Tại Hội nghị Hội đồng Bộ trưởng OECD năm 2025, Bộ trưởng Điều phối Kinh tế Indonesia, ông Airlangga Hartarto, đã chính thức trình Bản Ghi nhớ Khởi đầu lên Tổng Thư ký OECD Mathias Cormann. Động thái này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực của Indonesia nhằm gia nhập Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), với tham vọng trở thành quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á trở thành thành viên của tổ chức toàn cầu này.
Bản Ghi nhớ Khởi đầu mà Indonesia vừa đệ trình lên OECD là một bản tự đánh giá ban đầu, phản ánh mức độ phù hợp giữa pháp luật, chính sách và thực tiễn của nước này với các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế do OECD đề ra. Đây được xem là bước đi quan trọng mở đầu cho giai đoạn kỹ thuật chuyên sâu trong tiến trình gia nhập tổ chức.
Song song đó, Indonesia cũng đã gửi yêu cầu chính thức tham gia Công ước Chống hối lộ của OECD – một trong những công cụ pháp lý cốt lõi trong cuộc chiến chống hối lộ quốc tế. Việc tham gia và thực thi hiệu quả Công ước này là điều kiện then chốt trong tiến trình trở thành thành viên OECD.
“Indonesia là một quốc gia có vai trò quan trọng trên trường quốc tế và thể hiện vai trò lãnh đạo cả trong khu vực lẫn toàn cầu. Với những bước tiến hôm nay, Indonesia đã gửi đi một thông điệp mạnh mẽ về cam kết hội nhập sâu rộng và đóng góp tích cực vào việc định hình các tiêu chuẩn toàn cầu,” Tổng Thư ký OECD Mathias Cormann phát biểu.
Ông cũng nhấn mạnh: “Gia nhập OECD là một quá trình chuyển đổi tích cực, giúp Indonesia hiện thực hóa mục tiêu trở thành nền kinh tế phát triển vào năm 2045. Đồng thời, tiếng nói của Indonesia cũng góp phần làm phong phú thêm sức ảnh hưởng toàn cầu của OECD.”
Theo lộ trình được 38 quốc gia thành viên OECD nhất trí vào năm ngoái, Indonesia sẽ bước vào giai đoạn đối thoại kỹ thuật chuyên sâu với sự tham gia của 25 ủy ban chuyên môn. Các lĩnh vực thảo luận bao gồm: phòng chống tham nhũng, tăng cường liêm chính, giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường, thúc đẩy thương mại và đầu tư.
Bộ trưởng Điều phối Kinh tế Indonesia Airlangga Hartarto cho biết, theo khảo sát nội bộ, tư cách thành viên OECD có thể giúp Indonesia tăng thêm 0,37% lượng đầu tư từ các nước thành viên và đóng góp vào tăng trưởng GDP thêm 0,94%. Ông nhấn mạnh rằng sự gia tăng đầu tư sẽ mang lại lợi ích cho tất cả các doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, đồng thời tạo thêm nhiều việc làm.
Ông Airlangga cũng cho rằng, việc gia nhập OECD sẽ mở ra các cơ hội hợp tác mới về thương mại và đầu tư, tạo ra lợi ích song phương giữa Indonesia và khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Đây cũng là bước đi quan trọng giúp Indonesia vượt qua bẫy thu nhập trung bình và hiện thực hóa tầm nhìn “Indonesia Vàng 2045”.
Indonesia hiện là Đối tác Chính của OECD từ năm 2007 và từng đảm nhận vai trò đồng chủ tịch đầu tiên trong Chương trình khu vực Đông Nam Á của OECD vào năm 2014. Trước đó, vào ngày 20/2/2024, Hội đồng OECD đã thông qua quyết định mở các cuộc thảo luận gia nhập với Indonesia – bước ngoặt giúp nước này trở thành quốc gia Đông Nam Á đầu tiên tiến gần tới tư cách thành viên chính thức.
