(Đà Nẵng). Nhân Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam (18/5), chiều 20/5/2025, Thành ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Đà Nẵng đã tổ chức buổi gặp mặt gần 350 chuyên gia, nhà khoa học (trong đó có hơn 250 Giáo sư, Phó Giáo sư có quê quán hoặc đang công tác tại thành phố Đà Nẵng). Sự kiện đồng thời diễn ra tọa đàm khoa học với chủ đề: “Các nhiệm vụ, giải pháp phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển thành phố trong kỷ nguyên mới”, nhằm lắng nghe ý kiến, đề xuất thiết thực cho chặng đường phát triển đột phá của Đà Nẵng trong bối cảnh mới.
Giải quyết thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao trở thành vấn đề cấp bách hàng đầu
Thực trạng, bối cảnh, những vấn đề còn bất cập, nhất là thực trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao; cũng như chuỗi giải pháp thiết thực, cần làm ngay để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển thành phố trong kỷ nguyên mới và trong bối cảnh địa giới hành chính mới (tỉnh Quảng Nam sáp nhập) là những nội dung được tập trung thảo luận. Các chuyên gia, nhà khoa học cũng chia sẻ nhiều về định hướng phát triển kinh tế – xã hội thành phố (mới) trong thời gian đến, nhất là cụ thể hóa, thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Trong phát biểu khai mạc sự kiện, Chủ tịch UBND thành phố, ông Lê Trung Chinh nhấn mạnh: “Bên cạnh những kết quả đã đạt được, chúng ta cũng thẳng thắn nhìn nhận việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn còn nhiều thách thức. Cụ thể: Cơ cấu ngành nghề chưa thật sự cân đối, chưa bắt kịp với xu hướng thị trường lao động toàn cầu; Thiếu sự liên kết hiệu quả giữa cơ sở đào tạo với doanh nghiệp; Các chính sách thu hút, giữ chân nhân tài, đặc biệt là chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài, vẫn còn hạn chế. Trong bối cảnh đó, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao không còn là lựa chọn, mà là nhiệm vụ cấp thiết, là động lực nền tảng để đưa Thành phố phát triển nhanh, bền vững, mang bản sắc riêng, thích ứng với xu thế toàn cầu hóa và chuyển đổi xanh, chuyển đổi số. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao không chỉ ở số lượng mà còn ở chiều sâu trí tuệ, bản lĩnh hội nhập và năng lực thích ứng công nghệ được xác định là nhiệm vụ xuyên suốt, là khâu đột phá chiến lược của thành phố”.
Sự thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao là điều đã và đang được nhìn nhận là đã quá rõ ràng. GS Danh dự, Đại học Waseda, Tokyo, tác giả nhiều đầu sách nổi tiếng, ông Trần Văn Thọ nhấn mạnh rằng “nhiệm vụ cấp bách của Việt Nam, chớ không riêng Đà Nẵng” là tăng cường cung cấp lao động có kỹ năng, để đẩy mạnh và chuyển dịch công nghiệp hóa.
Ông dẫn lại các điều tra (độc lập) về ý kiến (của doanh nghiệp FDI lẫn doanh nghiệp trong nước) hay các tổ chức, để minh họa cụ thể rằng, Việt Nam chúng ta (thực sự) luôn thiếu lao động có kỹ năng: Lao động có kỹ năng chỉ chiếm 23,6% (Theo JICA, điều tra 2020, công bố 2022); có độ vênh (lớn) giữa kỹ năng của người tốt nghiệp với kỹ năng mà thị trường đòi hỏi (theo World Bank 2022). GS.Trần Văn Thọ phân tích thêm rằng, còn nhiều chính sách khác (như cải thiện hạ tầng phần cứng và phần mềm, cung cấp năng lượng,..), nhưng đặc biệt quan trọng vẫn là phải đảm bảo “cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao”.
Điều này còn có ý nghĩa để (nước ta) thoát bẫy thu nhập trung bình và phát triển lên quốc gia tiên tiến thu nhập cao, cần liên tục tăng năng suất tốc độ cao. Có 2 nhóm vấn đề làm cho năng suất của Việt Nam không tăng mạnh, trong đó nguồn nhân lực chất lượng cao (nhóm thứ hai) được đề xuất phải nhìn nhận ở mức độ “cấp bách”. Và theo GS Thọ, những vấn đề nêu trên chung cho cả Việt Nam cũng là những điểm mà Đà Nẵng có thể tham khảo.
