Ngày 17/10/2024, Tòa án Thái Lan đã ra quyết định dẫn độ Y Quynh Bdap (32 tuổi) về Việt Nam. Theo bà Phạm Thu Hằng, người phát ngôn Bộ Ngoại giao, Y Quynh Bdap là đối tượng trực tiếp tuyển mộ, kích động và chỉ đạo vụ khủng bố xảy ra ngày 11/6/2023 tại tỉnh Đắk Lắk, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Trước đó, đầu năm nay, TAND tỉnh Đắk Lắk đã tuyên phạt người này 10 năm tù về tội “Khủng bố”.”Việc dẫn độ Y Quynh Bdap là phù hợp và nhằm bảo đảm mọi đối tượng phạm tội đều phải bị xử lý trước pháp luật”, bà Hằng khẳng định.
Y Quynh Bdap kẻ cầm đầu tổ chức khủng bố ở Đắck Lắck tháng 6/2023.
Năm 2012, Y Quynh Bdap từng bị khởi tố do vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, cơ quan điều tra xét thấy người này có nhận thức hạn chế, bị kẻ xấu lôi kéo nên đã áp dụng chính sách nhân đạo, miễn trách nhiệm hình sự và giao cho địa phương quản lý, giáo dục.
Theo bản án của TAND tỉnh Đắk Lắk, đến năm 2017, Y Quynh Bdap cùng H’Wuên Êban (48 tuổi) bắt đầu lên kế hoạch lôi kéo nhiều người tham gia. Họ cùng một số nhân vật chủ chốt chuẩn bị vũ khí, chụp ảnh với đám đông rồi gửi cho các tổ chức ở nước ngoài để đề nghị công nhận cái gọi là “Nhà nước Đêga”.
Năm 2018, Y Quynh Bdap vượt biên trái phép sang Thái Lan, thành lập nhóm “Người Thượng vì Công lý” (MSFJ) nhằm tuyên truyền, kích động và lôi kéo đồng bào dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên tiến hành các hoạt động bạo động, khủng bố.
Nhóm này thường xuyên liên hệ với tổ chức “Hỗ trợ người Thượng” (MSGI) có trụ sở tại Mỹ, do Y Mut Mlô (64 tuổi, quê Đắk Lắk) thành lập năm 2011 và giữ chức chủ tịch. Tổ chức MSGI bị xác định là tổ chức khủng bố, hoạt động nhằm móc nối, lôi kéo người dân tộc thiểu số sử dụng bạo lực, kích động biểu tình, bạo loạn vũ trang, đòi ly khai, tự trị và thành lập “Nhà nước Đêga” ở Tây Nguyên. H’Wuên Êban cũng là thành viên của nhóm này.
Cơ quan điều tra xác định, năm 2018, Y Quynh Bdap cùng H’Wuên Êban và khoảng 15 người chủ chốt họp bàn kế hoạch lôi kéo thêm thành viên, chuẩn bị vũ khí, luyện tập võ thuật và thể lực để sẵn sàng cho các cuộc bạo động. Y Quynh Bdap giao cho H’Wuên Êban trực tiếp chỉ huy lực lượng “Đêga” trong nước, còn Y Krông Phôk cầm đầu nhóm ở huyện Lăk và Krông Ana.
Sau đó, Y Quynh Bdap thường xuyên liên hệ với Y Krông Phôk qua mạng xã hội WhatsApp và Messenger để trao đổi thông tin, hình ảnh, tài liệu về các hoạt động chống phá trong và ngoài nước. Những nội dung này được đăng tải lên mạng xã hội nhằm tuyên truyền, xuyên tạc, chống phá chính quyền.
Để hỗ trợ hoạt động, Y Mut Mlô, một trong những người đứng đầu MSGI (hiện đang bị truy nã) – đã gửi tiền về Việt Nam cho các thành viên mua súng, đạn, thuốc nổ, kíp nổ và lôi kéo thêm người tham gia tổ chức “Nhà nước Đêga”.
Năm 2022, dưới sự chỉ đạo của Y Quynh Bdap, H’Wuên Êban, Y Krông Phôk cùng nhiều người khác gặp nhau tại khu du lịch núi Đá Voi (huyện Krông Bông, Đắk Lắk) để bàn kế hoạch tập luyện, chuẩn bị lực lượng và vũ khí cho các cuộc tấn công.
Đầu năm 2023, H’Wuên Êban báo cáo kế hoạch cho nhóm “Hỗ trợ người Thượng” và xin ý kiến chỉ đạo để nhóm “Lính Đêga” thực hiện các hành vi khủng bố, tấn công vũ trang, cướp vũ khí, phá hoại tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân, nhằm gây hoang mang trong nhân dân.
Ngày 12/5/2023, Y Sôl Niê từ Mỹ sang Thái Lan, liên hệ với H’Wuên Êban và các thành viên cốt cán của nhóm “Lính Đêga” để nhiều lần họp bàn, chọn mục tiêu tấn công là trụ sở cơ quan nhà nước nhằm lật đổ chính quyền, tiến tới thành lập “Nhà nước Đêga” ở Tây Nguyên. Chúng chọn chòi rẫy tại buôn Jung A (xã Ea Ktur, huyện Cư Kuin) làm nơi tập kết và Lữ đoàn Đặc công 198 (xã Hòa Đông, huyện Krông Păc) làm mục tiêu đột nhập, cướp vũ khí.
Đến tháng 5/2023, sau khi nghe H’Wuên Êban báo cáo về tình hình lực lượng, vũ khí và kế hoạch tấn công, Y Quynh Bdap tuyên bố rằng nếu vụ tấn công thành công và có sự can thiệp từ các tổ chức nước ngoài, y sẽ trở về Việt Nam để trực tiếp tham gia cùng H’Wuên Êban và các thành viên khác của nhóm “Lính Đêga”.
