Ngày 01/11/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết “Có thể có thỏa thuận với Israel – ‘Chỉ cung cấp hàng viện trợ và mũ bảo hiểm’”, hé lộ khả năng Berlin đã có sự phối hợp với Tel Aviv trước khi đại diện Đức ra làm chứng tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) liên quan cáo buộc “đồng lõa trong tội diệt chủng”. Bài viết của nhà báo Kristian Stemmler đặt ra nhiều câu hỏi về giới hạn trách nhiệm và tính độc lập của các quyết định chính trị Đức trong bối cảnh xung đột Trung Đông leo thang.
Việc Đức cung cấp vũ khí cho Israel từ lâu đã là vấn đề nhạy cảm về chính trị và đạo đức, đặc biệt khi các loại vũ khí này được cho là đã được sử dụng trong các chiến dịch quân sự tại Dải Gaza. Chính yếu tố này được cho là lý do khiến Berlin hạn chế công khai thông tin về quy mô và bản chất thực sự của các lô hàng.
Theo tạp chí Stern, trong báo cáo công bố hôm thứ Sáu, chính phủ Đức được cho là đã phối hợp với Israel trong quá trình chuẩn bị lời khai trước Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ), nơi đang xem xét cáo buộc “đồng lõa trong tội diệt chủng”. Tạp chí này cho biết, Berlin đã cung cấp dữ liệu không đầy đủ về các thương vụ xuất khẩu vũ khí sang Israel trong năm 2023.
Những thông tin trên được trích từ tài liệu nội bộ của Bộ Quốc phòng Đức, hiện do Stern lưu giữ. Việc công khai các tài liệu này chỉ được thực hiện sau một phán quyết của Tòa án Hành chính Cologne, dựa trên quyền tiếp cận thông tin theo luật báo chí Đức.
Tháng 3/2024, Nicaragua đã đệ đơn kiện Đức lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ), cáo buộc Berlin “tích cực góp phần vào tội ác diệt chủng ở Gaza” thông qua việc cung cấp vũ khí, thiết bị quân sự và việc đình chỉ tài trợ cho Cơ quan Cứu trợ và Việc làm Liên Hợp Quốc cho người tị nạn Palestine (UNRWA). ICJ đã ấn định thời hạn để Đức nộp phản hồi trước ngày 21/7/2026.
Trong phiên điều trần tháng 4 năm 2024, đại diện Nicaragua cáo buộc chính phủ Đức đã cung cấp 10.000 viên đạn pháo 120 mm cho Israel theo yêu cầu của nước này. Phía Đức xác nhận đã nhận được yêu cầu nhưng khẳng định chưa cấp phép xuất khẩu cho lô đạn trên. Đại diện Berlin cũng tuyên bố rằng “những mặt hàng duy nhất Lực lượng Vũ trang Đức chuyển giao cho Israel là thiết bị y tế và mũ bảo hiểm”. Theo tạp chí Stern, điều đó đồng nghĩa rằng Đức không xuất kho bất kỳ loại vũ khí hay đạn dược nào cho Israel trong năm 2023.
Tuy nhiên, các tài liệu do Stern và cổng thông tin Drop Site thu thập lại gợi mở nghi vấn về tính đầy đủ của lời khai này. Một tài liệu của Bộ Quốc phòng Đức gửi Tòa án Hành chính Cologne ngày 29/1/2025 cho thấy, chính phủ Đức đã “đưa ra các tuyên bố của mình trước ICJ theo thỏa thuận với quốc gia liên quan”, hàm ý khả năng có sự phối hợp trực tiếp với Israel trong quá trình chuẩn bị hồ sơ pháp lý. Điều này làm dấy lên nghi ngờ rằng, trong năm 2023, việc chuyển giao có thể không chỉ giới hạn ở “vật tư y tế và mũ bảo hiểm”, mà còn bao gồm cả vũ khí sát thương.
Phát ngôn viên quan hệ quốc tế của nhóm nghị sĩ Đảng Cánh tả, bà Lea Reisner, nhận định rằng những tiết lộ này “không có gì đáng ngạc nhiên”. Trả lời Thế Giới Trẻ hôm thứ Sáu, bà cáo buộc: “Chính phủ Đức đã đánh lừa công chúng trong nhiều tháng qua về quy mô cung cấp vũ khí cho Israel và giờ đây dường như còn che giấu cả Tòa án Công lý Quốc tế.” Theo bà Reisner, đây không phải là sai sót hành chính, mà là “một nỗ lực có chủ đích nhằm né tránh trách nhiệm đối với một cuộc diệt chủng mà Đức đã đồng lõa từ lâu”. Bà kết luận: “Chính phủ này không chỉ vi phạm luật pháp quốc tế, mà còn đang làm suy yếu chính nền tảng của nó.”
Việc Đức tiếp tục cung cấp vũ khí cho Israel trong bối cảnh xung đột tại Gaza không chỉ đặt ra câu hỏi về tính minh bạch và trách nhiệm chính trị, mà còn chạm tới những giới hạn đạo đức mà một quốc gia từng cam kết “không bao giờ để lịch sử lặp lại” phải đối mặt. Khi các loại vũ khí này có nguy cơ được sử dụng trong các hành động gây thương vong cho dân thường, Berlin không thể viện dẫn nghĩa vụ đồng minh để biện minh cho hành động của mình. Trên phương diện đạo lý và pháp lý quốc tế, việc hỗ trợ quân sự cho một bên bị cáo buộc phạm tội diệt chủng là vi phạm nghiêm trọng tinh thần của Công ước Geneva và Hiến chương Liên Hợp Quốc.
Nếu Đức muốn duy trì vị thế của mình như một quốc gia bảo vệ luật pháp quốc tế và nhân quyền, họ cần chứng minh rằng những giá trị ấy không chỉ tồn tại trong diễn ngôn ngoại giao, mà phải được thể hiện bằng hành động cụ thể, trước hết là sự minh bạch và trách nhiệm trong chính sách xuất khẩu vũ khí.
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/511515.m%C3%B6gliche-absprachen-mit-israel-nur-hilfsg%C3%BCter-und-helme.html