“Buổi gặp mặt, tọa đàm hôm nay là hoạt động có ý nghĩa quan trọng, lãnh đạo thành phố và các ngành muốn lắng nghe ý kiến trao đổi của các chuyên gia, nhà khoa học để triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; đồng thời cụ thể hóa chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn với khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, phù hợp với yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập của Thành phố trong kỷ nguyên chuyển đổi số.
Với mục tiêu phát triển và vai trò vị trí quan trọng tại khu vực Bắc trung bộ và duyên hải miền Trung và cả nước, Thành phố Đà Nẵng đang đứng trước những yêu cầu mới, đòi hỏi phải có nguồn nhân lực có trình độ cao, có năng lực tư duy đổi mới, sáng tạo, có khả năng thích ứng linh hoạt với những chuyển động nhanh chóng của thời đại.Đặc biệt, bên cạnh phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học trên địa bàn, thành phố mong muốn thu hút, kết nối và hình thành mạng lưới chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế hỗ trợ cho sự phát triển của thành phố”, ông Lê Trung Chinh-Chủ tịch UBND thành phố phân tích vai trò trực tiếp, quan trọng dẫn dắt sự chuyển mình của thành phố trong kỷ nguyên mới của các chuyên gia, nhà khoa học.
Nhận diện nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao của Đà Nẵng
Theo Phó GS.TS Nguyễn Ngọc Vũ-Giám đốc Đại học Đà Nẵng “ Khi Đà Nẵng thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển các ngành mũi nhọn; xây dựng Trung tâm Tài chính khu vực, Khu Thương mại tự do, các dự án động lực trọng điểm…thì điều rất rõ là “Nguồn nhân lực chất lượng cao vừa đòi hỏi về số lượng, vừa yêu cầu cao về chất lượng, trình độ với cơ cấu hợp lý; có kinh nghiệm, chuyên sâu trong các ngành, lĩnh vực mà thành phố đang cần; có khả năng thích ứng, linh hoạt với tư duy, năng lực đổi mới sáng tạo”.
Bối cảnh của tương lai gần và thực trạng
Thành phố Đà Nẵng (mới) sẽ là đơn vị hành chính bao gồm cả tỉnh Quảng Nam (một vấn đề ở thời điểm này chỉ còn là thủ tục pháp lý) và sẽ trở thành địa phương có quy mô diện tích lớn nhất trong 5 thành phố trực thuộc Trung ương. Để Đà Nẵng phát triển xứng tầm với tiềm năng lợi thế, điều rõ ràng cần phải xây dựng (lại) quy hoạch phát triển (mới) nguồn nhân lực chất lượng cao, gắn kết chặt chẽ với quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội của thành phố.
PGS.TS Đoàn Triệu Long (Học Viện Chính trị Khu vực III) nhấn mạnh rằng, thời gian đến, sau khi sát nhập cùng Quảng Nam, quy mô nguồn lao động của thành phố (mới) sẽ tăng lên đáng kể, khoảng 1,6 triệu người (trong tổng dân số khoảng 2,8 triệu người).Nhưng trong tương quan với các địa phương khác sau sát nhập, (nguồn lao động) vẫn còn khá thấp.
Đà Nẵng (hiện tại) đang đối diện với những bất lợi như: quy mô lực lượng lao động của Đà Nẵng còn tương đối nhỏ, chỉ đạt 658.420 người tại thời điểm cuối năm 2024, thấp hơn nhiều so với một số tỉnh lớn như Thanh Hóa và Nghệ An. Điều này hạn chế khả năng cung ứng lao động cho các ngành công nghiệp quy mô lớn, giảm sức cạnh tranh trong sản xuất và gây áp lực thu hút lao động chất lượng cao.
