Ngày 10/6/2025, báo điện tử NachDenkSeiten (Đức) đăng bài viết của chuyên gia chính trị Nga Sergey Trenin với tiêu đề “Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine dẫn đến xung đột giữa Nga và NATO”. Trenin cảnh báo, các hành động leo thang quân sự của Ukraine, đặc biệt là việc sử dụng UAV nhằm vào lãnh thổ Nga với sự hậu thuẫn về kỹ thuật và tình báo từ phương Tây, đang đẩy khu vực tiến gần hơn tới nguy cơ xung đột trực tiếp giữa Nga và Liên minh Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine nhằm vào sân bay quân sự Nga tại Murmansk và Irkutsk ngày 31/5 và 1/6 vừa qua đã gây thiệt hại đáng kể, đặt ra câu hỏi về tác động đối với chiến lược quân sự của Moscow cũng như các phản ứng có thể từ phía Nga. Trong cuộc phỏng vấn với NachDenkSeiten, nhà khoa học chính trị Nga Dmitri Trenin phân tích lập trường của Nga, nguy cơ của một cuộc chiến kéo dài, vai trò của phương Tây và ảnh hưởng tiềm tàng của Donald Trump trong tiến trình xung đột. Bài phỏng vấn do Éva Péli thực hiện và dịch từ tiếng Nga.
Câu hỏi: Vào ngày 31/5 và ngày 1/6, máy bay không người lái của Ukraine đã tấn công các sân bay quân sự ở khu vực Murmansk và Irkutsk, gây ra thương vong đáng kể, theo Bộ Quốc phòng Nga. Những tác động đối với chiến lược quân sự trước đây của giới lãnh đạo Nga là gì?
Trả lời: Dù mức độ thiệt hại thực tế từ các cuộc tấn công UAV của Ukraine thấp hơn nhiều so với tuyên bố của Kyiv, không làm thay đổi đáng kể chiến lược quân sự của Nga tại Ukraine. Nhiều khả năng sẽ khắc phục các điểm yếu bị phơi bày, và thực tế là chỉ một tuần sau, không quân chiến lược Nga đã tiến hành một trong những đợt tấn công dữ dội nhất vào các mục tiêu tại Ukraine. Trên chiến trường, lực lượng Nga vẫn duy trì đà tiến công trên toàn tuyến. Phát biểu gần đây của Tổng thống Putin, coi Ukraine đang ngày càng mang đặc điểm của một “nhà nước khủng bố” sau loạt vụ tấn công vào tàu chở khách, một định danh có thể kéo theo những hệ quả nghiêm trọng đối với Kyiv trong thời gian tới.
Câu hỏi: Ông mong đợi phản ứng nào từ quân đội Nga trong những tuần tới?
Trả lời: Thật sai lầm khi nhìn nhận chiến lược quân sự của Nga chỉ là phản ứng trước hành động của đối phương. Mục tiêu then chốt của Nga là giành quyền kiểm soát các vùng lãnh thổ thuộc Novorossiya và Donbass, những khu vực mà Moscow coi là hợp hiến nhưng hiện vẫn do Kyiv kiểm soát đồng thời phá hủy năng lực quân sự và cơ sở hạ tầng chiến lược của Ukraine. Ukraine thiên về các chiến dịch mang tính tuyên truyền nhằm duy trì tinh thần trong nước và kêu gọi thêm viện trợ từ phương Tây, trong khi Nga ưu tiên các mục tiêu quân sự cụ thể và lâu dài. Đáng chú ý về vai trò của phương Tây trong các cuộc tấn công UAV ngày 1/6, đồng thời cảnh báo rằng nếu xu hướng leo thang tiếp diễn, việc Nga tấn công vào lãnh thổ của một số quốc gia châu Âu hỗ trợ Ukraine, dù chưa phải là khả năng tức thời, cũng không thể hoàn toàn bị loại trừ.
Câu hỏi: Ông đánh giá thế nào về khả năng những phương pháp mới nhưng không tốn kém này có thể góp phần kéo dài chiến tranh, khi mà Ukraine, với sự hỗ trợ của các vệ tinh phương Tây, có thể tiếp cận toàn bộ nước Nga và tổ chức các hành động tương tự?
