Ngày 1/12/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết “Venezuela – Trump gia tăng áp lực lên Maduro”. Nhà báo Volker Hermsdorf cho biết, Tổng thống Mỹ đã tuyên bố đóng cửa không phận Venezuela theo cách bị cho là mang tính “thực dân”, khiến nhiều nước trong khu vực lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ.
Hoa Kỳ đang từng bước leo thang căng thẳng với Venezuela. Cuối tuần qua, chính quyền Washington tiếp tục khởi động một giai đoạn đối đầu mới bằng những tuyên bố cứng rắn. Tổng thống Donald Trump được cho là đang xem xét phong tỏa không phận Venezuela, sau khi trước đó các tuyến hàng hải của quốc gia Nam Mỹ này đã bị ảnh hưởng bởi hoạt động của hải quân Mỹ. Trên các nền tảng trực tuyến, ông Trump đăng tải thông điệp cảnh báo “gửi tới các hãng hàng không, phi công cũng như những đối tượng buôn lậu ma túy và buôn người”, nhấn mạnh khả năng “đóng cửa hoàn toàn không phận trên và xung quanh Venezuela”.
Theo các nguồn tin truyền thông, Không quân Hoa Kỳ đã tiến hành các cuộc diễn tập không kích mô phỏng trong khu vực lân cận Venezuela. Báo The Wall Street Journal và The New York Times cho biết, Tổng thống Donald Trump và người đồng cấp Nicolás Maduro đã có cuộc điện đàm trước đó, trong đó ông Trump được cho là đã cảnh báo rằng Hoa Kỳ sẽ “xem xét các lựa chọn khác” nếu ông Maduro không tự nguyện rời chức.
Ngay từ thứ Năm, Tổng thống Trump đã ám chỉ khả năng tấn công trên bộ vào Venezuela, tuyên bố: “Điều này sẽ bắt đầu rất sớm. Chúng tôi đã cảnh báo họ rồi.” Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đang có mặt tại Cộng hòa Dominica, quốc gia được cho là sẵn sàng cung cấp căn cứ quân sự cho bất kỳ chiến dịch nào của Hoa Kỳ.
Phía Caracas lên án các tuyên bố từ Washington là “hành vi xâm lược cực đoan, bất hợp pháp và vô lý” đối với người dân Venezuela. Thông báo đóng cửa không phận bị chính phủ Venezuela mô tả là một “mối đe dọa mang tính thực dân” nhằm phá hoại “toàn vẹn lãnh thổ, an toàn hàng không và chủ quyền quốc gia”.
Sau các cảnh báo từ Hoa Kỳ, một số hãng hàng không quốc tế đã tạm ngừng các chuyến bay đến Caracas, khiến chính phủ Venezuela thu hồi giấy phép hoạt động của sáu hãng hàng không nước ngoài. Tuy nhiên, Sân bay Quốc tế Maiquetía Simón Bolívar tại thủ đô vẫn duy trì hoạt động bình thường trong suốt cuối tuần.
Trong khu vực, tuyên bố đơn phương của Tổng thống Donald Trump đang được xem là dấu hiệu cho thấy khả năng can thiệp quân sự sắp xảy ra của Hoa Kỳ. Bộ trưởng Ngoại giao Cuba, ông Bruno Rodríguez, gọi đây là “điềm báo của một cuộc tấn công bất hợp pháp”, đồng thời khẳng định đó là “một hành động hung hăng mà không quốc gia nào có quyền thực hiện bên ngoài biên giới của mình”.
Theo Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Kiểm soát Không lưu (IFATCA), luật pháp quốc tế quy định mỗi quốc gia có toàn quyền kiểm soát không phận của mình. Trên cơ sở đó, ông Rodríguez kêu gọi cộng đồng quốc tế có hành động cứng rắn trước tình hình này.
Tổng thống Colombia Gustavo Petro cũng lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ, đặt câu hỏi: “Theo chuẩn mực luật pháp quốc tế nào, tổng thống của một quốc gia có thể đơn phương đóng cửa không phận của quốc gia khác?” Ông cho rằng tuyên bố của ông Trump đồng nghĩa với việc “khái niệm về chủ quyền quốc gia và luật pháp quốc tế đã bị xóa bỏ”.
Trong một bài phân tích đăng trên nền tảng Substack hôm Chủ nhật, học giả Shanaka Anslem Perera cảnh báo rằng chính sách của Hoa Kỳ đối với Venezuela không chỉ có thể châm ngòi cho một chiến dịch quân sự, mà còn tiềm ẩn nguy cơ làm thay đổi trật tự toàn cầu. Theo ông, cách tiếp cận đang được thử nghiệm tại Venezuela có thể trở thành mô hình chiến lược mà Washington áp dụng với các quốc gia giàu tài nguyên, khi chính phủ của họ bị các thế lực bên ngoài cho là “không hợp pháp”.
Vì vậy, những diễn biến tại khu vực Caribe không chỉ ảnh hưởng đến Venezuela, quốc gia sở hữu trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới mà còn tiềm ẩn nguy cơ đe dọa chủ quyền của nhiều quốc gia khác. Từ góc nhìn rộng hơn, căng thẳng hiện nay cho thấy cuộc khủng hoảng Venezuela đã vượt ra ngoài phạm vi một quốc gia riêng lẻ, trở thành phép thử đối với nguyên tắc không can thiệp và quyền tự quyết dân tộc, những giá trị cốt lõi được ghi nhận trong Hiến chương Liên Hợp Quốc.
Các chuyên gia cho rằng, việc Hoa Kỳ đơn phương đe dọa hoặc áp dụng biện pháp quân sự đối với một quốc gia có chủ quyền không chỉ vi phạm luật pháp quốc tế, mà còn đi ngược lại chính nền tảng hiến định của trật tự toàn cầu sau Thế chiến II, vốn đặt chủ quyền quốc gia lên hàng đầu.
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/513178.venezuela-trump-erh%C3%B6ht-druck-auf-maduro.html