Ngoài ra, Đà Nẵng cũng đối mặt với nhiều thách thức trong việc thu hút và giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao, do sự cạnh tranh từ các trung tâm kinh tế lớn trong nước (như Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội) cũng như trong khu vực (duyên hải) miền Trung-Tây Nguyên (bối cảnh chung là nhiều nơi đều có nhu cầu đối với nguồn nhân lực chất lượng cao, và hiện tại cũng như trong tương lai gần) đang gia tăng mạnh mẽ. Điều này có thể làm giảm khả năng thu hút nguồn nhân lực này đến sống và làm việc tại Đà Nẵng.
Theo ông Lê Trung Chinh, Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng , đây là điều mà lãnh đạo thành phố mong muốn được lắng nghe từ các ý kiến trao đổi quý báu của các GS, PGS, chuyên gia, nhà khoa học, nhằm tập trung các nhiệm vụ, giải pháp phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển thành phố thời gian đến; các vấn đề về Thể chế, hạ tầng, dữ liệu; Những khó khăn vướng mắc cần tháo gỡ; các giải pháp về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số gắn với mục tiêu tăng trưởng kinh tế, phát triển xã hội của thành phố. Nhất là trong bối cảnh sắp xếp, hợp nhất thành phố Đà Nẵng với tỉnh Quảng Nam với không gian phát triển với tài nguyên bản địa phong phú, dư địa phát triển mở rộng về kinh tế, văn hóa, xã hội, thương mại dịch vụ …tạo động lực mới mạnh mẽ cho sự phát triển. Bối cảnh đó, thành phố càng rất cần sự đóng góp, cống hiến, sáng tạo và đồng hành của các chuyên gia, nhà khoa học, cộng đồng trí thức và doanh nghiệp.
Còn theo PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ, Giám đốc Đại học Đà Nẵng, trong bối cảnh hiện nay, khi thành phố đang phát triển các ngành công nghiệp mũi nhọn như chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ tài chính… cùng với triển khai xây dựng Trung tâm Tài chính, Khu Thương mại tự do… Đây thực sự là những vấn đề hoàn toàn mới ở Việt Nam, nên lâu nay các trường đại học ở Việt Nam chưa đào tạo nguồn nhân lực chuyên sâu trong các lĩnh vực này. Sự thiếu hụt Nguồn nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực nêu trên là vấn đề thách thức đặt ra cho thành phố, nhất là trong giai đoạn đầu.
Khi sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 43-NQ/TW, bên cạnh những kết quả đạt được, kết luận số 79-KL/TW của Bộ Chính trị cũng đã chỉ ra những hạn chế về nguồn nhân lực của Đà Nẵng, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao trong một số lĩnh vực chưa đáp ứng yêu cầu. Những ngành công nghiệp mũi nhọn như công nghệ thông tin, du lịch, y tế, logistics … đang thiếu hụt nhân sự quản lý cấp cao, Trưởng nhóm (Team Leader), Quản trị dự án (Project Manager), Kỹ sư cầu nối (Bridge Engineering)… dẫn đến tình trạng chèo kéo, nhảy việc giữa các doanh nghiệp, khiến doanh nghiệp thiếu nhân sự giỏi và gắn kết lâu dài.
Thành phố (hiện tại lẫn tương lai) phải xây dựng “Chiến lược đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao” một cách hệ thống đối với những ngành, lĩnh vực mà thành phố đang cần đầu tư. Chiến lược này cần sự chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ giữa các cấp đào tạo từ phổ thông đến đại học.
Làm rõ nội hàm “Phối hợp chặt chẽ giữa các cấp đào tạo từ phổ thông đến đại học”, GS.TSKH Bùi Văn Ga (Nguyên Giám đốc Đại học Đà Nẵng, Nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo), phân tích: Thông thường khi nói đến đào tạo nhân lực chất lượng cao người ta nghĩ đến đào tạo Đại học. Tuy nhiên, để có được đội ngũ nhân lực chất lượng cao đảm bảo sự phát triển bền vững thì giáo dục phổ thông đóng vai trò quan trọng, đôi khi có vai trò quyết định chất lượng nguồn nhân lực của địa phương, của đất nước. Các trường đại học hàng đầu trên thế giới thường đi săn tìm học sinh xuất sắc ở bậc phổ thông trên khắp thế giới, cấp học bổng và điều kiện học tập để mời gọi những học sinh này đến học. Những học sinh xuất sắc này sẽ lan tỏa thế mạnh của mình đến bạn bè cùng trang lứa để học sinh học tập lẫn nhau, từ đó, nhà trường có thể đào tạo được những người lao động tài năng.
