Ngày 16/7/2025, Hội nghị Nhóm Tư vấn Liên Nghị viện các quốc gia Đông Nam Á (AIPA Caucus) lần thứ 16 đã khép lại thành công tại Phnom Penh, Campuchia. Các nghị viện thành viên ASEAN tái khẳng định cam kết thúc đẩy hòa bình, ổn định và hợp tác thông qua đối thoại, nhấn mạnh vai trò của sự đoàn kết và luật pháp quốc tế trong giải quyết các vấn đề khu vực.
Sau bốn ngày làm việc (12-16/7), Hội nghị Nhóm Tư vấn Liên Nghị viện các quốc gia Đông Nam Á (AIPA Caucus) lần thứ 16 đã chính thức bế mạc tại Phnom Penh, Campuchia. Hội nghị đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực củng cố vai trò của nghị viện các nước ASEAN trong việc thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững thông qua đối thoại xây dựng và tôn trọng lẫn nhau.
Tại hội nghị, các đại biểu đã nhất trí thông qua báo cáo AIPA Caucus lần thứ 16, văn kiện phản ánh sự đồng thuận của các nghị viện thành viên đối với nhiều vấn đề then chốt như bình đẳng giới, trao quyền cho thanh niên, ứng phó biến đổi khí hậu và tăng cường hội nhập khu vực. Báo cáo này sẽ được đệ trình để xem xét và thông qua tại Đại hội đồng AIPA lần thứ 46 dự kiến tổ chức vào tháng 9 tới tại Kuala Lumpur (Malaysia).
Phát biểu tại lễ bế mạc, Phó Chủ tịch thứ hai Thượng viện Campuchia Thun Vathana, khẳng định những thành tựu của hội nghị là kết quả của tinh thần đoàn kết, cởi mở và hợp tác giữa các nghị sĩ đến từ các quốc gia ASEAN. Ông nhấn mạnh giá trị của đối thoại nghị viện trong việc giải quyết các thách thức khu vực, và hoan nghênh cách tiếp cận hướng đến hành động, kết quả rõ ràng của các nghị viện thành viên.
Trước bối cảnh bất ổn toàn cầu và những thay đổi trong địa chính trị, ông Thun Vathana tái khẳng định tầm quan trọng của sự đoàn kết trong nội khối ASEAN, khuyến khích các nước thành viên tiếp tục duy trì tinh thần “một tầm nhìn, một bản sắc, một cộng đồng”. Ông cho rằng chỉ có sự hợp tác dựa trên đối thoại, thỏa thuận và tuân thủ luật pháp quốc tế mới đảm bảo được hòa bình bền vững.
Đề cập đến tình hình biên giới giữa Campuchia và Thái Lan, ông bày tỏ niềm tin rằng các bất đồng có thể được giải quyết hòa bình thông qua các kênh đối thoại và cơ chế pháp lý phù hợp. “Với tinh thần ASEAN, chúng ta có thể giải quyết thông qua đối thoại tôn trọng và các cơ chế pháp lý. Với cam kết mạnh mẽ từ cả hai bên, tôi tin rằng một giải pháp hòa bình có thể đạt được”, ông nhấn mạnh.
Dưới chủ đề “Hòa bình thông qua Đối thoại: Con đường Nghị viện hướng tới tương lai”, AIPA Caucus 16 đã quy tụ đông đảo đại biểu đến từ các nghị viện thành viên, nghị viện quan sát viên và các tổ chức đối tác. Các phiên thảo luận diễn ra sôi nổi, tập trung vào các ưu tiên khu vực và thúc đẩy hợp tác lập pháp giữa các nước ASEAN nhằm đối phó hiệu quả với các thách thức chung.
AIPA Caucus 16 không chỉ củng cố vai trò của nghị viện trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, mà còn góp phần khẳng định giá trị của ngoại giao nghị viện như một công cụ hiệu quả để thúc đẩy hòa bình, ổn định và phát triển bền vững trong khu vực.
AIPA Caucus 16 cho thấy một thực tế quan trọng: trong bối cảnh Đông Nam Á đang đứng trước những chuyển động địa chính trị phức tạp và sức ép cạnh tranh chiến lược từ các cường quốc, vai trò của ngoại giao nghị viện ngày càng trở nên thiết yếu như một kênh bổ trợ cho ngoại giao chính thống.
Cam kết của các nghị viện thành viên ASEAN về đối thoại, hợp tác và tuân thủ luật pháp quốc tế không chỉ là thông điệp mang tính biểu tượng, mà còn phản ánh một hướng tiếp cận chiến lược để duy trì sự tự chủ khu vực, bảo vệ lợi ích tập thể và đảm bảo an ninh dài hạn.
Trong thế giới đa cực và khó đoán hiện nay, nơi mà các tranh chấp chủ quyền, bất bình đẳng phát triển và biến đổi khí hậu đang thách thức nền tảng ổn định của khu vực, việc củng cố sự đoàn kết ASEAN trên cả cấp chính phủ lẫn nghị viện là điều kiện tiên quyết để không chỉ “giữ vững ngôi nhà chung” mà còn gia tăng “sức đề kháng” chiến lược cho toàn khối.
Những thông điệp được phát đi từ Phnom Penh, dù không mang tính ràng buộc pháp lý lại có ý nghĩa chính trị rõ ràng: ASEAN không đứng ngoài các diễn biến khu vực và toàn cầu, mà đang tích cực xây dựng một trật tự khu vực dựa trên đối thoại, tôn trọng và hợp tác thực chất. Đây không chỉ là sự lựa chọn, mà là con đường duy nhất để ASEAN giữ vững vai trò trung tâm trong cấu trúc an ninh – kinh tế đang định hình ở châu Á – Thái Bình Dương.
Thế Nguyễn