Chiều 24/10/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng thống Nam Phi Matamela Cyril Ramaphosa dự Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam – Nam Phi. Dự diễn đàn còn có các Bộ trưởng, lãnh đạo bộ, ngành, cơ quan thuộc Chính phủ và 200 đại biểu doanh nghiệp hai nước, góp phần tăng cường quan hệ đối tác kinh tế, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Nam Phi.
Hơn ba thập niên kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ “Đối tác vì hợp tác và phát triển” giữa Việt Nam và Nam Phi không ngừng được củng cố và mở rộng trên nhiều lĩnh vực, trong đó hợp tác kinh tế – thương mại là một trong những trụ cột quan trọng. Năm 2024, tổng kim ngạch thương mại song phương đạt 1,72 tỷ USD. Việt Nam xuất khẩu sang Nam Phi chủ yếu các mặt hàng điện tử, điện thoại và linh kiện, dệt may, giày dép, hàng nông sản; đồng thời nhập khẩu trái cây, gỗ, khoáng sản, hóa chất từ quốc gia này. Tính đến tháng 7/2025, Nam Phi có 20 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn 0,88 triệu USD, đứng thứ 109 trong số 151 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Ngược lại, Việt Nam có 4 dự án đầu tư tại Nam Phi với tổng vốn 8,86 triệu USD, xếp thứ 45 trong số 84 quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư của Việt Nam.
Tại Diễn đàn, các doanh nghiệp hai nước đã trao đổi về tiềm năng, thế mạnh và nhu cầu hợp tác, đồng thời thống nhất nhận định rằng hợp tác kinh tế – thương mại Việt Nam – Nam Phi vẫn còn nhiều dư địa để phát triển. Nhiều lĩnh vực tiềm năng được hai bên quan tâm thúc đẩy, như năng lượng mới, năng lượng xanh, tài chính, khí hậu, thương mại điện tử, tài chính – ngân hàng, khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và du lịch.
Hai bên cũng đề nghị phối hợp triển khai hiệu quả các cơ chế hợp tác song phương, trong đó có Diễn đàn Đối tác liên Chính phủ và Ủy ban Thương mại hỗn hợp Việt Nam – Nam Phi; đồng thời tăng cường trao đổi biện pháp nhằm thúc đẩy hợp tác kinh tế song phương thông qua mở rộng trao đổi các mặt hàng xuất khẩu tiềm năng, tháo gỡ rào cản tiếp cận thị trường, và đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực có thế mạnh như năng lượng, khai khoáng, sử dụng bền vững tài nguyên, phát triển cơ sở hạ tầng, ứng phó biến đổi khí hậu, công nghiệp phụ trợ, dịch vụ dầu khí và thủy sản.
Phát biểu tại Diễn đàn, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhiệt liệt chào mừng Tổng thống Nam Phi Matamela Cyril Ramaphosa, các đại biểu và cộng đồng doanh nghiệp Nam Phi sang thăm Việt Nam, tham dự Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam – Nam Phi.
Thủ tướng cho biết, trong cuộc hội kiến với Tổng thống Nam Phi, hai bên đã thống nhất phương hướng, chương trình và mục tiêu hợp tác trong thời gian tới, đồng thời khẳng định người dân và doanh nghiệp chính là chủ thể hiện thực hóa các mục tiêu và chương trình hợp tác giữa hai nước.
Thủ tướng nhấn mạnh, mặc dù năm 1993 Việt Nam và Nam Phi mới chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, song mối quan hệ hữu nghị giữa hai dân tộc đã được hình thành từ những năm 1960, trên nền tảng ý chí đấu tranh vì độc lập, tự do dân tộc, chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và vì công bằng, tiến bộ xã hội. Đây chính là nền tảng quan trọng để hai nước tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế và đầu tư trong giai đoạn hiện nay.
