Hướng đến kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản (1973 – 2023), chuỗi sự kiện truyền thông đặc biệt: giới thiệu dự án Opera “Công nữ Anio” ; chiếc đàn piano độc nhất thế giới được tô điểm với họa tiết sơn mài Aizu Nuri độc đáo (tác phẩm sơn mài của nữ Họa sỹ Ando Saeko); “Kiệu rước thần Nikko Toshogu” linh thiêng, … đã chính thức diễn ra chiều tối nay, 27 tháng 8 năm 2022 tại Da Nang Mikazuki Japanese Resorts & Spa.
Câu chuyện tình cảm động của Công chúa Việt Nam và Thương nhân Nhật Bản
Dự án Opera “Công nữ Anio” có cốt truyện (chính) dựa trên một sự thật lịch sử, chứa đựng “một cơ duyên” về mối quan hệ lâu đời của hai quốc gia (Nhật – Việt).
Để chuyển tải câu chuyện cảm động này, ngôn ngữ và các mô-típ (motif) ước lệ của Opera được sử dụng, vừa là phương tiện trần thuật, gợi lại cốt truyện, vừa tạo ấn tượng mạnh và trở thành hạt nhân của mục đích sử dụng nghệ thuật: Thông qua nhịp cầu âm nhạc , tăng cường giao lưu, hữu nghị giữa hai dân tộc Việt Nam và Nhật Bản.
Công chúa Anio tên Việt là Ngọc Hoa. Theo lịch sử triều Nguyễn, công nữ Ngọc Hoa là con gái của chúa Nguyễn Phúc Nguyên (là con thứ 6 của Chúa Tiên Nguyễn Hoàng – vị chúa Nguyễn đầu tiên, người đặt nền móng cho vương triều Nguyễn (1802 – 1945), triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử đất nước ta.
Chúa Nguyễn Phúc Nguyên trị vì ngôi từ năm 1613 đến năm 1635.
Sử kể: Trong một lần sang buôn bán ở Hội An, chàng thương nhân Araki Sotaro đã gặp công nữ Ngọc Hoa. Họ gặp nhau trên một con thuyền. Dù không được Chúa cha (Nguyễn Phúc Nguyên) ủng hộ, với quyết tâm của đôi bạn trẻ, sau đó họ nên lương duyên vợ chồng. Năm 1620, Araki Sotaro đưa vợ về Nhật. Tại quê nhà Nagasaki, công nữ được mọi người chào đón. Với tính cách thùy mị, tư chất thông minh của một công nữ, Ngọc Hoa được những người dân quê chồng rất mực quý mến.
Cũng chính những người dân quê nhà Nagasaki đã đặt cho Ngọc Hoa tên mới Anio, bởi cô công chúa triều Nguyễn luôn trìu mến gọi chồng, theo cách người Việt (Anh ơi, anh ơi). Anio được cho là gần giống với phát âm (tiếng Việt) của Ngọc Hoa mỗi khi cô gọi chồng …
Một chi tiết rất xúc động, đó là ở lễ hội truyền thống Nagasaki Kunchi ở Nagasaki (còn lưu truyền và tái hiện cho đến ngày nay), vẫn có phân cảnh rước kiệu đón công nữ Anio (trong kịch bản nghi lễ lịch sử “Châu Ấn thuyền”, tái hiện một thời kỳ thương mại sinh động, “thời đại vươn ra và khám phá thế giới” lúc đó, khoảng cuối thế kỷ XVI đầu thế kỷ XVII. Các thuyền buôn Nhật Bản đã vượt biển, đến giao thương với các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam). Cô dâu công nữ quê Việt ngày nào với dáng kiều diễm, hiền hòa, dễ thương nhưng cũng rất trí tuệ, luôn được nhiều thế hệ người dân Nagasaki, kể lại cho nhau nghe.
Được biết vở diễn có 4 màn, 2 màn đầu là bối cảnh ở Việt Nam (các nghệ sỹ thể hiện bằng tiếng Việt), 2 màn sau là bối cảnh ở Nhật Bản (70% tiếng Nhật). Để phục vụ nhiều đối tượng khán giả, vở diễn có phụ đề 3 ngôn ngữ (tiếng Việt, tiếng Nhật và tiếng Anh).
Thông tin chính thức của Ban Điều hành dự án “Công nữ Anio” cho biết, đúng vào dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản (1973 – 2023), vở diễn Opera “Công nữ Anio” sẽ ra mắt khán giả Thủ đô (tháng 9 năm 2023).
Ban Điều hành dự án “Công nữ Anio” gồm (Brain Group, Công ty TNHH âm nhạc YamahaViệt Nam, Hiệp hội Xúc tiến Giao lưu Quốc tế NPO) cũng cho biết, nhiều tổ chức của hai quốc gia đã cùng hợp tác sản xuất, và chuẩn bị cho sự kiện công diễn vở opera. Không gì hơn, nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa các hoạt động giao lưu, trao đổi nghệ thuật Việt – Nhật. Thông qua đó, cùng hướng đến kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Nhật Bản – Việt Nam. Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam cũng là đơn vị đồng tổ chức sự kiện công diễn này. Trong khi đó, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam, Ngài Yamada Takio, giữ vai trò Cố vấn danh dự cho dự án.
