chỉ vài tháng sau vụ thảm sát người Alawite ở vùng ven biển khoảng 90% cư dân tại một khu ngoại ô chủ yếu là người Alawite ở Damascus đã bị cưỡng bức di dời.
Những nhân chứng cho biết lực lượng vũ trang tiến vào khu phố Al-Somaria với “súng, kiếm và lệnh sơ tán”, đồng thời đánh dấu các ngôi nhà bằng biểu tượng X hoặc hình tròn màu đen để phân biệt ai được ở lại và ai buộc phải rời đi. Việc xác minh giấy tờ sở hữu diễn ra tức thời; nhiều giấy tờ bị bác bỏ vì được cấp trong thời Bashar al-Assad.
Kết quả là, từ khoảng 22.000 cư dân ban đầu, chỉ còn lại khoảng 3.000 người. Các nhà báo mô tả Al-Somaria nay trở thành “thị trấn ma”, không có đèn đường, vắng bóng xe cộ. Trong khi đó, chính quyền Damascus tuyên bố muốn xây dựng tại khu vực này một tuyến tàu điện ngầm trị giá hai tỷ euro, kèm theo nút giao thông và bãi đỗ xe lớn.
Trong khi tiếp tục đàn áp các nhóm thiểu số trong nước, lực lượng dân quân HTS, vốn có liên hệ với chính quyền lâm thời thiếu tính chính danh dân chủ – lại tỏ ra thụ động trước việc Israel mở rộng kiểm soát trên lãnh thổ Syria.
Song song đó, các kênh ngoại giao bất thường đã được mở ra. Trong nhiều tháng qua, Damascus và Tel Aviv tiến hành các cuộc đàm phán trực tiếp. Hôm thứ Sáu, lãnh đạo lâm thời Ahmed al-Sharaa cho biết đôi bên đang tiến gần đến một “thỏa thuận an ninh”, theo đó Israel sẽ rút khỏi những vùng lãnh thổ chiếm giữ gần đây. Tuy nhiên, phía Israel nhiều lần tuyên bố không có ý định từ bỏ các vị trí chiến lược.
Chính quyền Mỹ kỳ vọng một đột phá có thể đạt được trước thềm cuộc họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào cuối tháng này tại New York. Các nguồn tin tại Israel cho biết Tổng thống Donald Trump muốn thể hiện vai trò “kiến trúc sư” của một thành công ngoại giao lớn ở Trung Đông.
Kể từ sau khi chính phủ Syria sụp đổ, Israel đã thực hiện hàng trăm cuộc không kích nhằm vào các cơ sở trong lãnh thổ nước láng giềng, phá hủy phần lớn kho vũ khí của Syria. Quân đội Israel cũng mở rộng việc kiểm soát trên Cao nguyên Golan, vốn được quốc tế công nhận là một phần lãnh thổ Syria, đồng thời chiếm đóng vùng đệm phi quân sự, động thái bị coi là vi phạm Thỏa thuận Rút quân năm 1974.
Bất chấp các cuộc đàm phán đang diễn ra, cuối tuần qua, lực lượng Israel đã tiến sâu 38 km vào lãnh thổ Syria và triển khai hàng trăm quân dự bị. Đây được xem là đợt điều động lớn nhất kể từ tháng 12.
Trong bối cảnh Syria bước vào cuộc bầu cử quốc hội đầu tiên sau khi chính quyền cũ bị lật đổ, đất nước này tiếp tục chìm trong vòng xoáy bất ổn: bạo lực sắc tộc, đàn áp các nhóm thiểu số, và những toan tính chính trị – quân sự đan xen từ cả trong lẫn ngoài biên giới. Trong khi HTS củng cố quyền lực bằng đàn áp nội bộ, Israel mở rộng hiện diện quân sự và lợi dụng khoảng trống quyền lực để gia tăng ảnh hưởng. Trên bàn cờ ngoại giao, Mỹ hy vọng thúc đẩy một “bước ngoặt” thông qua các cuộc đàm phán, song triển vọng về hòa bình lâu dài cho Syria vẫn mong manh.
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/508511.syrien-wahlen-ohne-w%C3%A4hler.html