Thông tin về tình hình phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, sau 80 năm giành độc lập dân tộc, 40 năm sau kháng chiến và hơn 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới, Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc. Từ một quốc gia nông nghiệp nghèo nàn, lạc hậu, chịu nhiều tàn phá của chiến tranh, đến nay Việt Nam đã vươn lên thuộc nhóm 32 nền kinh tế lớn nhất thế giới, với quy mô GDP năm 2025 đạt khoảng 510 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người khoảng 5.000 USD, thuộc nhóm nước có thu nhập trung bình cao. Việt Nam cũng nằm trong 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2025 dự kiến vượt 900 tỷ USD.
Thủ tướng khẳng định, Việt Nam đặt mục tiêu đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thịnh vượng, thực hiện thắng lợi hai mục tiêu 100 năm: trở thành nước công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030, và nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045. Để hiện thực hóa các mục tiêu này, Việt Nam phấn đấu tăng trưởng kinh tế hai con số trong những năm tới, coi nguồn lực bên trong là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, còn nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá. Việt Nam tập trung thực hiện ba đột phá chiến lược: hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng đồng bộ, và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Với quan điểm “nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, tầm nhìn bắt nguồn từ đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân và doanh nghiệp”, cùng tinh thần “coi trọng thời gian, coi trọng trí tuệ”, Thủ tướng cho biết Việt Nam đang đổi mới hệ thống chính trị theo hướng quản lý kiến tạo, phục vụ nhân dân. Việt Nam phát triển đất nước dựa trên khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn và kinh tế chia sẻ, đồng thời chủ động, tích cực hội nhập quốc tế, từng bước từ chỗ đi theo, làm theo đến tham gia và dẫn dắt.
Thủ tướng khẳng định, Việt Nam coi kinh tế nhà nước là chủ đạo, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất, và kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài là bộ phận không thể thiếu. Việt Nam chủ trương phát triển toàn diện, vươn xa ra biển lớn, khai thác hiệu quả tiềm năng dưới lòng đất và hướng tới chinh phục không gian vũ trụ.
Với tinh thần “Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, công – tư đồng hành”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Chính phủ hai nước cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, thúc đẩy ký kết các hiệp định thương mại tự do và bảo hộ đầu tư, mở rộng chính sách visa, hợp đồng lao động linh hoạt, phát triển hạ tầng kết nối đồng bộ. Cùng với đó, doanh nghiệp hai bên cần chủ động, tiên phong trong việc thúc đẩy hợp tác kinh tế, đầu tư thông qua các dự án cụ thể, thiết thực và hiệu quả.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Việt Nam cam kết bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của doanh nghiệp, đồng thời duy trì ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường đầu tư kinh doanh an toàn, minh bạch và bền vững. Việt Nam có hệ thống chính sách, pháp luật ổn định, thông thoáng, luôn chào đón các nhà đầu tư, doanh nghiệp và bạn bè quốc tế đến với Việt Nam — một điểm đến hòa bình, sáng tạo và nhân văn, trên tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, “cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng, cùng phát triển”.
Trên cơ sở quan hệ hữu nghị và hợp tác truyền thống giữa hai nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị và bày tỏ mong muốn cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và Nam Phi phát huy vai trò tiên phong, thực hiện sứ mệnh lịch sử kết nối hai cộng đồng doanh nghiệp, hai nền kinh tế và hai nền văn hóa, biến tiềm năng hợp tác thành các dự án cụ thể, thiết thực và hiệu quả. Qua đó, góp phần mang lại sự thịnh vượng, ấm no và hạnh phúc cho nhân dân hai nước, đồng thời đóng góp vào hòa bình, hợp tác và phát triển trong khu vực và trên thế giới.