Ngày Đại sứ luôn bày tỏ sự kỳ vọng rằng, vở opera “Công nữ Anio” sẽ trở thành tác phẩm “xứng tầm với dấu mốc kỷ niệm 50 năm”, giúp mọi người đều có thể một lần nữa, nhận ra sự tương đồng, gần gũi giữa Nhật Bản và Việt Nam từ xa xưa, mối lương duyên đặc biệt thâm tình trong quan hệ hai nước.
“Từ 400 năm trước, giữa hai quốc gia chúng ta đã tồn tại mối quan hệ tốt đẹp, là hai đối tác bình đẳng, tin cậy lẫn nhau. Thông qua việc đưa câu chuyện sự thật lịch sử vào vở opera này, chúng tôi mong muốn sẽ tạo nên một tác phẩm như một biểu tượng cầu nối, giúp mối quan hệ hai quốc gia ngày càng sâu sắc hơn trong 50 năm, 100 năm tới và hơn thế nữa”, Đại sứ Yamada Takio phát biểu tại buổi họp báo giới thiệu về dự án Opera (Hà Nội, tháng 6/2022).
“Câu chuyện tình cảm động giữa Công nữ Anio và chàng thương nhân Araki Sotaro rất hoàn hảo. Tái hiện lại câu chuyện qua ngôn ngữ của âm nhạc với diễn xuất của các nghệ sỹ Nhật Bản và Việt Nam, cũng như nhiều tổ chức, cơ quan của hai nước chúng ta đã đồng hợp sức và hợp tác sản xuất vở diễn … Tôi cho rằng, thông qua âm nhạc và ngôn ngữ của sân khấu, chúng ta đã mở ra một lĩnh vực hợp tác mới, góp phần tô đậm hơn, mối quan hệ hữu nghị đã có từ lâu của hai dân tộc, hai đất nước” – Tổng đạo diễn Honna Tetsuji chia sẻ tại sự kiện chiều nay (27/8/2022).
Những bảo vật có một không hai
Xuất hiện cùng hai nghệ sỹ Opera là Đào Tố Loan và Bùi Thị Trang (vào vai Công nữ Aniho), là cây đàn Piano sơn mài Aizu Nuri độc nhất vô nhị, được những nghệ nhân nổi tiếng của xứ sở mặt trời mọc chế tác hoàn toàn bằng thủ công. Hình ảnh quốc hoa của hai nước được vẽ lên cây đàn một cách chi tiết và công phu.
Tác giả của tác phẩm nghệ thuật đỉnh cao này là Họa sỹ Sơn mài Saeko Ando. Cô sang Việt Nam năm 1995 và bắt đầu tìm hiểu, theo học nghề vẽ sơn ta truyền thống của Việt Nam, vẽ tranh sơn mài với họa sỹ Bùi Tuấn Thanh, họa sỹ Trịnh Tuân, Nghệ nhân sơn mài Doàn Chí Trung, Lâm Hưu Chính. Năm 2000, Saeko Ando là hội viên người nước nước ngoài đầu tiên của Hội Mỹ thuật Hà Nội.
Miệt mài học, tìm hiểu sâu những kỹ thuật thủ công sơn mài cổ xưa của Việt Nam, Saeko cũng tạo ra một số số kỹ thuật riêng nhằm làm nổi bật phong cách thẩm mỹ Nhật Bản. Saeko Ando đã trở thành Nhà nghiên cứu về nghệ thuật sơn mài, và cô không ngừng truyền tải, lan tỏa vẻ đẹp của sơn ta – của tranh sơn mài Việt, ra thế giới.
Cùng với cây đàn Piano sơn mài Aizu Nuri độc nhất vô nhị, tập đoàn Mikazuki cũng chia sẻ, họ đang sở hữu báu vật thứ hai…
Lần đầu tiên trong lịch sử, một chiếc kiệu rước thần với linh hồn của tướng quân Tokugawa Ieyasu được xuất hiện và lưu giữ bên ngoài lãnh thổ Nhật Bản. Đó là “Kiệu rước thần Mikoshi Nikko Toshogu” linh thiêng đầu tiên, đã hiện hữu tại Da Nang Mikazuki, duyên hải Trung bộ, Việt Nam. Kiệu được những nghệ nhân của một xưởng nghề nổi tiếng (đã có 160 năm hình thành và phát triển): Xưởng Asakusa Miyamoto.
Bộ áp giáp Việt được lấy cảm hứng từ màu chủ đạo của quốc kỳ Việt Nam với ngôi sao vàng ở giữa. Phần phía trước mũ của chiến binh được gắn logo thành phố Đà Nẵng. Đặc biệt còn có cả họa tiết quốc hoa Việt Nam (Sen) được thể hiện trên nền gấm vàng.
“Những bảo vật này của chúng tôi, bày tỏ niềm hy vọng về một mối quan hệ hữu nghị, hòa bình, gắn kết, tôn trọng và cùng bảo vệ lẫn nhau, hướng tới một tương lai thịnh vượng cho nhân dân hai đất nước Việt Nam và Nhật Bản” – Đại diện truyền thông Da Nang Mikazuki Japanese Resorts & Spa, bày tỏ./
Trung Đức
