Ngày 4/11/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết “Israel – Người đưa tin phải trả giá”. Bài viết của nhà báo Gerrit Hoekman cho biết, cảnh sát Israel đã bắt giữ cựu công tố viên quân đội Yifat Tomer-Yerushalmi sau khi bà bị cáo buộc tiết lộ đoạn video ghi lại cảnh binh sĩ Israel ngược đãi tù nhân Palestine. Vụ việc đang làm dấy lên tranh luận về tự do báo chí, tính minh bạch và trách nhiệm của nhà nước Israel trong xung đột kéo dài tại Trung Đông.
Theo tờ Times of Israel, tối 3/11, cảnh sát Israel đã bắt giữ Yifat Tomer-Yerushalmi, Thiếu tướng, cựu Công tố viên quân sự Israel với cáo buộc cản trở cuộc điều tra liên quan đến đoạn video bị rò rỉ từ nhà tù Sde Teiman, nơi bị cáo buộc xảy ra các hành vi tra tấn tù nhân Palestine. Nguồn tin cảnh sát cho biết, bà Tomer-Yerushalmi bị bắt cùng với Đại tá Matan Solomosh, cũng là cựu công tố viên quân sự. Cả hai bị cáo buộc “tiết lộ thông tin và phạm các tội nghiêm trọng khác”, trong đó có hành vi cung cấp thông tin sai lệch nhằm che giấu nguồn rò rỉ đoạn video. Hiện hai cựu sĩ quan này đang bị tạm giam chờ xét xử. Theo báo cáo, bà Tomer-Yerushalmi đã từ chức vào thứ Sáu tuần trước, trong khi nhiệm kỳ của ông Solomosh cũng vừa kết thúc.
Theo tờ Times of Israel, trong đơn từ chức, cựu Công tố viên quân sự Israel Yifat Tomer-Yerushalmi thừa nhận rằng bà đã cho phép công bố đoạn video gây tranh cãi cho giới truyền thông vào năm ngoái. Đoạn video được cho là ghi lại cảnh một tù nhân Palestine bị năm binh sĩ Israel ngược đãi nghiêm trọng, thậm chí có dấu hiệu bị xâm hại tình dục, tại nhà tù quân sự Sde Teiman, cơ sở từng nhiều lần bị cáo buộc vi phạm nhân quyền. Nguồn tin điều tra cho biết, những thương tích mà nam tù nhân phải chịu, bao gồm gãy xương sườn và rách trực tràng, đã củng cố các cáo buộc về hành vi bạo lực có hệ thống.
Vụ việc đã gây làn sóng phẫn nộ trong và ngoài Israel. Các tổ chức nhân quyền như B’Tselem lên án đây không phải là một sự cố cá biệt, mà phản ánh tình trạng lạm quyền và bạo lực mang tính cơ cấu trong hệ thống giam giữ Palestine. Trái lại, một bộ phận phe cánh hữu và cực hữu Israel lại ca ngợi các binh sĩ liên quan như “anh hùng”, coi hành động của họ là “bảo vệ quốc gia”. Căng thẳng leo thang vào ngày 29/7/2024, khi hàng chục người ủng hộ đã xông vào trại giam để ngăn chặn việc bắt giữ năm quân nhân dự bị bị cáo buộc liên quan tới vụ việc, buộc lực lượng an ninh phải can thiệp.
Trong tuyên bố của mình, Yifat Tomer-Yerushalmi cho biết việc bà cho phép công bố đoạn video nhằm “phản bác những tuyên truyền sai lệch chống lại hệ thống tư pháp quân sự Israel”. Bà khẳng định mục đích là để chứng minh rằng những binh sĩ vi phạm nhân quyền đã bị truy tố, chứ không được bao che như một số cáo buộc trước đó.
Tuy nhiên, trong ngày Chủ nhật, sau khi thông tin về vai trò của bà trong vụ rò rỉ bị công khai, Tomer-Yerushalmi đã mất liên lạc trong nhiều giờ. Gia đình cho biết họ nhận được một tin nhắn có nội dung đáng lo ngại, được hiểu như một “lá thư từ biệt”, khiến lực lượng chức năng mở cuộc tìm kiếm khẩn cấp. Cuối ngày hôm đó, bà được tìm thấy an toàn trên một bãi biển gần Tel Aviv.
Sự việc càng làm dấy lên lo ngại về sức ép chính trị và tâm lý mà Tomer-Yerushalmi đang phải đối mặt. Kể từ khi vụ việc bị phanh phui, các chính trị gia cực hữu và những người ủng hộ họ đã công kích dữ dội bà trên mạng xã hội, cáo buộc bà “phản bội Israel và binh lính”, những người được coi là “máu mủ ruột rà” của họ.
Theo Times of Israel, một nhóm thuộc lực lượng dự bị quân đội Israel đã lên kế hoạch tổ chức biểu tình phản đối vị cựu Thiếu tướng vào tối Chủ nhật, cho thấy vụ việc đã chuyển từ một cuộc điều tra pháp lý sang một vấn đề chính trị – xã hội gây chia rẽ sâu sắc trong lòng Israel.
Tally Gotliv, nghị sĩ thuộc đảng Likud cầm quyền, đã phát biểu gây tranh cãi: “Công tố viên quân sự đáng bị ngồi tù! Cái gọi là nỗ lực tự tử của bà ta chỉ là chiêu trò nhằm giành lại quyền kiểm soát dư luận, xóa bỏ sự ô nhục về hành động của mình khỏi các tít báo và tiếp tục bôi nhọ phe cánh hữu.”
Phát ngôn này vấp phải làn sóng chỉ trích mạnh mẽ từ phe đối lập. Yair Golan, Chủ tịch đảng Dân chủ Xã hội (HaDemokratim), lên án tuyên bố của Gotliv là “ngôn ngữ thù hận nguy hiểm”, đồng thời so sánh không khí chính trị hiện nay với thời điểm trước vụ ám sát Thủ tướng Yitzhak Rabin, người bị một phần tử cực hữu Do Thái sát hại vào ngày 4/11/1995 trong một cuộc biểu tình hòa bình lớn tại Tel Aviv. Trùng hợp, thứ Ba tuần này đánh dấu 30 năm ngày mất của Rabin, khiến phát biểu của Gotliv càng gây chấn động và ám ảnh lịch sử trong xã hội Israel, nơi ký ức về vụ ám sát ấy vẫn là vết thương chưa lành trong nền dân chủ nước này.
Vụ việc của Yifat Tomer-Yerushalmi cho thấy sự giằng co sâu sắc trong lòng Nhà nước Israel giữa tính minh bạch pháp quyền và quyền lực chính trị, quân sự. Một mặt, Israel tự định vị là nền dân chủ duy nhất ở Trung Đông, có hệ thống tư pháp độc lập; mặt khác, những phản ứng dữ dội từ phe cực hữu và áp lực đối với người tiết lộ thông tin lại phơi bày nỗi sợ hãi của một bộ máy quyền lực trước ánh sáng của sự thật.
Sự kiện này không chỉ là một vụ bê bối pháp lý, mà còn là tấm gương phản chiếu những mâu thuẫn cốt lõi của Israel: giữa an ninh và nhân quyền, giữa ý chí bảo vệ quốc gia và khát vọng công lý, giữa nền dân chủ được tuyên bố và thực tiễn quyền lực mang tính quân sự hóa. Chính trong những mâu thuẫn ấy, bản chất thật của nhà nước Israel hiện đại, một nền dân chủ bị chi phối bởi an ninh và xung đột được bộc lộ rõ nét nhất.
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/511617.israel-botin-muss-b%C3%BC%C3%9Fen.html