Ngày 18/6/2025, tờ ASIANEWS đăng tải bài viết với tiêu đề “Cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir kêu gọi ASEAN hình thành mặt trận thống nhất đối phó với Hoa Kỳ”. Phát biểu trong một cuộc phỏng vấn với báo Yomiuri Shimbun (Nhật Bản), cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad nhấn mạnh rằng, các quốc gia thành viên ASEAN cần tăng cường đoàn kết và hành động như một khối thống nhất trong các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc ngày càng gia tăng và cấu trúc quyền lực toàn cầu đang có nhiều dịch chuyển.
Dưới đây là phần trích từ cuộc phỏng vấn do phóng viên Tetsuya Mizuno thực hiện:
“Châu Mỹ là một thị trường lớn. Việc áp thuế cao gây tổn hại cho thị trường và gây khó khăn cho các nhà xuất khẩu vào Mỹ. Họ không thể bán hàng như trước. Tuy nhiên, chính nước Mỹ cũng sẽ gặp nhiều rắc rối, vì Mỹ cần nhập khẩu. Nếu không có nhập khẩu, các ngành công nghiệp Mỹ sẽ không thể hoạt động, đặc biệt là trong lĩnh vực vi mạch và chip điện tử. Tổng thống Donald Trump đã tạm ngưng nhập khẩu thiết bị điện tử bởi vì ông biết rằng Mỹ cần chúng để duy trì chuỗi cung ứng công nghiệp. Ông ấy đã phải nhượng bộ và sau này sẽ còn phải nhượng bộ thêm. Giá cả tại Mỹ sẽ tăng cao.”
“Các quốc gia khác cũng sẽ bị ảnh hưởng. Vì thế, các nước cần phối hợp với nhau để duy trì thương mại toàn cầu. Thương mại cần tiếp tục và được đẩy mạnh. Các nước nên thay thế Mỹ để cung cấp một số mặt hàng.”
“Quá trình này sẽ mất thời gian và gây gián đoạn. Tuy nhiên, tôi tin rằng nước Mỹ sớm muộn sẽ phải giải quyết vấn đề thuế quan cao mà ông Trump đưa ra.”
“Chính sách thuế cao sẽ khiến dòng thương mại rời xa Mỹ và điều này có thể là vĩnh viễn. Nước Mỹ sẽ mất đi nhiều giao dịch thương mại vì các nước sẽ tìm được nguồn cung khác và sẽ không quay lại thị trường Mỹ nữa.”
“Sự sụt giảm thương mại của Mỹ do thuế quan cao là điều không thể tránh khỏi. Các nước sẽ phải tìm đối tác mới. Trung Quốc là một đối tác đáng tin cậy với khả năng công nghệ vượt trội. Trung Quốc có thể sản xuất mọi thứ mà Mỹ có thể sản xuất. Có thể mất một chút thời gian, nhưng sẽ nhanh chóng thôi.”
“Trump không muốn làm việc với ASEAN như một khối. Ông ấy muốn đàm phán song phương để khai thác điểm yếu của từng quốc gia. Nhưng ASEAN cần phải đoàn kết và cùng nhau đối thoại với Mỹ, đó là chiến lược hiệu quả nhất.”
“Một tương lai tốt đẹp hơn cho ASEAN là khi không có bất kỳ cường quốc nào thống trị không phải Trung Quốc, không phải Mỹ, và cũng không phải ai khác.”
“Không phải ASEAN đang nghiêng về Trung Quốc mà chính Mỹ đang đẩy ASEAN về phía Trung Quốc. Nếu Mỹ không áp thuế cao, chúng tôi muốn duy trì quan hệ hữu nghị với cả Mỹ và Trung Quốc, hai thị trường lớn. Nhưng Mỹ từ chối hợp tác, buộc ASEAN phải nghiêng về Trung Quốc.”
“Chúng tôi cần thị trường. Trung Quốc hiện là thị trường lớn nhất của Malaysia. Nếu Mỹ gây áp lực, chúng tôi không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tìm đến Trung Quốc.”
“Sau Thế chiến II, sự phục hồi kinh tế của châu Âu phần lớn nhờ vào Kế hoạch Marshall. Gói viện trợ này giúp các nước châu Âu phục hồi. Tiếp đó là xu thế toàn cầu hóa và thế giới không biên giới, góp phần thúc đẩy thương mại quốc tế. Nhưng những gì ông Trump đang làm là đi ngược lại tinh thần của Kế hoạch Marshall.”
“Chúng ta cần trở lại với hệ thống thương mại toàn cầu và trao thêm quyền cho Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).”
“Nhật Bản là một nhà đầu tư lớn. Malaysia có thể công nghiệp hóa là nhờ vào các khoản đầu tư từ Nhật Bản. Nhật Bản có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các quốc gia Đông Nam Á phát triển công nghiệp và thương mại.”
“Hiện tại, Nhật Bản đang ở trong giai đoạn trầm lắng. Nhưng tôi có niềm tin lớn vào người Nhật và khả năng sáng tạo của họ – đặc biệt là trong lĩnh vực y tế. Nhật Bản sẽ phục hồi và bắt kịp – không chỉ trong sản phẩm công nghiệp mà cả ở các lĩnh vực khác nơi họ có thể vượt trội.”
“Hệ thống dân chủ đã thất bại trong việc lựa chọn lãnh đạo. Nhiều nhà lãnh đạo hiện nay không tin vào biến đổi khí hậu, và chọn chiến tranh thay vì hòa bình. Đó là nguyên nhân của các cuộc khủng hoảng hiện nay.”
“Nhật Bản không nên chỉ là láng giềng của Mỹ mà còn phải là láng giềng của cả thế giới. Nhật Bản cần trở thành một quốc gia thúc đẩy sự tiến bộ toàn cầu. Nhật Bản nên lựa chọn điều tốt nhất cho chính mình trong vai trò là một phần của thế giới – chứ không chỉ là đối tác của Mỹ.”
Phát biểu của cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad không chỉ phản ánh những lo ngại sâu sắc về chính sách thương mại và địa chính trị hiện tại của Hoa Kỳ, mà còn là lời kêu gọi mạnh mẽ ASEAN phải đoàn kết để bảo vệ lợi ích chung trong bối cảnh cạnh tranh giữa các cường quốc ngày càng gia tăng. Theo ông Mahathir, một tương lai bền vững cho khu vực chỉ có thể đạt được khi ASEAN giữ được vị thế độc lập, không để bị chi phối bởi bất kỳ thế lực nào, dù là Mỹ hay Trung Quốc. Đoàn kết, chủ động và linh hoạt chính là chìa khóa để ASEAN vững vàng trong trật tự thế giới đang chuyển biến nhanh chóng.
Thế Nguyễn/nguồn: https://asianews.network/former-malaysian-pm-mahathir-urges-asean-to-create-united-front-against-u-s/