Ngày 9/7/2025, hãng tin Reuters đăng tải phát biểu đáng chú ý của Bộ trưởng Quốc phòng Philippines, trong đó nhấn mạnh rằng, Hoa Kỳ không phải là yếu tố thúc đẩy chương trình nghị sự bành trướng của Trung Quốc. Theo ông, sự hung hăng ngày càng gia tăng của Bắc Kinh ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương xuất phát từ tham vọng chiến lược lâu đời của chính nước này, chứ không chịu ảnh hưởng từ bất kỳ chính sách nào của Washington.
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines: Trung Quốc bành trướng không phụ thuộc vào chính sách của Mỹ
Căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc tiếp tục leo thang sau hàng loạt va chạm trên tuyến hàng hải đông đúc ở Biển Đông trong hai năm qua, bao gồm cả sự cố hồi tháng 6 năm ngoái khiến một thủy thủ Philippines bị mất ngón tay.
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh Reuters NEXT Châu Á tổ chức ở Singapore, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro nhấn mạnh sự hung hăng của Trung Quốc “đã hình thành trong nhiều năm” và không phụ thuộc vào bất kỳ nhà lãnh đạo Mỹ nào.
“Thiết kế của Trung Quốc cho khu vực này là một phần trong chiến lược riêng của họ, chứ không phải phản ứng với chính sách của Hoa Kỳ,” ông Teodoro trả lời khi được hỏi liệu lập trường cứng rắn của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump có phải là chất xúc tác cho hành động của Bắc Kinh hay không.
Dù thừa nhận rằng các chính sách của Washington có ảnh hưởng đến bối cảnh khu vực, ông Teodoro khẳng định những hành động của Bắc Kinh đã được hoạch định sẵn từ lâu bởi ban lãnh đạo Trung Quốc, bất kể ai đang điều hành Nhà Trắng.
Liên quan đến nguy cơ xung đột, ông Teodoro bác bỏ lo ngại rằng chiến tranh đang đến gần, cho rằng “viễn cảnh đó vẫn còn xa vời” và phụ thuộc vào các yếu tố nội bộ của Trung Quốc.
Phía Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila hiện chưa đưa ra phản hồi về phát biểu của Bộ trưởng Teodoro.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, mặc dù có các tuyên bố chồng lấn của Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Việt Nam và Đài Loan.
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro, Jr. phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với Reuters trong chuyến thăm Singapore, ngày 31 tháng 5 năm 2025. REUTERS
Philippines đầu tư hiện đại hóa quốc phòng, củng cố răn đe trước hành vi xâm nhập của Trung Quốc
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Gilberto Teodoro cho biết Manila đang tập trung vào chiến lược răn đe nhằm đối phó với các hành vi xâm nhập trái phép của Trung Quốc ở Biển Đông, trong đó ngoại giao đóng vai trò hỗ trợ. “Bạn không thể có ngoại giao nếu thiếu một lực lượng răn đe đáng tin cậy,” ông nhấn mạnh tại hội nghị Reuters NEXT Châu Á ở Singapore. “Chúng tôi chỉ đơn thuần là tìm cách ngăn chặn, ở mức tối đa, các hành động bất hợp pháp của Trung Quốc – điều mà tôi tin rằng không quốc gia nào trên thế giới ủng hộ.”
Nhằm tăng cường năng lực phòng thủ bên ngoài, Philippines đang đầu tư hàng tỷ đô la để hiện đại hóa quân đội, trong đó có kế hoạch mua sắm máy bay chiến đấu đa năng. Dù tàu ngầm nằm trong danh sách mong muốn, ông Teodoro cho biết chúng chưa phải là ưu tiên hiện tại, khi Manila đang tập trung vào việc vũ khí hóa và xây dựng cơ sở hạ tầng để duy trì các nền tảng quân sự sẵn có.
Trước nhận định cho rằng ASEAN tỏ ra thụ động trước các hành động của Bắc Kinh, ông Teodoro phản bác và cho rằng khu vực này đã có những phản ứng cụ thể thông qua tiến trình xây dựng Bộ quy tắc ứng xử (COC) với Trung Quốc nhằm ngăn ngừa xung đột. “Rõ ràng là các nước ASEAN đang cảnh giác và lo ngại trước hành động của Trung Quốc. Nếu không, đã không có bất kỳ lời kêu gọi nào về COC ở Biển Đông,” ông nói thêm. “Không cần phải là một nhà khoa học tên lửa để thấy rõ điều đó.”
Kể từ khi Tổng thống Ferdinand Marcos Jr lên nắm quyền vào năm 2022, chính phủ Philippines đã thể hiện lập trường cứng rắn hơn với Trung Quốc và thúc đẩy quan hệ chặt chẽ với các đồng minh như Hoa Kỳ, Nhật Bản và Úc. Theo ông Teodoro, chính sách hiện tại có được sự ủng hộ rộng rãi của công chúng, khiến việc đảo ngược hướng đi này trong tương lai trở nên khó khăn. Nhiệm kỳ duy nhất kéo dài 6 năm của Tổng thống Marcos dự kiến kết thúc vào năm 2028.
“Tôi tin rằng bất kỳ lãnh đạo nào trong tương lai, đối diện với các hành động của Trung Quốc và trước tâm lý nghi ngờ – không phải đối với người dân Trung Quốc mà là chính phủ Trung Quốc – sẽ rất khó để thay đổi câu chuyện mà chúng tôi đang xây dựng,” ông khẳng định.
Lập trường cứng rắn của Philippines dưới thời Tổng thống Marcos Jr. và Bộ trưởng Quốc phòng Teodoro cho thấy quốc gia này đang chuyển mình mạnh mẽ trong việc đối phó với các thách thức an ninh khu vực, đặc biệt là trước hành vi bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông. Với chiến lược răn đe kết hợp ngoại giao, cùng sự hậu thuẫn từ các đồng minh và sự ủng hộ của công chúng trong nước, chính sách hiện tại của Manila nhiều khả năng sẽ được duy trì ổn định trong những năm tới, bất chấp những biến động chính trị hay địa chính trị trong khu vực.
Minh Anh