Tổng thống Nam Phi Matamela Cyril Ramaphosa bày tỏ vui mừng được thăm chính thức Việt Nam và trao đổi với các nhà lãnh đạo Việt Nam nhằm thúc đẩy hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là kinh tế, thương mại và đầu tư, qua đó thắt chặt quan hệ hữu nghị giữa hai quốc gia, hướng tới nâng tầm quan hệ Việt Nam – Nam Phi lên một giai đoạn phát triển mới. Tổng thống cũng khẳng định cam kết chia sẻ quan điểm về các vấn đề toàn cầu, ủng hộ chủ nghĩa đa phương, tăng cường đoàn kết quốc tế vì hòa bình và phát triển bền vững.
Tổng thống cho rằng, Việt Nam và Nam Phi là hai đối tác có mối quan hệ hình thành từ nhu cầu tự nhiên, được minh chứng qua thời gian, với nhiều điểm tương đồng về lịch sử, văn hóa và ý thức hệ, cùng hướng tới tình bạn hữu nghị và hợp tác lâu dài.
Đề cập đến những thách thức toàn cầu đang tác động đến mỗi quốc gia, Tổng thống Matamela Cyril Ramaphosa nhấn mạnh rằng Nam Phi và Việt Nam đều có vị trí chiến lược trong khu vực: nếu như Nam Phi là cửa ngõ vào châu Phi, thì Việt Nam là cửa ngõ vào khu vực Đông Nam Á. Do đó, hai nước có thể trở thành cầu nối quan trọng để tiếp cận thị trường khu vực của nhau.
Tổng thống đánh giá, Việt Nam có nhiều tiềm năng và thế mạnh trong các lĩnh vực như sản xuất xe điện, pin, năng lượng tái tạo, chuyển đổi số, điện tử, dệt may, gạo, cà phê và hải sản. Trong khi đó, Nam Phi có lợi thế về điều kiện tự nhiên, sản xuất trái cây, rượu vang, chăn nuôi, thủy sản, khai khoáng, sản xuất ô tô và phát triển hạ tầng.
Bày tỏ ngưỡng mộ và chúc mừng những thành tựu phát triển vượt bậc của Việt Nam, Tổng thống cho rằng hai nước còn nhiều tiềm năng hợp tác to lớn chưa được khai thác hết. Vì vậy, ông kêu gọi doanh nghiệp hai nước đẩy mạnh hợp tác, chuyển giao công nghệ, cùng xây dựng chuỗi cung ứng trong các lĩnh vực có thế mạnh, đồng thời mở rộng sang các lĩnh vực mới như chuyển đổi năng lượng sạch, giáo dục – đào tạo, khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Tổng thống cũng nhấn mạnh, Việt Nam và Nam Phi đều là những quốc gia tươi đẹp, có nền văn hóa đặc sắc, do đó cần tăng cường hợp tác phát triển du lịch và giao lưu văn hóa nhân dân, góp phần thúc đẩy sự hiểu biết và gắn kết giữa hai dân tộc.
Tổng thống Matamela Cyril Ramaphosa khẳng định, Nam Phi cam kết tiếp tục giảm thiểu các rào cản thương mại, hoàn thiện khung pháp lý bảo vệ đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp hai nước hợp tác hiệu quả. Ông kêu gọi các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng cơ hội, khai thác tiềm năng và thiết lập quan hệ hợp tác với doanh nghiệp Nam Phi thông qua những hợp đồng, dự án và chương trình cụ thể, đóng góp thiết thực vào sự phát triển chung của cả hai quốc gia.
Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam – Nam Phi là minh chứng sinh động cho quyết tâm và tầm nhìn chiến lược của lãnh đạo hai nước trong việc đưa quan hệ “Đối tác vì hợp tác và phát triển” ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả. Với nền tảng quan hệ chính trị tốt đẹp, sự tin cậy lẫn nhau, cùng thiện chí và năng lực hợp tác của cộng đồng doanh nghiệp hai nước, quan hệ kinh tế – thương mại – đầu tư Việt Nam – Nam Phi hứa hẹn sẽ có bước phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung của hai khu vực châu Á và châu Phi.
Minh Châu