Ngày 17/9/2025, Hãng tin AP dẫn lời quan chức Liên Hợp Quốc cảnh báo thế giới đang đối mặt với một “cơn bão hoàn hảo” về khủng hoảng nhân đạo. Sự chồng chéo của xung đột vũ trang, thiên tai ngày càng khốc liệt cùng việc cắt giảm tài trợ quốc tế đang khiến tình trạng đói nghèo và suy dinh dưỡng lan rộng, đẩy hàng triệu người vào vòng xoáy bất ổn và tuyệt vọng.
Carl Skau, Phó Giám đốc Điều hành kiêm Giám đốc Vận hành Chương trình Lương thực Thế giới (WFP), cho biết trước nhu cầu ngày càng tăng trong khi nguồn tài trợ sụt giảm, WFP đang nỗ lực tối đa để nâng cao hiệu quả hoạt động. Ông nhấn mạnh tổ chức tập trung thúc đẩy khả năng tự lực của các cộng đồng được hỗ trợ, đồng thời tìm kiếm nguồn đóng góp mới nhằm thu hẹp khoảng trống ngày càng lớn về ngân sách.
“Chúng ta đang đối phó với một cơn bão hoàn hảo trên toàn cầu… với nhu cầu an ninh lương thực tăng cao đáng kể”, Skau nói với hãng thông tấn Associated Press trong chuyến thăm Bangkok, nơi ông sẽ gặp gỡ các quan chức Thái Lan để thúc đẩy viện trợ, sau chuyến đi đến Ấn Độ.
“Chúng tôi chỉ chứng kiến mức tăng gấp ba lần trong năm năm qua, và năm nay cũng thực sự khó khăn với xung đột gia tăng, các hiện tượng khí hậu cực đoan, và trên hết là chúng tôi đang gặp phải tình trạng thiếu hụt ngân sách, khiến WFP mất khoảng 40% ngân sách.”
Ông cho biết, tại khu vực, lũ lụt gần đây ở Pakistan cùng với động đất và hạn hán nghiêm trọng tại Afghanistan đã làm trầm trọng thêm tình hình vốn khó khăn, đẩy hàng triệu người rơi vào cảnh túng thiếu. Quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi đầu năm về việc cắt giảm hơn 90% các hợp đồng viện trợ của Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và 60 tỷ USD viện trợ toàn cầu, cùng với việc một số quốc gia châu Âu cũng cắt giảm hỗ trợ quốc tế, đã khiến WFP và các tổ chức nhân đạo khác thiếu nguồn lực cần thiết để ứng phó.
“Tại Afghanistan hai năm trước, chúng tôi đã hỗ trợ 10 triệu người, hiện nay con số này chỉ còn khoảng 1,5 triệu người và chúng tôi không có đủ nguồn lực để dự trữ lương thực ở những khu vực không thể tiếp cận được trong mùa đông,” Skau nói. Ông cho biết, ngay tại Afghanistan, tình trạng suy dinh dưỡng đã gia tăng nhanh chóng trong vài tháng qua, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
“Chúng tôi biết rằng trong suốt mùa đông này, trẻ em sẽ tử vong, và không chỉ trẻ em tử vong, ý tôi là khi trẻ em bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng, cấp tính, não bộ và các cơ quan của các em sẽ bị tổn thương suốt đời,” ông Skau nói.
Trong khi đó, xung đột tại Myanmar, Sudan và Gaza khiến việc tiếp cận những người cần hỗ trợ trở nên đặc biệt khó khăn, trong đó Sudan và Gaza đã rơi vào tình trạng đói kém nghiêm trọng. Trận động đất mạnh 7,7 độ Richter ở Myanmar hồi tháng 3 càng làm gia tăng nhu cầu cứu trợ, song xung đột nội chiến tiếp tục cản trở nỗ lực tiếp cận nhân đạo. Ông Skau cho biết, cuộc chiến này cũng khiến ngày càng nhiều người Rohingya phải chạy sang trại tị nạn Cox’s Bazar ở Bangladesh, nơi họ gần như không có triển vọng sớm trở về quê hương an toàn. “Vì vậy, chúng tôi đang ở trong tình huống mà về cơ bản có 1,3 triệu người trong một trại tị nạn giống như một nhà tù, nơi họ phụ thuộc 100% vào viện trợ quốc tế”, Skau, người đã đến thăm Cox’s Bazar vào đầu tháng này, cho biết.
Hiện WFP đang hỗ trợ người tị nạn tại Cox’s Bazar bằng phiếu mua thực phẩm trị giá 12 USD mỗi tháng – mức tối thiểu để duy trì sự sống. Tuy nhiên, với nguồn tài trợ dự kiến cạn kiệt vào cuối tháng 11, cơ quan này có thể buộc phải cắt giảm số tiền hoặc thu hẹp phạm vi hỗ trợ. Ông Skau cho biết, khi WFP từng hạ mức viện trợ xuống còn 8 USD vào năm 2023, tình trạng căng thẳng và bạo lực trong trại gia tăng, nhiều người chuyển sang phạm tội hoặc liều lĩnh vượt biển tới Indonesia, Malaysia và các nước khác.
“Có đủ loại tác động tiêu cực”, ông nói. “Thành thật mà nói, sự ổn định trong khu vực đang bị đe dọa phần nào ở đây, và điều đó cũng có những tác động vượt ra ngoài khu vực lân cận.”
Cuộc khủng hoảng nhân đạo hiện nay không còn là những mảnh ghép rời rạc của xung đột, thiên tai hay thiếu hụt viện trợ, mà đang hội tụ thành một thách thức toàn cầu mang tính sống còn. Nếu cộng đồng quốc tế tiếp tục chậm trễ, những khoảng trống viện trợ hôm nay sẽ biến thành thảm họa nhân đạo ngày mai, với hệ lụy lan rộng từ an ninh lương thực đến ổn định chính trị và hòa bình thế giới. Đã đến lúc thế giới phải hành động với trách nhiệm và quyết tâm lớn hơn, trước khi “cơn bão hoàn hảo” này cuốn phăng đi mọi cơ hội hồi phục.
Minh Anh