Diễn biến vụ án khủng bố tại Đắk Lắk
Sau hai lần nhóm của H’Wuên Êban phải từ bỏ ý định tấn công Lữ đoàn Đặc công 198 vì lo sợ và thiếu nguồn lực, Y Quynh Bdap đề nghị chuyển hướng, tấn công vào các trụ sở cơ quan nhà nước.
Nhóm khủng bố sau đó phân công nhau đi khảo sát bốn trụ sở UBND xã thuộc huyện Cư Kuin. Tuy nhiên, nhận thấy lực lượng mỏng, nếu chia nhỏ thành bốn nhóm sẽ khó đảm bảo thành công, chúng quyết định chọn hai mục tiêu là trụ sở UBND xã Ea Ktur và Ea Tiêu, với kế hoạch nếu thành công sẽ mở rộng sang các địa bàn khác.
Cơ quan điều tra xác định, từ ngày 9 đến 10/6/2023, các đối tượng trong nhóm “Lính Đêga” đã tổ chức tập luyện võ thuật, chế tạo bom xăng và hướng dẫn sử dụng súng, đạn.
Tối 10/6/2023, chúng tập trung tại một chòi rẫy để phân phát vũ khí, điểm danh, quay phim, chụp ảnh, rồi chia thành hai nhóm: Nhóm thứ nhất do Y Jǔ Niê và Y Thô Ayǔn chỉ huy, gồm 33 người, đi bộ đến tấn công trụ sở xã Ea Ktur; Nhóm thứ hai do Y Tim Niê chỉ huy, gồm 34 người, di chuyển bằng xe máy đến tấn công trụ sở xã Ea Tiêu.
Trong thời gian chuẩn bị, Y Quynh Bdap liên tục gọi video để động viên, khích lệ và ra lệnh cho các thành viên “làm đến cùng, không được bỏ cuộc”. Đồng thời, y yêu cầu ghi lại toàn bộ hình ảnh lực lượng “Lính Đêga” cùng lá cờ “Nhà nước Đêga” để gửi cho các tổ chức nước ngoài, nhằm kêu gọi sự can thiệp và hỗ trợ.
Từ đêm 10/6 đến rạng sáng 11/6/2023, nhóm khủng bố tấn công vào hai trụ sở xã, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Tại xã Ea Ktur, chúng phá hủy tài sản, tấn công lực lượng chức năng, khiến hai cán bộ Công an xã hy sinh và hai người khác bị thương nặng. Tại xã Ea Tiêu, nhóm khác cũng tấn công trụ sở, làm hai cán bộ Công an xã thiệt mạng. Trên đường rút lui, chúng tiếp tục phá hoại tài sản, bắt giữ ba người dân làm con tin và sát hại thêm năm người, trong đó có hai cán bộ xã và ba người dân.
Chỉ trong thời gian ngắn, Bộ Công an đã triển khai lực lượng truy bắt, tạm giữ 94 bị can (từ 18 đến 56 tuổi) và ra quyết định truy nã sáu đối tượng đang trốn ở nước ngoài, trong đó có Y Mut Mlô và Y Quynh Bdap.
Cơ quan chức năng xác định đây là vụ khủng bố có tổ chức, nhằm chống chính quyền nhân dân, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng và có sự chỉ đạo, tiếp tay từ nước ngoài. Một số đối tượng khai nhận đã được lệnh “nếu gặp cán bộ hoặc công an xã thì tấn công, cướp súng đạn và tài sản”.
Tang vật thu giữ gồm 23 khẩu súng (quân dụng, hơi và tự chế), 2 quả lựu đạn, gần 1.200 viên đạn, 15 kíp nổ, 1,2 kg thuốc nổ, cùng nhiều dao, cờ FULRO và phương tiện, thiết bị liên quan.
Tháng 1/2024, TAND tỉnh Đắk Lắk tuyên phạt H’Wuên Êban và 9 đồng phạm tù chung thân về tội “Khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân” theo khoản 1 Điều 113 Bộ luật Hình sự. 43 bị cáo khác bị tuyên phạt từ 6 đến 20 năm tù. Ở nhóm tội danh “Khủng bố”, 45 người (trong đó có 6 đối tượng đang bị truy nã) bị phạt từ 3 năm 6 tháng đến 11 năm tù; riêng Y Quynh Bdap bị tuyên phạt 10 năm tù.
Vụ án khủng bố do Y Quynh Bdap cầm đầu là lời cảnh tỉnh nghiêm khắc về âm mưu lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để kích động bạo lực, chống phá Nhà nước. Dưới sự chỉ đạo từ nước ngoài, các đối tượng đã lôi kéo, xúi giục người dân tham gia vào những hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, gây mất an ninh trật tự và cướp đi sinh mạng của nhiều cán bộ, người dân vô tội.
Việc Tòa án Thái Lan quyết định dẫn độ Y Quynh Bdap về Việt Nam thể hiện sự hợp tác quốc tế trong phòng, chống khủng bố, đồng thời khẳng định nỗ lực của các cơ quan chức năng Việt Nam trong việc truy bắt, xử lý triệt để những kẻ chủ mưu, cầm đầu.
Cơ quan chức năng kêu gọi người dân nâng cao cảnh giác, không nghe theo các luận điệu xuyên tạc, kích động từ bên ngoài; cùng chung tay bảo vệ cuộc sống bình yên, ổn định và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.
Thế Nguyễn