Trả lời: Việc Ukraine mở rộng các cuộc tấn công nhằm vào sâu trong lãnh thổ Nga không chỉ làm gia tăng nguy cơ leo thang, mà còn có thể kéo theo hệ quả ngược chiều, chiến tranh lan rộng toàn châu Âu. Theo ông, một bộ phận giới lãnh đạo châu Âu đang ảo tưởng rằng họ có thể hỗ trợ Ukraine bằng vũ khí và tiếp tục để người Ukraine chịu tổn thất thay mình, mà không phải đối mặt với hiểm họa trực tiếp. Thế đối đầu hiện nay đang ngày càng tiệm cận một cuộc chiến quy mô giữa Nga và NATO, trong đó các cuộc tấn công ngày 1/6 có thể được xem như một dấu mốc quan trọng báo hiệu chuyển biến nghiêm trọng của xung đột.
Câu hỏi: Ông coi ai là nhân vật hàng đầu trong số các tác nhân phương Tây khi nói đến việc cung cấp lời khuyên cho Ukraine? Ông coi những nguyên tắc chỉ đạo của “Liên minh những người sẵn sàng” là gì?
Trả lời: Phương Tây đang tồn tại một cuộc cạnh tranh ngấm ngầm giữa London, Paris và Berlin, nơi các lãnh đạo như Starmer, Macron và Merz tìm cách thể hiện lập trường cứng rắn hơn với Nga. Tuy vậy, cho đến nay, các nước này vẫn chưa vượt qua được sự do dự trong việc triển khai lực lượng quân sự trực tiếp tới Ukraine, đặc biệt là khi không có sự hậu thuẫn từ quân đội Mỹ. Nếu châu Âu đơn phương can thiệp quân sự, lực lượng của họ chắc chắn sẽ trở thành mục tiêu tấn công từ phía Nga. Chiến lược hiện tại của phương Tây là “hét lớn, cho ít, không gửi quân”, một lập trường tuy chưa thay đổi, nhưng tiềm ẩn nguy cơ dịch chuyển nếu căng thẳng tiếp tục leo thang.
Câu hỏi: Ông đánh giá thế nào về thái độ của Tổng thống Hoa Kỳ Trump, người muốn chấm dứt chiến tranh càng nhanh càng tốt, trong bối cảnh Washington thường xuyên có những hành động thiếu quyết đoán?
Trả lời: Trump mong muốn chấm dứt chiến sự tại Ukraine, ghi dấu ấn cá nhân và giành Giải Nobel Hòa bình, nhưng điều đó nằm ngoài tầm với của ông. Dù tỏ ra cứng rắn, đe dọa rút vai trò trung gian hoặc áp đặt lệnh trừng phạt với Nga, Trump vẫn không có nhiều ảnh hưởng thực tế đến Moscow. Vị thế của Trump hiện nay là yếu, bị chi phối bởi các cố vấn, áp lực từ Quốc hội, kể cả từ chính nội bộ đảng Cộng hòa và gần như toàn bộ giới lãnh đạo châu Âu. Trump thiếu sự quyết đoán cần thiết trong bối cảnh hiện tại, và vì thế không thể tạo ra bước ngoặt thực sự trong cuộc xung đột.
Câu hỏi: Có vẻ như Nga đang phải đối mặt với một quyết định. Ông đánh giá thế nào về khả năng đáp ứng các thách thức quân sự của cuộc chiến với các phương tiện và phạm vi được triển khai cho đến nay?
Trả lời: Trong chiến tranh, mọi thứ luôn vận động và thay đổi. Cuộc xung đột hiện nay không chỉ yêu cầu liên tục nâng cấp hình thức và phương pháp tác chiến, mà còn đòi hỏi các giải pháp hoàn toàn mới để đối phó với những thách thức ngày càng phức tạp. Làn sóng leo thang gần đây của Kyiv và các đồng minh phương Tây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy xung đột đang bước vào một giai đoạn nguy hiểm hơn. Trong bối cảnh đó, cần nhanh chóng xác lập một chiến lược đối phó hiệu quả và lâu dài nhằm kiểm soát tình hình.
Xung đột Nga–Ukraine đã vượt ra ngoài khuôn khổ một cuộc chiến khu vực thông thường, trở thành điểm nóng trong cuộc đối đầu chiến lược giữa Nga và phương Tây. Sự gia tăng can dự của các nước châu Âu, vai trò mờ nhạt của Mỹ trong giai đoạn hiện tại, cùng với các hành động leo thang của Ukraine đang đẩy khu vực tiến gần hơn tới ngưỡng đối đầu trực tiếp. Trong bối cảnh đó, Moscow sẽ tiếp tục theo đuổi các mục tiêu quân sự dài hạn, trong khi thế giới phải đối mặt với câu hỏi lớn: liệu còn cơ hội nào cho giải pháp chính trị, hay chiến tranh sẽ tiếp tục mở rộng ngoài tầm kiểm soát?
Hồ Ngọc Thắng/nguồn: https://www.nachdenkseiten.de/?p=134264