Ngành công nghiệp trung tâm dữ liệu Đông Nam Á đang bước vào giai đoạn bùng nổ chuyển đổi. Malaysia, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam nổi lên như những điểm đến đầu tư và đổi mới kỹ thuật số năng động nhất khu vực, trong khi Singapore tiếp tục giữ vai trò trụ cột không thể thay thế trong hệ sinh thái khu vực.
Với giá trị thị trường dự kiến sẽ tăng từ 13,71 tỷ USD vào năm 2024 lên 30,47 tỷ USD vào năm 2030, phản ánh tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) mạnh mẽ 14,24%. Động lực thúc đẩy đà tăng trưởng này là các khoản đầu tư vào công nghệ siêu quy mô, việc áp dụng nhanh chóng các khối lượng công việc trí tuệ nhân tạo (AI) và sự chuyển hướng sang cơ sở hạ tầng bền vững. Malaysia, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam đang nổi lên như những trung tâm năng động nhất khu vực về dòng vốn đầu tư và đổi mới kỹ thuật số, trong khi Singapore vẫn là trụ cột của hệ sinh thái khu vực.
Malaysia: Trung tâm Đầu tư Hàng đầu của Khu vực
Malaysia đã nổi lên như điểm đến hàng đầu Đông Nam Á cho đầu tư trung tâm dữ liệu. Giá đất và năng lượng cạnh tranh, cùng với vị trí gần Singapore, đã định vị quốc gia này như một thỏi nam châm thu hút các công ty siêu quy mô và nhà khai thác toàn cầu.
Tại Johor, 42 dự án trung tâm dữ liệu trị giá 164,45 tỷ MYR đã được phê duyệt, tính đến quý 2 năm 2025. Những dự án này dự kiến sẽ tạo ra hàng nghìn việc làm và chiếm hơn 78% năng lực CNTT đang hoạt động của Malaysia. Johor cũng đặt mục tiêu chiếm 6% tổng công suất trung tâm dữ liệu của cả nước vào năm 2030.
Indonesia và Thái Lan Thúc đẩy Tăng trưởng Siêu quy mô
Indonesia tiếp tục khẳng định vị thế là một điểm đến siêu quy mô quan trọng, hiện đang lưu trữ hơn 14 vùng điện toán đám mây từ các nhà cung cấp như AWS, Google Cloud, Microsoft Azure, Alibaba Cloud và Tencent Cloud. Dân số kỹ thuật số trẻ, sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử và việc áp dụng ngày càng tăng các dịch vụ dựa trên AI đang thúc đẩy nhu cầu về năng lực tính toán cục bộ. Mặc dù sự phát triển vẫn tập trung ở vùng đô thị Jakarta, nhưng việc nâng cấp năng lượng và kết nối đang diễn ra dự kiến sẽ mở ra các địa điểm mới trên khắp Java và xa hơn nữa.
Thái Lan cũng đang củng cố vị thế của mình, tận dụng vị trí chiến lược, lưới điện bền vững và các chính sách hỗ trợ. Các ưu đãi thuế, đơn giản hóa thủ tục cấp phép và các sáng kiến năng lượng tái tạo do chính phủ dẫn đầu đang giúp quốc gia này thu hút các cam kết lớn về siêu quy mô. Các nhà khai thác toàn cầu như NTT DATA, Amazon Web Services (AWS) và Equinix đang mở rộng hoạt động tại Bangkok, khẳng định vị thế của Thái Lan vừa là trung tâm trong nước vừa là cửa ngõ khu vực.
Sự trỗi dậy nhờ AI của Việt Nam
Mặc dù năng lực tương đối nhỏ, Việt Nam đang mở rộng nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu về khối lượng công việc AI. Viettel IDC và các nhà khai thác trong nước khác đang mở rộng với các cơ sở hạ tầng hiệu suất cao tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Việc doanh nghiệp áp dụng điện toán đám mây và AI đang tăng tốc, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ tài chính. Các chương trình của chính phủ khuyến khích đầu tư công nghệ đang tiếp tục củng cố sự tăng trưởng. Với nền kinh tế số phát triển nhanh chóng và môi trường chính sách hỗ trợ, Việt Nam ngày càng được coi là một ngôi sao đang lên trong hệ sinh thái trung tâm dữ liệu khu vực.
Sự hợp lực ngầm và khu vực
Singapore tiếp tục đóng vai trò then chốt bất chấp những hạn chế về đất đai và năng lượng. Hệ sinh thái kết nối đã được thiết lập của thành phố-quốc gia này, được hỗ trợ bởi hệ thống cáp ngầm dày đặc, mang lại khả năng kết nối vượt trội cho khu vực. Các trung tâm lân cận như Johor, Batam và Bangkok đang được hưởng lợi từ những sự hợp lực này, mang đến các lựa chọn mở rộng chi phí thấp hơn và thân thiện với môi trường hơn, đồng thời vẫn khai thác được mạng lưới toàn cầu của Singapore.
Hiệu ứng tập trung này đang tạo ra một hệ sinh thái bổ sung, trong đó Singapore vẫn là trung tâm kết nối, trong khi các thị trường xung quanh hấp thụ công suất siêu quy mô ở quy mô lớn. Các nhà quan sát trong ngành coi mô hình này là chìa khóa để duy trì khả năng cạnh tranh lâu dài của Đông Nam Á.
