Ngày 29/09/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết “DHL sa thải nhân viên – Người hoạt động phản chiến bị sa thải”. Vụ việc xảy ra tại Sân bay Leipzig khi một nhân viên vận chuyển hàng hóa của tập đoàn logistics toàn cầu bị chấm dứt hợp đồng sau phát biểu công khai phản đối chủ nghĩa quân phiệt. Sự kiện nhanh chóng làm dấy lên tranh luận về tự do ngôn luận, quyền của người lao động và ranh giới giữa hoạt động chính trị với môi trường doanh nghiệp trong bối cảnh châu Âu đang căng thẳng vì xung đột và chính sách an ninh.
Tại Ý và Hy Lạp, công nhân bốc xếp đồng loạt đình công để phản đối việc vận chuyển vũ khí. Ở Đức, sự việc tại Sân bay Leipzig cho thấy mâu thuẫn này đã chạm đến một giới hạn nhạy cảm. Ngày 23/8, sau ca làm việc tại DHL ở Sân bay Leipzig/Halle, ông Christopher T. tham gia cuộc tuần hành mang tên “Diễu hành đến Sân bay”, phản đối việc chuyển giao vũ khí cho Israel. Đại diện công đoàn Verdi khi đó cũng phát biểu thay mặt những đồng nghiệp không thể tham dự. Chưa đầy ba tuần sau, ngày 11/9, ông Christopher T. bị đình chỉ công tác; và đến 23/9, DHL chính thức sa thải ông mà không cần thông báo trước.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ ND, DHL biện minh rằng nhân viên này đã tiết lộ “bí mật công ty” trong bài phát biểu. Người phát ngôn của tập đoàn, ông Mattias Persson, nói với Thế Giới Trẻ rằng Christopher T. đã “vi phạm một số điều khoản trong hợp đồng lao động”.
Trong bài phát biểu bế mạc cuộc tuần hành “Hành quân đến Sân bay” tại trung tâm vận chuyển hàng hóa lớn nhất châu Âu, ông Christopher T. nhấn mạnh rằng vấn đề hỗ trợ cho chiến tranh đã tồn tại từ lâu tại đây. Điều khiến ông và nhiều đồng nghiệp bận tâm là công việc của họ đang trực tiếp phục vụ cho nỗ lực quân sự. Ông kể rằng bản thân từng nhiều lần bốc dỡ các kiện hàng từ tập đoàn Rheinmetall, và trải nghiệm đó khiến ông cảm thấy “khác biệt”: “Bạn thực sự không muốn vận chuyển chúng.”
Theo lời ông, việc vận chuyển vũ khí thậm chí được ưu tiên xử lý nhanh hơn hàng hóa dân sự: “Ở đâu đó trên thế giới, chiến tranh đang diễn ra với những thứ này, và chúng ta được yêu cầu phải làm chúng nhanh hơn nữa. Tôi hoàn toàn phản đối điều đó.” Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận không thể kỳ vọng DHL thay đổi quan điểm, bởi đây là lĩnh vực kinh doanh khổng lồ của tập đoàn. “Chúng ta phải dựa vào sức mạnh của chính mình.”
Christopher T. dẫn ví dụ từ Ý và Hy Lạp, nơi công nhân bốc xếp sẵn sàng đóng cửa cảng nếu phát hiện các container chứa vũ khí đang được xử lý.
Sau khi bị buộc nghỉ phép, Christopher T. phải chấp nhận mất lương, trong đó có khoảng một phần tư thu nhập do thiếu phụ cấp ca đêm. Giờ đây, ông đã rơi vào tình trạng thất nghiệp hoàn toàn. Tuy nhiên, hệ quả đối với ông và cả tổ chức công đoàn có thể còn nghiêm trọng hơn.
Christopher T. vốn là một thành viên công đoàn năng động tại DHL và, theo lời kể của ông, từng đóng vai trò quan trọng trong vòng thương lượng tập thể gần đây nhất. Sau nhiều tháng đình công và bỏ phiếu cho một cuộc tổng đình công vô thời hạn, công đoàn Verdi đã đạt được thỏa thuận hồi đầu tháng 8, mang lại mức lương cao hơn cùng “sự ghi nhận lớn hơn” đối với người lao động – như nội dung tờ rơi của Verdi nêu rõ.