Cùng chung nhìn nhận (về hạn chế của nguồn nhân lực ở Đà Nẵng), PGS. TS. Huỳnh Công Pháp (Hiệu trưởng, Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông Việt – Hàn, Đại học Đà Nẵng), phân tích thêm: Theo đánh giá từ các cơ quan chuyên môn, chỉ một tỷ lệ nhỏ (ước tính dưới 30%) nguồn nhân lực (đang làm việc theo chuyên ngành), có thể đáp ứng yêu cầu kỹ năng chuyên sâu như lập trình trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big Data), hay thiết kế vi mạch. Chẳng hạn, chương trình đào tạo kỹ sư thiết kế vi mạch tại các trường trên địa bàn Đà Nẵng mới chỉ cung cấp khoảng 700 kỹ sư/năm.
Điều này phản ánh khoảng cách đáng kể giữa nhu cầu phát triển công nghệ cao và thực trạng nguồn nhân lực, đòi hỏi chiến lược đột phá trong đào tạo, thu hút và giữ chân nhân tài để phục vụ mục tiêu xây dựng Đà Nẵng thành trung tâm công nghệ số của khu vực miền Trung và cả nước.
Ngoài ra, theo đánh giá của nhiều chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ lớn đang đầu tư tại Đà Nẵng như FPT, SunGroup, Axon Active, Enclave, Rikkeisoft, và các doanh nghiệp Nhật Bản, Hàn Quốc, nguồn nhân lực hiện tại vẫn chưa đáp ứng kịp cả về số lượng lẫn chất lượng cho nhu cầu mở rộng sản xuất, nghiên cứu phát triển, đặc biệt trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, thiết kế vi mạch, và các nền tảng công nghệ mới.
Dự báo đến năm 2030, nhu cầu nhân lực công nghệ số của riêng thành phố Đà Nẵng có thể lên đến 150.000 người, trong đó ít nhất 50% cần đạt chuẩn năng lực quốc tế hoặc tương đương. Các xu hướng mới như AI, IoT, Blockchain, DevOps, 5G, AR/VR, điện toán đám mây và an toàn không gian mạng đang mở ra những yêu cầu mới cho người học: không chỉ kỹ năng chuyên môn mà còn là tư duy sáng tạo, khả năng học tập liên tục, năng lực chuyển đổi nghề nghiệp nhanh và khả năng làm việc toàn cầu. Thực trạng này đặt ra một thách thức lớn cho hệ thống giáo dục đại học và đào tạo nghề của thành phố. Sự thiếu liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp, chương trình đào tạo chậm thích ứng, giảng viên thiếu kinh nghiệm thực tiễn và sự thiếu hụt trong chính sách thu hút nhân tài số là những nút thắt cần được tháo gỡ.
Đại diện cho cơ sở giáo dục đại học thành viên Đại học Đà Nẵng, PGS.TS Võ Văn Minh-Hiệu trưởng trường Đại học Sư phạm, bổ sung thêm: Nguồn nhân lực chất lượng cao của Đà Nẵng còn bộc lộ không ít hạn chế, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới. Tỷ lệ nguồn nhân lực chất lượng cao còn thấp so với yêu cầu của mô hình thành phố thông minh, trung tâm đổi mới sáng tạo. Số lượng kỹ sư, chuyên gia về trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, an ninh mạng, tài chính quốc tế… còn rất hạn chế.
Về cơ cấu ngành nghề đào tạo, hiện tại vẫn chưa thật sự phù hợp với định hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế của thành phố. Một số lĩnh vực trọng điểm như logistics, công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, y tế công nghệ cao vẫn thiếu hụt nhân lực trầm trọng. – Thiếu đội ngũ chuyên gia đầu ngành và nhân lực nghiên cứu chuyên sâu. Các hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) chưa thực sự trở thành động lực chính thúc đẩy đổi mới sáng tạo. – Mối liên kết giữa cơ sở đào tạo và thị trường lao động còn lỏng lẻo, chưa có sự gắn kết cũng như chưa có các chính sách hỗ trợ, khuyến khích để kết nối…. Đặc biệt, chưa khai thác hiệu quả nguồn trí thức người Quảng Nam – Đà Nẵng ở trong và ngoài nước, nguồn chuyên gia quốc tế trong hợp tác nghiên cứu, đào tạo và tư vấn chiến lược. Chính sách thu hút và giữ chân nhân tài chưa đủ mạnh, chưa tạo được sức hút lớn so với một số trung tâm lớn khác trong khu vực.
