Theo RT, ngày 30/10/2025 Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra lệnh cho Bộ Quốc phòng Nga thiết lập một “hành lang an toàn” tạm thời tại một số khu vực đang có giao tranh ác liệt ở miền Đông Ukraine, nhằm tạo điều kiện cho các nhà báo quốc tế và phóng viên Ukraine tiếp cận thực địa, quan sát tình hình chiến sự và phỏng vấn các bên liên quan.
Nga muốn minh chứng “tính minh bạch” trên chiến trường
Theo tuyên bố chính thức từ Bộ Quốc phòng Nga, lệnh ngừng bắn này có thể kéo dài tối đa sáu giờ, áp dụng tại Pokrovsk (còn gọi là Krasnoarmeysk), Myrnohrad và Kupyansk, ba thành phố được coi là có vị trí chiến lược quan trọng tại vùng tiền tuyến miền Đông. Trong thời gian “hành lang an toàn” được mở, mọi hoạt động tấn công sẽ tạm dừng, cho phép các phóng viên di chuyển tự do trong khu vực, quan sát tình hình chiến sự, phỏng vấn binh sĩ Ukraine, và sau đó rời khỏi vùng xung đột trong điều kiện an toàn.
Tuy nhiên, Moscow khẳng định biện pháp này chỉ được thực thi nếu phía Ukraine cũng đưa ra cam kết tương tự, nhằm đảm bảo tính song phương của việc bảo vệ an toàn cho cả phóng viên và quân nhân hai bên.
Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố rằng “hàng nghìn binh sĩ Ukraine đã bị bao vây” tại khu vực chiến sự ở miền Đông. Tổng thống Putin nhấn mạnh, việc cho phép truyền thông quốc tế tiếp cận hiện trường thực tế sẽ giúp “làm sáng tỏ sự thật về diễn biến chiến sự”, đồng thời phản bác “những thông tin sai lệch” mà Moscow cho rằng xuất phát từ phía Kiev và phương Tây.
Theo Tổng thống Nga Putin, nếu truyền thông chứng kiến thực tế, điều đó có thể giúp “thúc đẩy Kiev chấp nhận đầu hàng danh dự”, tương tự như vụ việc xảy ra tại nhà máy luyện thép Azovstal ở Mariupol năm 2022, khi lực lượng Ukraine cố thủ nhiều tuần trước khi đầu hàng quân Nga.
Giới quan sát quốc tế cho rằng, động thái mới nhất của Nga không chỉ mang tính nhân đạo, mà còn là một bước đi chiến lược trong cuộc chiến truyền thông. Việc mở “hành lang an toàn cho nhà báo” có thể giúp Moscow kiểm soát thông tin, đồng thời thể hiện hình ảnh thiện chí trước dư luận quốc tế, trong bối cảnh phương Tây liên tục cáo buộc Nga vi phạm nhân quyền và che giấu thiệt hại dân sự.
Từ góc nhìn phương Tây: động thái chiến lược, không chỉ nhân đạo
Các nhà quan sát phương Tây nhận định, việc Tổng thống Putin chủ động đưa ra đề xuất này là một nước đi chiến lược, nhằm tái định hình hình ảnh Nga trước công luận toàn cầu trong thời điểm cuộc xung đột bước vào giai đoạn căng thẳng mới. Một số chuyên gia cho rằng, động thái này có thể giúp Moscow “giành lại thế chủ động về thông tin”, nhất là khi truyền thông quốc tế phần lớn chỉ dựa vào nguồn tin từ Kiev hoặc các cơ quan tình báo phương Tây.
Theo nhà phân tích chính trị Mark Galeotti (Đại học UCL, Anh), “Đây là cách Nga thể hiện rằng họ sẵn sàng cho thế giới thấy ‘sự thật chiến trường’, nhưng đồng thời, họ cũng kiểm soát được khi nào và ở đâu thông tin đó được tiếp cận.”
Hành lang an toàn: biểu tượng của cuộc chiến thông tin
Các chuyên gia về truyền thông quốc tế nhận định, “hành lang an toàn” không chỉ là một biện pháp quân sự tạm thời mà là một công cụ ngoại giao mềm, phản ánh cuộc chiến thông tin đang diễn ra song song với chiến trường thực tế.
Nga từng nhiều lần bị cáo buộc hạn chế truyền thông quốc tế tại các vùng chiếm đóng. Việc bất ngờ cho phép nhà báo tiếp cận được xem là nỗ lực khôi phục hình ảnh minh bạch, đồng thời đặt Ukraine vào thế khó – bởi nếu Kiev từ chối, Moscow có thể tuyên bố rằng Ukraine “ngăn cản sự thật”.
Tại Liên Hợp Quốc, một số nhà ngoại giao nhận định, nếu “hành lang an toàn” thực sự được thực thi và đảm bảo an toàn cho phóng viên, đây sẽ là bước tiến tích cực hiếm hoi trong giao tiếp giữa hai bên kể từ sau các vòng đàm phán thất bại năm 2023.
Tình hình chiến sự tại miền Đông Ukraine
Trong nhiều tuần qua, Pokrovsk, Myrnohrad và Kupyansk là những điểm nóng trong giao tranh, khi lực lượng Nga liên tục mở rộng vòng vây, trong khi quân đội Ukraine cố gắng giữ tuyến phòng thủ. Pokrovsk được xem là cửa ngõ quan trọng nối vùng Donetsk với các tỉnh phía Tây, do đó việc kiểm soát khu vực này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cán cân chiến lược của hai bên.
Việc Tổng thống Putin công khai đề xuất mở “hành lang an toàn” trong bối cảnh căng thẳng leo thang được giới phân tích nhận định là tín hiệu chính trị đa chiều: vừa thể hiện mong muốn kiểm soát dư luận quốc tế, vừa là thử nghiệm phản ứng của Kiev và phương Tây đối với một biện pháp tạm ngừng bắn mang tính giới hạn.
Đề xuất “mở hành lang an toàn” của Nga, dù chưa chắc được thực hiện, phản ánh một giai đoạn mới trong xung đột Ukraine, nơi chiến trường và truyền thông đang hòa làm một. Trong khi Moscow tìm cách thể hiện “thiện chí và minh bạch”, Kiev vẫn cảnh giác rằng đằng sau lời mời gọi đó là một mặt trận thông tin đầy rủi ro. Nếu hai bên có thể thống nhất về cơ chế bảo đảm an toàn cho báo chí, đây có thể là bước khởi đầu mong manh cho đối thoại nhân đạo, dù chỉ trong vài giờ ngắn ngủi của chiến tranh.
Thế Nguyễn