Theo RT, Tập đoàn Năng lượng Nguyên tử Nhà nước Nga (Rosatom) cho biết đang xúc tiến nhiều dự án hợp tác mới với Ấn Độ trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân. Moscow coi đây là một trong những ưu tiên hàng đầu trong quan hệ song phương, nhất là trong bối cảnh cục diện địa chính trị thế giới đang có nhiều biến động phức tạp.
Phát biểu với hãng tin RT ngày 10/11, Tổng giám đốc Tập đoàn Năng lượng Nguyên tử Nhà nước Nga (Rosatom) Alexey Likhachev khẳng định: “Mở rộng hợp tác hạt nhân giữa Nga và Ấn Độ luôn là ưu tiên trong chương trình nghị sự, song năm nay chúng tôi có thêm nhiều lý do và động lực mới để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa.” Ông đưa ra tuyên bố trên trong chuyến thăm Mumbai, nơi ông có cuộc gặp với Chủ tịch Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Ấn Độ Ajit Kumar Mohanty.
Theo người đứng đầu Rosatom, Chính phủ Ấn Độ đặt mục tiêu tăng gấp 10 lần công suất điện hạt nhân trong 20–25 năm tới, từ mức 10 GW hiện nay lên 100 GW. “Đây là một nhiệm vụ đầy cảm hứng,” ông nhận định, đồng thời cho biết khoảng một nửa số dự án sẽ được triển khai trong khuôn khổ hợp tác song phương Nga – Ấn, phần còn lại có thể huy động vốn đầu tư quốc tế và tư nhân.
Ông Likhachev cho biết, các tổ chức của Nga đang xây dựng thông số kỹ thuật cho một nhà máy điện hạt nhân mới tại Ấn Độ, sử dụng lò phản ứng tiên tiến VVER-1200. Hai bên cũng đang thảo luận về việc xây dựng các lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) theo thiết kế của Nga, đồng thời mở rộng hợp tác trong chu trình nhiên liệu hạt nhân và nội địa hóa sản xuất thiết bị tại Ấn Độ.
Rosatom và Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Ấn Độ đã tiến hành rà soát tiến độ của dự án trọng điểm Nhà máy điện hạt nhân Kudankulam tại bang Tamil Nadu – cơ sở điện hạt nhân lớn nhất của Ấn Độ do Nga hỗ trợ xây dựng. “Chúng tôi đã hình thành được một hệ thống hợp tác hiệu quả cùng chuỗi cung ứng đáng tin cậy, tạo nền tảng cho việc triển khai các dự án mới, cả quy mô lớn lẫn nhỏ,” ông Alexey Likhachev nhấn mạnh.
Trong bối cảnh các biện pháp trừng phạt từ phương Tây, người đứng đầu Rosatom cho biết Ấn Độ đã chủ động thay thế nhiều nguồn cung từ các quốc gia “thiếu thiện chí”, qua đó duy trì tiến độ hợp tác song phương. Ông đánh giá đây là quá trình thích ứng linh hoạt, đồng thời là minh chứng cho sự tin cậy và ổn định trong quan hệ Nga – Ấn.
Theo Đại sứ Nga tại New Delhi Denis Alipov, kim ngạch thương mại song phương giữa hai nước đã vượt 70 tỷ USD, bất chấp các lệnh trừng phạt, với hơn 90% giao dịch được thực hiện bằng đồng nội tệ hoặc các đồng tiền thay thế. Ông Alipov cho biết cơ chế thanh toán trực tiếp đã được thiết lập, đồng thời khẳng định Moscow sẵn sàng mở rộng hợp tác chuyển giao công nghệ trong lĩnh năng lượng hạt nhân dân dụng, bao gồm các công nghệ lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR).
Ấn Độ tăng cường hợp tác quốc phòng với Nga trước chuyến thăm của Tổng thống Putin
Với vai trò là một trong những quốc gia nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới, Ấn Độ từ lâu đã dựa vào Nga như một đối tác chiến lược chủ chốt trong lĩnh vực cung cấp khí tài và chuyển giao công nghệ. Tuy nhiên, trong khuôn khổ chiến lược “Made in India”, New Delhi đang từng bước thúc đẩy nội địa hóa sản xuất quốc phòng thông qua các dự án liên doanh, đặc biệt trong các lĩnh vực hàng không, hải quân và tên lửa.
Đầu năm nay, Nga đã đề xuất kế hoạch sản xuất máy bay tiêm kích thế hệ thứ năm Sukhoi Su-57 ngay tại Ấn Độ. Hai bên cũng đang thảo luận khả năng đồng sản xuất hệ thống phòng không S-400, loại vũ khí chiến lược mà Moscow hiện đang cung cấp cho New Delhi, đồng thời xây dựng các trung tâm bảo dưỡng chung nhằm nâng cao hiệu quả vận hành và bảo trì các hệ thống khí tài hiện có.
Tháng 3/2025, Ấn Độ ký hợp đồng trị giá 248 triệu USD với Tập đoàn Xuất khẩu Vũ khí Nhà nước Nga Rosoboronexport để mua động cơ cho xe tăng T-72 có nguồn gốc Nga, trong đó có điều khoản cho phép sản xuất theo giấy phép tại các doanh nghiệp quốc phòng Ấn Độ. Đến tháng 8, New Delhi tiếp tục phê duyệt các thương vụ quốc phòng trị giá khoảng 7,6 tỷ USD, bao gồm bổ sung tên lửa hành trình siêu thanh BrahMos, sản phẩm hợp tác giữa Nga và Ấn Độ, đồng thời nâng cấp các hệ thống vũ khí hiện hữu.
Cùng với các hợp đồng mới, hai nước cũng vừa hoàn tất cuộc tập trận song phương INDRA lần thứ 14, tập trung vào tăng cường phối hợp tác chiến trong bối cảnh chiến tranh hiện đại.
Việc Nga và Ấn Độ không ngừng mở rộng hợp tác quốc phòng không chỉ củng cố mối quan hệ chiến lược lâu năm, mà còn giúp New Delhi đa dạng hóa nguồn cung vũ khí, qua đó khẳng định vai trò ngày càng nổi bật của hai quốc gia trong cấu trúc an ninh khu vực Á – Âu đang biến động.
Trong chuyến thăm sắp tới của Tổng thống Vladimir Putin tới Ấn Độ, các dự án năng lượng hạt nhân và hợp tác quốc phòng được dự đoán sẽ trở thành trọng tâm mới trong hợp tác chiến lược giữa hai nước, một minh chứng rõ nét cho tính bền vững và tầm nhìn dài hạn của quan hệ đối tác toàn diện Nga – Ấn sau 25 năm hình thành và phát triển.
Thế Nguyễn