Định hướng dư luận xã hội cho cán bộ, đảng viên không chỉ là nhiệm vụ trọng yếu trong công tác tư tưởng của Đảng, mà còn là “lá chắn” tư tưởng trước những tác động đa chiều của thời kỳ hội nhập và bùng nổ thông tin. Trong bối cảnh các thế lực thù địch gia tăng hoạt động chống phá bằng luận điệu sai trái, xuyên tạc, việc chủ động dẫn dắt nhận thức, củng cố niềm tin và thống nhất ý chí trong đội ngũ cán bộ, đảng viên trở thành yêu cầu cấp bách, góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng và định hướng đúng đắn dư luận xã hội.
Thực hiện tốt vấn đề này trực tiếp góp phần xây dựng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, các mối quan hệ tốt đẹp cho từng cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng; bảo đảm cho họ tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân; chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; góp phần xây dựng tổ chức đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.
Những vấn đề chung về định hướng dư luận xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho cán bộ, đảng viên
Dư luận và dư luận xã hội là một hiện tượng tâm lý xã hội khá phổ biến trong đời sống xã hội. Trong đó, dư luận là hiện tượng tâm lý bắt nguồn từ một nhóm người về một vấn đề nào đó kèm theo những phán đoán, bình luận và thái độ của họ, được truyền từ nhóm người này sang nhóm người khác. Nếu dư luận này được lan truyền rộng rãi, được lặp lại, liên quan đến lợi ích chung, thu hút sự quan tâm của nhiều người và nhóm người thì trở thành dư luận xã hội. Dư luận xã hội có thể biểu thị công khai hoặc lan truyền ngấm ngầm, nhưng luôn mang tính “nặc danh” chứ không gắn với cá nhân hay nhóm người cụ thể. Song, thông qua lời khen, chê, khuyên can đối với các hành vi phù hợp hoặc không phù hợp với lợi ích, các giá trị xã hội, nhất là các giá trị đạo đức, dư luận xã hội có tác dụng lớn trong giáo dục con người ý thức về phải – trái, đúng – sai, thiện – ác, đẹp – xấu. Mặt khác, dư luận xã hội cũng có khả năng răn đe, cảnh báo, gây áp lực với chính các đối tượng có hành vi vi phạm chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, vi phạm đạo đức, lối sống. Với ý nghĩa đó, dư luận xã hội cũng tác động mạnh đến việc lãnh đạo và quản lý của cấp ủy, chính quyền các cấp.
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là tổng thể phương pháp và cách thức của các chủ thể nhằm giữ vững, tăng cường bản chất khoa học, cách mạng, sức sống, giá trị bền vững nền tảng tư tưởng của Đảng trước mọi thách thức, đồng thời đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, dưới sự lãnh đạo của Đảng trong những giai đoạn xác định. Mục tiêu bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là giữ vẹn nguyên vai trò, sức sống, giá trị bền vững, ý nghĩa lịch sử và thời đại nền tảng tư tưởng của Đảng. Qua đó, giữ vững, củng cố sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận của xã hội và niềm tin của nhân dân với Đảng. Bảo đảm nền tảng tư tưởng của Đảng thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội; là cơ sở lý luận, phương pháp luận, kim chỉ nam cho hành động của Đảng; góp phần nâng cao nhận thức về tư tưởng, lý luận cho toàn xã hội, trước hết là đội ngũ cán bộ, đảng viên; thực hiện thắng lợi mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng là một nội dung cơ bản, sống còn của công tác xây dựng Đảng. Chủ thể và lực lượng bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, cả hệ thống chính trị; phát huy vai trò của các tổ chức chính trị, xã hội, cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Mỗi chủ thể có vị trí, vai trò, nhiệm vụ khác nhau, song đều hướng đến bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng. Lực lượng trực tiếp là những người hoạt động trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận; tạo ra môi trường đấu tranh rộng khắp dưới sự lãnh đạo của Đảng. Lực lượng gián tiếp là cán bộ, đảng viên và toàn thể quần chúng nhân dân. Nội dung bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là giữ vững, tăng cường bản chất khoa học, cách mạng; bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