Giải pháp: Cấp bách xây dựng chiến lược tổng thể phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao 2025-2045
Cũng theo PGS.TS Võ Văn Minh, vấn đề cấp bách nhất, là phải xây dựng chiến lược tổng thể phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao giai đoạn 2025-2045 – Hoạch định chiến lược phát triển nguồn nhân lực gắn chặt với định hướng phát triển thành phố trong từng giai đoạn 5 năm và dài hạn đến 2045. Trong đó, xác định rõ nhu cầu nhân lực về số lượng, chất lượng và cơ cấu ngành nghề, ưu tiên phát triển nhân lực cho các ngành kinh tế số, công nghệ cao, du lịch chất lượng cao, tài chính quốc tế, logistics, y tế công nghệ cao, công nghệ sinh học, nông nghiệp thông minh và giáo dục sáng tạo. – Thiết lập bộ chỉ tiêu cụ thể về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để làm cơ sở đánh giá, điều chỉnh trong quá trình thực hiện. Thành phố phải quy hoạch và phát triển đội ngũ nhân lực cho các ngành mũi nhọn. Tập trung đào tạo và phát triển nhân lực cho các lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh của Đà Nẵng như công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, năng lượng tái tạo, y tế kỹ thuật cao, công nghệ sinh học, nông nghiệp thông minh, quản trị thành phố thông minh.
Thay mặt Đại học Đà Nẵng, PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ, Giám đốc cho biết Đại học Đà Nẵng định hướng chiến lược cho sự phát triển của các trường thành viên như sau: Trường Đại học Bách khoa cùng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật sẽ trở thành Trung tâm nghiên cứu công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trường Đại học Kinh tế phấn đấu trở thành Trung tâm Nghiên cứu tư vấn và phản biện chính sách của khu vực và cả nước, là địa chỉ tin cậy trong đào tạo ngành công nghệ tài chính (Fintech). Trường Đại học Sư phạm trở thành Trung tâm Nghiên cứu về khoa học xã hội và nhân văn. Trường Đại học Ngoại ngữ sẽ là Trung tâm đa văn hóa, đa ngôn ngữ, tiên phong trong thực hiện chủ trương đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai. Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông Việt – Hàn sẽ là Trung tâm Nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo (AI) chuyển đổi số.
Mô hình nào cho Đà Nẵng ? Thành phố “ra ngõ gặp sinh viên”: Thành phố Đại học!
Theo PGS.TS Nguyễn Ngọc Vũ, Giám đốc Đại học Đà Nẵng, hình ảnh “ra ngõ gặp sinh viên” ở Đà Nẵng là một lợi thế lớn, đặc thù, riêng có của Đà Nẵng; là điều kiện thuận lợi để Đà Nẵng phát triển trở thành 1 trong 3 Trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo của cả nước. Đà Nẵng nằm trong số ít các địa phương có nhiều trường đại học (khoảng 20 trường đại học, cơ sở đào tạo đại học), nếu tính theo quy mô sinh viên trên vạn dân thì Đà Nẵng có tỷ lệ gần 800 sinh viên/1 vạn dân, thuộc Top đầu cả nước gần bằng Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Và Đà Nẵng là “Thành phố đại học”; Chính quyền thành phố cần phát huy hơn nữa lợi thế, tiềm năng của Đà Nẵng, đánh giá đúng mức lợi thế của một “Thành phố đại học” để đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ tới, nhằm phát huy, khai thác lợi thế quan trọng này. Trong đó, Chính quyền và ngành hữu quan của thành phố cần chủ động giữ vai trò “bà đỡ” trong kết nối, phối hợp sử dụng chung nguồn lực giữa các trường đại học trên địa bàn, không phân biệt công – tư. Tất cả hợp lực, cùng nhau phát triển, thu hút sinh viên quốc tế, góp phần đưa Đà Nẵng sớm trở thành “Thành phố đại học”.