Trong thời gian tới, công đoàn Verdi sẽ tiến hành bầu cử nội bộ, còn cuộc bầu cử hội đồng công nhân dự kiến diễn ra vào năm sau. Thông thường, những nhóm ứng cử viên chủ chốt sẽ bao gồm các thành viên công đoàn tích cực. Với việc bị sa thải, Christopher T. không còn cơ hội tham gia trực tiếp vào tiến trình này. Dù vậy, ông tuyên bố không chấp nhận quyết định cho thôi việc một cách im lặng và đã liên hệ với cơ quan bảo vệ pháp lý của Liên đoàn Công đoàn Đức (DGB) để khởi động các bước phản đối pháp lý.
Không giống như trường hợp cá nhân của Christopher T., tập đoàn DHL dường như đã có kinh nghiệm trong việc xử lý các thủ tục sa thải gây tranh cãi. Theo thông tin Thế Giới Trẻ thu thập, trung tâm logistics của tập đoàn hiện đang chứng kiến một loạt đợt cắt giảm nhân sự. Chỉ tuần trước, đơn kiện của một đồng nghiệp khác đã bị tòa án lao động bác bỏ. Trước câu hỏi của báo chí về việc liệu những đợt sa thải này có đồng nghĩa với việc giảm khối lượng công việc hay không, DHL từ chối bình luận. Tập đoàn cũng không phản hồi khi được hỏi về các hợp đồng vận chuyển hàng hóa quân sự, cũng như khả năng xung đột giữa hoạt động này với các nguyên tắc mà chính công ty đề cao trong các lĩnh vực khác – chẳng hạn sáng kiến phát triển bền vững “Công dân Doanh nghiệp” hay chương trình cứu trợ nhân đạo “DHL Go Help” vừa kỷ niệm 20 năm thành lập.
Song song với đó, vụ việc Christopher T. đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các phong trào đoàn kết với Palestine. Thông qua bài phát biểu tại Leipzig, ông được nhiều người coi là một trong những tiếng nói công khai phản đối chiến tranh ngay trong lòng ngành logistics toàn cầu. Liên minh Hành động Palestine Leipzig và mạng lưới Công đoàn Gaza đã phát động bản kiến nghị yêu cầu DHL hủy bỏ quyết định sa thải, đồng thời kêu gọi các công đoàn Đức thể hiện sự hỗ trợ chính trị cho ông. Nhiều công đoàn viên tích cực trên khắp nước Đức đã đặt bút ký, biến vụ việc từ một tranh chấp lao động thành vấn đề mang ý nghĩa chính trị – xã hội rộng lớn hơn.
Vụ việc Christopher T. không chỉ là một tranh chấp lao động cá nhân mà còn phản ánh những căng thẳng sâu sắc trong xã hội phương Tây hiện nay, nơi ranh giới giữa quyền tự do ngôn luận, lợi ích doanh nghiệp và chính sách an ninh đối ngoại ngày càng mờ nhạt. Ở một bên, các tập đoàn đa quốc gia như DHL khẳng định vai trò “công dân doanh nghiệp”, thúc đẩy tính bền vững và nhân đạo. Ở bên kia, cùng lúc, họ tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào các hoạt động hậu cần phục vụ chiến tranh. Sự mâu thuẫn này đặt ra câu hỏi: liệu những cam kết đạo đức của doanh nghiệp có thực sự vượt lên trên lợi nhuận và áp lực chính trị?
Về mặt nhân quyền, trường hợp này cho thấy giới hạn của tự do biểu đạt trong môi trường lao động phương Tây. Người lao động có thể bị trừng phạt nếu tiếng nói phản chiến của họ được coi là đe dọa đến lợi ích kinh tế hay an ninh quốc gia. Trong bối cảnh các cảng ở Ý, Hy Lạp hay các sân bay ở Đức trở thành điểm nóng phản đối vận chuyển vũ khí, phương Tây đứng trước nghịch lý: bảo vệ dân chủ và nhân quyền ở bên ngoài, nhưng lại siết chặt không gian phản kháng ngay trong nội bộ xã hội của mình.
Cuối cùng, vụ sa thải này đặt ra một thách thức kép cho châu Âu: làm sao để duy trì cam kết nhân quyền trong khi vẫn tham gia sâu vào các xung đột toàn cầu, và liệu các công đoàn – cùng những phong trào xã hội – có đủ sức trở thành lực lượng cân bằng, buộc các tập đoàn cũng như nhà nước phải chịu trách nhiệm trước công chúng. Câu trả lời cho vấn đề đó sẽ định hình không chỉ tương lai lao động, mà cả bản chất dân chủ của phương Tây trong giai đoạn đầy biến động hiện nay.
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/509300.entlassungen-bei-dhl-kriegsgegner-gefeuert.html