Tính bền vững trở thành yếu tố quyết định
Trên khắp Đông Nam Á, tính bền vững không còn là một cam kết của doanh nghiệp; nó đã trở thành một yếu tố khác biệt quan trọng trong các chiến lược đầu tư. Malaysia đang tận dụng nguồn tài nguyên năng lượng mặt trời và thủy điện dồi dào của mình để thu hút các nhà đầu tư siêu quy mô với các lựa chọn nguồn năng lượng tái tạo. Thái Lan đã áp dụng Biểu thuế Tiện ích Xanh (UGT) để hỗ trợ mua sắm năng lượng xanh, phù hợp với mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.
Các gã khổng lồ công nghệ cũng đang có những bước đi táo bạo. Google và Microsoft đã ký kết các thỏa thuận mua bán điện dài hạn (PPA) để đảm bảo hoạt động sử dụng năng lượng tái tạo. Hợp đồng mua bán điện mặt trời 200 MWp của Microsoft tại Singapore phản ánh nhu cầu về các hợp đồng năng lượng sạch quy mô lớn. Trong khi đó, Equinix đang tìm kiếm các lựa chọn năng lượng thay thế tại Philippines trong bối cảnh giá điện tăng cao, và chính quyền Malaysia đang cân nhắc mức giá cao cho các trung tâm dữ liệu dựa trên năng lượng truyền thống, cho thấy tính bền vững đang định hình lại nền kinh tế như thế nào.
Đổi mới về làm mát và hiệu suất
Để giải quyết vấn đề tiêu thụ điện năng ngày càng tăng, các nhà khai thác đang đầu tư vào các giải pháp làm mát tiên tiến. Digital Realty đã giới thiệu các máy chủ làm mát bằng chất lỏng tại cơ sở SIN11 của mình ở Singapore, đạt mức tiết kiệm điện lên tới 29%. Trung tâm dữ liệu IKDC 1 của Keppel Data Centres tại Jakarta cũng kết hợp hệ thống làm mát bằng nước với độ dự phòng N+1, cân bằng hiệu quả năng lượng với khả năng phục hồi hoạt động.
Các thiết kế mới, chẳng hạn như các cơ sở dạng mô-đun và mật độ cao, đang ngày càng được ưa chuộng, đặc biệt là để hỗ trợ khối lượng công việc AI đòi hỏi mật độ tính toán và công suất cao hơn. Những đổi mới này phản ánh sự chuyển dịch rộng rãi của ngành sang cạnh tranh dựa trên hiệu quả.
Cam kết vốnđịnh hình bối cảnh
Dòng vốn siêu quy mô vẫn mạnh mẽ, với việc Microsoft cam kết đầu tư 1,7 tỷ USD vào Indonesia và mở rộng sang Thái Lan. Google đã cam kết đầu tư hơn 1 tỷ USD vào Thái Lan trong khi nhắm đến thị trường siêu quy mô của Việt Nam. NTT DATA sẽ khai trương một cơ sở trị giá 90 triệu USD tại Bangkok vào cuối năm 2025, và Equinix đang thúc đẩy mở rộng khu vực thông qua các thương vụ mua lại tại Philippines.
Các quỹ đầu tư tư nhân cũng đang trở nên năng động hơn, thể hiện sự tin tưởng vào lợi nhuận dài hạn. Khi nhu cầu về dịch vụ kỹ thuật số tăng tốc, Đông Nam Á ngày càng được coi là nơi trú ẩn an toàn cho các nhà đầu tư cơ sở hạ tầng đang tìm kiếm cơ hội tăng trưởng và khả năng phục hồi.
Triển vọng: Một Khu vực có tầm quan trọng toàn cầu
Hệ sinh thái trung tâm dữ liệu của Đông Nam Á đang được hưởng lợi từ sự hội tụ của nhiều yếu tố: chuyển đổi số, ứng dụng AI, hỗ trợ của chính phủ và động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng bền vững. Khu vực này đang nổi lên như một nền tảng thử nghiệm để hài hòa giữa việc mở rộng số hóa nhanh chóng với tính bền vững, một cách tiếp cận có thể xác định vai trò của khu vực trong nền kinh tế dữ liệu toàn cầu.
Để củng cố quan điểm này, trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với Telecom Review Asia, Raymond Policarpio, Phó Chủ tịch kiêm Trưởng bộ phận Quản lý Chiến lược và Đầu tư Kinh doanh tại Globe Business, đã nhắc lại rằng: “Các khoản đầu tư liên tục vào các trung tâm dữ liệu vẫn là ưu tiên hàng đầu để hỗ trợ hệ sinh thái số đang phát triển này.”
Phát biểu từ góc độ quản trị của Thái Lan liên quan đến các khoản đầu tư này, Narit Therdsteerasukdi, Tổng Thư ký Hội đồng Đầu tư, cho biết thêm: “Việc đảm bảo cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, bao gồm cả các trung tâm dữ liệu, luôn đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư nước ngoài và doanh nhân trong nước là điều cần thiết cho khả năng cạnh tranh của Thái Lan trong thời đại kinh tế số.”
Nhìn về tương lai, sự hợp tác khu vực, đặc biệt giữa Singapore và các thị trường lân cận sẽ trở thành nhân tố then chốt định hình bản đồ cạnh tranh của ngành trung tâm dữ liệu Đông Nam Á. Singapore giữ vai trò trung tâm về hạ tầng, kết nối và chuẩn mực quản trị, trong khi Malaysia, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam mang đến lợi thế về quy mô thị trường, quỹ đất và tốc độ tăng trưởng. Sự kết hợp này không chỉ bảo đảm năng lực cạnh tranh của toàn khu vực trước sức ép toàn cầu, mà còn mở ra một chu kỳ tăng trưởng bền vững, nơi mỗi quốc gia vừa giữ được thế mạnh riêng, vừa cùng nhau thúc đẩy đổi mới và hội nhập số.
Hoàng Hạnh