Uu tiên đầu tư (hoặc có chính sách {hấp dẫn} kêu gọi xã hội hóa {thành công} và ), xây dựng một số phòng thí nghiệm/trung tâm nghiên cứu dùng chung ở các lĩnh vực mà thành phố đang có nhu cầu (như Vi mạch bán dẫn, Trí tuệ nhân tạo, Công nghệ tài chính, Công nghệ số…) để Đà Nẵng trở thành một “Hub” như Singapore thu hút các chuyên gia, nhà khoa học trên địa bàn thành phố, trong nước và quốc tế, trí thức Việt Nam ở nước ngoài đến làm việc cống hiến cho sự phát triển của thành phố.
Mở rộng góc nhìn này, PGS. TS Đoàn Triệu Long (Học Viện Chính trị Khu vực III) kiến nghị “Lãnh đạo Đà Nẵng cần thay đổi tư duy về thu hút và giữ chân nhân tài trong kỷ nguyên mới với tầm nhìn dài hạn và óc thực tế trong bối cảnh thay đổi nhanh chóng của phương pháp làm việc, hệ giá trị của nguồn nhân lực chất lượng cao. Kỷ nguyên mới, một kỷ nguyên tập trung vào mô hình làm việc kết hợp (hybrid), những phương pháp làm việc mới và cả những giá trị mới (chú trọng xây dựng sự hài lòng, hạnh phúc gắn với công việc, môi trường sống của cá nhân, gia đình và cộng đồng người lao động chất lượng cao trong một thành phố mở, thân thiện, nhiều cơ hội phát triển (đáng sống).
Cần đặc biệt chú ý đến chính sách ưu tiên phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho 5 lĩnh vực mũi nhọn của thành phố: Du lịch và dịch vụ chất lượng cao gắn với bất động sản nghỉ dưỡng; Cảng biển, hàng không gắn với dịch vụ logistics; Công nghiệp công nghệ cao gắn với xây dựng đô thị sáng tạo, khởi nghiệp; Công nghiệp công nghệ thông tin, điện tử, viễn thông gắn với nền kinh tế số; Sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao và ngư nghiệp.
Giải pháp căn cơ: Bắt đầu từ thay đổi nhận thức
PGS. TS Đoàn Triệu Long (Học Viện Chính trị Khu vực III) cho rằng: “Trước tiên, phải đổi mới tư duy, thay đổi nhận thức toàn xã hội về vai trò to lớn của nguồn nhân lực chất lượng cao, đối với phát triển nhanh, bền vững của Đà Nẵng. Từ đó xem yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực (để có được nguồn nhân lực chất lượng cao), là trách nhiệm của toàn hệ thống chính trị, của doanh nghiệp và toàn xã hội chứ không chỉ là trách nhiệm của một số sở, ban, ngành, các viện nghiên cứu, trường đại học.
Nếu có sự nhận thức thống nhất như thế, thì bắt tay thiết kế một tầm nhìn dài hạn (chiến lược) gắn với hoàn thiện cơ chế tham gia phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của cả hệ thống chính trị và các lực lượng ngoài hệ thống chính trị gồm nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều bên, nhiều lực lượng và nhiều nguồn lực tham gia. Mỗi chủ thể trong thực hiện chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đều được xác định cụ thể vai trò, nhiệm vụ, mục tiêu, chỉ tiêu.
Thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam đang sát nhập, bỏ cấp quận, huyện, chuyển đổi mô hình quản trị cấp phường, xã đòi hỏi tái cấu trúc chức năng, nhiệm vụ và phương thức vận hành chính quyền đô thị ở cấp cơ sở. Nên cần chú trọng xây dựng cán bộ cấp phường, xã không chỉ là người thực thi hành chính mà là người điều phối phát triển địa bàn thông minh, làm việc theo phương thức số hóa, tương tác dữ liệu, dịch vụ hành chính số và quản trị côngkhai minh bạch. Điều này đòi hỏi chuẩn hóa lại bộ tiêu chí năng lực cán bộ phường, xã từ kỹ năng số, giao tiếp công dân, đến khả năng xử lý tình huống trong không gian quản lý mới”.