Thách thức và cơ hội khi Indonesia gia nhập OECD
Việc Indonesia thúc đẩy tiến trình gia nhập Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) không chỉ mang ý nghĩa chiến lược đối với quốc gia này, mà còn mở ra một bước ngoặt trong cấu trúc quản trị kinh tế toàn cầu. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), bên cạnh Indonesia, Thái Lan cũng đang bắt đầu các cuộc đàm phán với OECD, đánh dấu một bước đi lịch sử có thể đưa những quốc gia Đông Nam Á đầu tiên trở thành thành viên chính thức của tổ chức gồm 38 quốc gia phát triển này.
Là Đối tác chủ chốt của OECD từ năm 2007 – cùng với các nền kinh tế lớn như Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ và Nam Phi – Indonesia đã tích cực tham gia vào các cuộc thảo luận chính sách và hoạt động hàng ngày của tổ chức. Thái Lan, với mối quan hệ hợp tác hơn 20 năm với OECD, cũng đang trên hành trình tương tự. Tuy nhiên, con đường trở thành thành viên đầy đủ không dễ dàng.
Cả Indonesia và Thái Lan sẽ phải thực hiện loạt cải cách sâu rộng trên nhiều lĩnh vực – từ chính sách khí hậu, chuyển đổi số, cho đến các biện pháp phòng chống tham nhũng. Đây là những điều kiện tiên quyết nhằm đảm bảo sự phù hợp với các tiêu chuẩn cao của OECD.
Tuy nhiên, chính những cải cách này lại tạo ra cơ hội lớn. Việc tuân thủ các chuẩn mực OECD có thể giúp Indonesia xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch hơn, tăng cường hiệu quả điều hành và thu hút đầu tư nước ngoài – qua đó hỗ trợ tăng trưởng kinh tế bền vững trong dài hạn.
Với quy mô dân số lớn và nền kinh tế được xếp thứ 7 thế giới theo sức mua tương đương, Indonesia hiện là quốc gia Đông Nam Á duy nhất trong nhóm G20. Thái Lan, nền kinh tế lớn thứ hai khu vực, cùng với Indonesia, cũng là thành viên sáng lập của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC). Trong khi đó, chỉ có hai quốc gia châu Á là Nhật Bản và Hàn Quốc hiện đang là thành viên của OECD.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang có sự dịch chuyển mạnh mẽ về phía châu Á, sự tham gia của Indonesia và Thái Lan được cho là sẽ giúp OECD duy trì vai trò và ảnh hưởng trong một trật tự kinh tế mới. Các chuyên gia nhận định, việc mở rộng thành viên sang khu vực Đông Nam Á không chỉ phản ánh xu thế đa cực hóa mà còn giúp OECD nâng cao tính đại diện toàn cầu và tăng cường tính chính danh trong việc thiết lập các tiêu chuẩn quốc tế.
Việc gia nhập OECD, do đó, không chỉ là một cột mốc đối với Indonesia, mà còn là một phần trong tiến trình điều chỉnh chiến lược toàn cầu – nơi châu Á ngày càng khẳng định vai trò trung tâm trong tăng trưởng và hợp tác quốc tế.
Việc hướng tới gia nhập OECD thể hiện quyết tâm của Indonesia trong việc hội nhập sâu rộng vào hệ thống kinh tế toàn cầu và tuân thủ các tiêu chuẩn cao về quản trị, minh bạch và phát triển bền vững. Là diễn đàn của các nền kinh tế thị trường phát triển nhất thế giới, OECD không chỉ đặt ra các quy định và chuẩn mực kinh tế mang tính toàn cầu mà còn đóng vai trò định hình trật tự kinh tế quốc tế. Nếu trở thành thành viên, Indonesia sẽ không chỉ có cơ hội tiếp cận sâu hơn với các chính sách tiên tiến, mà còn góp phần nâng cao tiếng nói của các nền kinh tế đang phát triển trong việc giải quyết những thách thức chung toàn cầu.
Minh Anh