Ủy ban châu Âu (EC) không đề xuất lệnh cấm khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Nga trong gói trừng phạt mới nhất. Vì các quốc gia thành viên đã nêu lên mối lo ngại về việc cần đảm bảo nguồn cung thay thế. Những người ủng hộ không đề xuất lệnh cấm này, bao gồm các quan chức từ Đức và Hungary lập luận rằng, việc khôi phục nhập khẩu khí đốt Nga có thể giúp giảm giá năng lượng ở châu Âu và khuyến khích Moscow tham gia đàm phán.
Vào tháng 6/2024, Liên minh châu Âu (EU) đã cấm vận chuyển LNG của Nga. Đây là một phần trong gói trừng phạt đối với Nga liên quan đến cuộc xung đột của nước này tại Ukraine từ năm 2022.
Moscow đã sử dụng các cảng Bắc Âu để chuyển LNG từ tàu này sang tàu khác và đưa đến châu Á. Kể từ khi lệnh cấm có hiệu lực, lượng lớn LNG của Nga vẫn ở lại châu Âu, khiến một số quốc gia thành viên muốn thúc đẩy các quy tắc chặt chẽ hơn cũng như lệnh cấm toàn diện.
Tuy nhiên, Uỷ ban đã không đề xuất các biện pháp cứng rắn hơn sau khi có sự phản đối từ một số quốc gia thành viên khác. Các nguồn tin của EU cho biết thời tiết mùa đông lạnh giá, lượng khí đốt dự trữ giảm và cuộc bầu cử Đức ngày 23/2 đã khiến ý tưởng cấm LNG của Nga bớt khả thi.
Một nhà ngoại giao châu Âu chia sẻ với Reuters rằng Uỷ ban đã đưa ra ý tưởng để thăm dò tình hình. Nhưng một hoặc nhiều quốc gia đã bày tỏ sự phản đối, đủ để Uỷ ban cho rằng việc áp dụng lệnh cấm lúc này là không phù hợp.
Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn EU mua thêm LNG của Mỹ và cho biết sẽ cung cấp nhiều hơn. Nhưng chưa rõ khi nào EU được đảm bảo nhận nhiều LNG của Mỹ hơn vì xuất khẩu đã đạt mức tối đa.
Ông Trump đã bãi bỏ lệnh hoãn các dự án xuất khẩu LNG mới do Tổng thống tiền nhiệm Joe Biden đưa ra vào tháng 1/2024. Nhưng phải đến năm 2030 thì năng lực xuất khẩu mới có thể tăng lên vì phải mất thời gian xây dựng các nhà máy LNG. Mỹ đã xuất khẩu 70% LNG sang châu Âu vào tháng 12.
Châu Âu xem xét đề xuất nối lại nhập khẩu khí đốt Nga
“Một số quốc gia thành viên đang chịu áp lực về giá năng lượng, và đây rõ ràng là một cách để giảm chi phí”, một quan chức EU nói với FT.
Tuy nhiên, ý tưởng này dường như đã bị một số quan chức từ các nước có lập trường chống Nga phản đối. Họ lo ngại rằng động thái này sẽ làm tăng doanh thu xuất khẩu của Moscow và đảo ngược nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào năng lượng Nga.
Moscow tỏ ra nghi ngờ về tính khả thi của kế hoạch được đề xuất. Igor Ananskikh, Phó Chủ tịch Ủy ban Năng lượng của Duma Quốc gia Nga, nói với Lenta rằng EU khó có khả năng sẵn sàng nối lại việc mua khí đốt từ Nga trong tương lai gần.
Nga đã nhiều lần tuyên bố sẵn sàng khôi phục nguồn cung khí đốt cho châu Âu và chỉ trích các lệnh trừng phạt, khẳng định rằng chúng gây thiệt hại cho EU nhiều hơn so với Moscow.
EU đã chứng kiến sự sụt giảm mạnh trong nhập khẩu khí đốt từ Nga do các lệnh trừng phạt liên quan đến Ukraine và vụ đường ống Nord Stream bị phá hoại năm 2022.
Ngày 1/1, Ukraine đã chấm dứt việc trung chuyển khí đốt của Nga qua lãnh thổ nước này sau khi thỏa thuận với Moscow hết hiệu lực. Trước khi xung đột nổ ra ở Ukraine vào năm 2022, khí đốt từ Nga chiếm khoảng 40% tổng nguồn cung của EU.