Đưa nhiều vấn đề khoa học-công nghệ và nguồn nhân lực vào văn kiện đại hội Đảng bộ thành phố lần XXIII sắp đến
Phát biểu kết luận phiên tọa đàm, Phó Bí thư thường trực Thành ủy Đà Nẵng, ông Nguyễn Đình Vĩnh nhấn mạnh: Qua lắng nghe các trao đổi của GS Trần Văn Thọ về các chính sách tăng trưởng để đạt mục tiêu 2045; các trao đổi của TS Nguyễn Quân về giải pháp nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, công nghệ chiến lược; kết quả tổng hợp từ 29 tham luận và ý kiến phát biểu của các GS, PGS, chuyên gia, nhà khoa học tại buổi gặp mặt ngày hôm nay, tọa đàm đã tập trung cho 5 nhóm kiến nghị, đề xuất.
Đó là các nội dung về Chính sách và thể chế; Giải pháp phát triển nguồn nhân lực; Phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Cuối cùng là giải pháp về giáo dục-đào tạo. lãnh đạo thành phố xin tiếp thu tất cả các ý kiến đóng góp quý báu này để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và thúc đầy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đáp ứng yêu cầu phát triển của thành phố trong kỷ nguyên mới.
Đề nghị Ban Thường vụ Đảng ủy Ủy ban nhân dân thành phố tổng hợp các vấn đề đã được nhiều đại biểu đề cập và có tiếng nói chung, báo cáo Ban Thường vụ Thành ủy, từ đó rút ra những đề cốt lõi đưa vào văn kiện đại hội Đảng bộ TP lần XXIII sắp đến. Một số vấn đề khác sẽ được xem xét và chỉ đạo triển khai ngay. Riêng một số nội dung có tính chuyên ngành, chuyên môn sâu sẽ tiếp tục có các phiên tọa đàm đi sâu làm rõ hơn
Thành phố mong muốn đội ngũ trí thức, nhà khoa học luôn tiếp tục với “Tình Yêu Đà Nẵng”, Lãnh đạo thành phố và các ngành đang có mặt ở đây luôn cầu thị, sẵn sàng lắng nghe, tiếp thu ý kiến đề xuất, hiến kế giúp lãnh đạo thành phố dưa ra những quyết sách phù hợp của các GS, PGS, chuyên gia, nhà khoa học. Những ý tưởng, sáng kiến đề xuất tâm huyết này, đội ngũ trí thức, các nhà khoa học, các chuyên gia,… có thể gửi thẳng về Thành ủy – về Ủy ban nhân dân thành phố, chúng tôi sẽ giao ngành chức năng, quan tâm thực hiện, triển khai ngay.
Trao đổi thêm về ưu tiên bố trí nguồn lực khoa học, công nghệ Phó Bí thư thường trực Nguyễn Đình Vĩnh cho biết, thời gian qua, trong hiện tại và sắp đến, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của thành phố Đà Nẵng là hoàn thành thực hiện yêu cầu kết thúc vai trò, vị trí của quận-huyện, và hoàn tất công tác sáp nhập với tỉnh Quảng Nam. Bối cảnh mới sau sáp nhập 2 địa phương, thành phố Đà Nẵng mới có 94 xã, phường, 1 đặc khu.
Trong bố trí nhân sự lần này, lần đầu tiên đã có chủ trương sẽ dành tỷ lệ 5% cán bộ có trình độ chuyên môn sâu, nghĩa là cán bộ có trình độ cao về quản lý, có kiến thức khoa học công nghệ, am tường-am hiểu các vấn đề thuộc vi phụ trách để thích nghi với công tác chỉ đạo, điều hành và trực tiếp triển khai công việc trong bối cảnh mới. Vừa có thể giải quyết những vấn đề cấp bách vừa có khả năng tạo ra những đột phá cho tương lai.
Việc hợp nhất giữa thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam làm cho dư địa được mở rộng, chỉ xét về diện tích, thành phố Đà Nẵng mới sẽ gấp 12 lần, so với hiện nay. Từ đó cũng đặt ra nhiều vấn đề trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, vận hành bộ máy./.
Trần Ngọc