Thay vào đó, EU đã gia tăng nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ các quốc gia như Mỹ và Na Uy, khiến giá năng lượng tăng vọt. Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump từng kêu gọi Brussels mua nhiều LNG của Mỹ hơn, đồng thời đe dọa áp thuế nếu họ không tuân thủ.
Giá năng lượng cao đã ảnh hưởng đáng kể đến nền kinh tế EU. Đầu tàu kinh tế của khối, Đức, đã chứng kiến suy thoái trong hai năm liên tiếp vào năm 2024, theo số liệu chính thức.
Slovakia, một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng do việc ngừng trung chuyển khí đốt qua Ukraine, đã cáo buộc Kiev gây nguy hiểm cho an ninh năng lượng của nước này. Thủ tướng Robert Fico tuyên bố sẽ phủ quyết bất kỳ gói viện trợ nào của EU dành cho Ukraine nếu việc trung chuyển khí đốt của Nga không được nối lại.
“Cuối cùng, ai cũng muốn chi phí năng lượng thấp hơn”, một quan chức cấp cao của EU nói với FT.
Đức tăng nhập khẩu LNG của Nga thông qua các kênh EU
Đức tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga vào Liên minh châu Âu (EU). Thông tin này được Financial Times dẫn một báo cáo được tổ chức môi trường Đức Deutsche Umwelthilfe (DUH) công bố vào ngày 28/1.
Theo báo cáo này, công ty năng lượng SEFE, thuộc sở hữu nhà nước Đức, đã nhập khẩu lượng LNG vào EU trong năm ngoái cao gấp hơn 6 lần so với năm 2023.
Số liệu từ công ty phân tích Kpler cho thấy SEFE đã nhập khẩu 5,66 tỷ m³ LNG, được vận chuyển tới cảng Dunkirk ở Pháp, nằm trên eo biển Manche.
Dữ liệu của Ủy ban châu Âu (EC) cho biết EU đã nhập khẩu 20 tỷ m³ LNG từ Nga trong năm 2024, tăng từ mức 18 tỷ m³ của năm trước. Tuy nhiên, theo Kpler, con số thực tế có thể lên tới gần 22 tỷ m³, so với 18,41 tỷ m³ trong năm 2023. Dù vậy, Mỹ vẫn là nguồn cung LNG lớn nhất của EU.
Các quốc gia nhập khẩu LNG lớn nhất trong EU bao gồm Pháp, Tây Ban Nha, Hà Lan, Bỉ và Italy. LNG được nhập qua các cảng tại các quốc gia này sau đó được trộn lẫn với các loại khí khác trong hệ thống truyền tải khí đốt và cung cấp cho các nước, bao gồm cả Đức.
Mặc dù EU đã áp đặt nhiều lệnh trừng phạt đối với năng lượng Nga như than đá và dầu mỏ sau khi xung đột Ukraine nổ ra, nhưng LNG từ Nga vẫn tiếp tục được nhập khẩu vào các nước thành viên. Các lệnh trừng phạt của EU hiện chỉ cấm đầu tư vào các dự án LNG mới tại Nga, sử dụng cảng EU để trung chuyển LNG sang nước thứ ba và nhập khẩu qua các cảng không kết nối với mạng lưới khí đốt EU.
Công ty SEFE vẫn tiếp tục nhập LNG vào Pháp theo hợp đồng hiện có, vì các lệnh trừng phạt không áp dụng với LNG của Nga. Công ty này giải thích rằng nếu từ chối nhận khí, họ vẫn phải thanh toán theo hợp đồng.
Lượng LNG mà SEFE nhận được tại cảng Dunkirk được bán trên các sàn giao dịch ở Pháp và Bỉ. SEFE khẳng định họ không cung cấp LNG Nga trực tiếp cho Đức và chưa từng cố gắng làm như vậy. Tuy nhiên, theo báo cáo, rất khó xác định lượng khí từ Pháp có thể đã chảy vào mạng lưới khí đốt của Đức.
Theo ước tính của DUH và các tổ chức khác, LNG Nga chiếm từ 3% đến 9,2% tổng lượng khí nhập khẩu của Đức trong năm 2023. Các ước tính này dựa trên phân tích luồng khí giữa Pháp, Bỉ và Đức. Tuy nhiên, thị trường khí đốt EU thiếu minh bạch khiến nguồn gốc của LNG Nga khó bị truy vết.
Minh Châu/tổng hợp từ Reuters, RT