Định hướng dư luận xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho cán bộ, đảng viên là hoạt động có mục đích, tổ chức bao gồm tổng thể các chủ trương, biện pháp, cách thức của các chủ thể lãnh đạo, quản lý tác động vào nhận thức, tình cảm, hành vi của đội ngũ cán bộ, đảng viên nhằm xác định phương hướng đúng để hướng dẫn, thúc đẩy sự hình thành dư luận xã hội tích cực, có tính tư tưởng cao, khách quan, chân thực, thống nhất và có tác động giáo dục, bổ sung, gia tăng tri thức, kỹ năng, thái độ và những phương thức cần thiết để tiến hành có hiệu quả hoạt động bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Nội dung định hướng dư luận xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho cán bộ, đảng viên bao gồm hình thành, củng cố nhận thức đúng, thái độ phù hợp, hành vi chuẩn mực về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Phương pháp định hướng dư luận xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho cán bộ, đảng viên thông qua uy tín của người lãnh đạo, quản lý; thông qua tuyên truyền giáo dục, vận động, thuyết phục thay đổi nhận thức, thái độ, hành vi của họ theo hướng tích cực; thông qua quá trình sinh hoạt, học tập, công tác tại cơ quan, đơn vị; thông qua phương tiện truyền thông đại chúng, phương tiện truyền thông xã hội; định hướng dư luận bằng lực lượng nòng cốt, những người có uy tín.
Thực trạng và giải pháp định hướng dư luận xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho cán bộ, đảng viên hiện nay.
Trong những năm qua, công tác định hướng dư luận xã hội trên cả nước đã có nhiều đổi mới, chất lượng được nâng lên, nhất là công tác định hướng tư tưởng đối với cán bộ, đảng viên và nhân dân trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ngày càng được tăng cường. Thông qua phương tiện truyền thông, các hội nghị, hội thảo, các lớp tập huấn đặc biệt thông qua hoạt động của đội ngũ báo cáo viên, cộng tác viên dư luận xã hội những tài liệu, thông tin chính thống đã được cung cấp kịp thời đến đội ngũ cán bộ, đảng viên và mọi tầng lớp nhân dân, iải góp phần tích cực vào việc bảo vệ nền tảng tư tưởng, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; ngăn chặn, phản bác với các tin giả, thông tin xuyên tạc sự thật trên truyền thông, trên các trang mạng xã hội của các thế lực thù địch. Đội ngũ cán bộ, đảng viên trong mạng lưới cộng tác viên dư luận trong ngành tuyên giáo nói chung, đội ngũ cộng tác viên dư luận xã hội cấp nói riêng có những đóng góp xuất sắc, đã tập hợp phản ánh thông tin chính thống, kịp thời nắm bắt, tổng hợp, phân tích, tham mưu, phản ánh tình hình dư luận xã hội có nhiều kiến nghị khách quan, sát thực với những vấn đề thời sự, điểm nóng mà dư luận quan tâm qua đó góp phần tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền chỉ đạo tuyên truyền, cung cấp thông tin chính xác, khách quan, phản bác, vạch trần những thông tin sai lệch, xuyên tạc, bịa đặt, góp phần tuyên truyền, định hướng để người dân hiểu đúng bản chất vấn đề, không mắc mưu, không nghe theo các luận điệu xấu độc, không tham gia các hoạt động gây mất an ninh trật tự, vi phạm pháp luật. Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác định hướng dư luận xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho cán bộ, đảng viên có một số nơi, có lúc còn chậm, chưa toàn diện, từ đó định hướng tư tưởng và dư luận xã hội thiếu kịp thời, hiệu quả chưa cao. Việc nắm tình hình tư tưởng của cán bộ, đảng viên và nhân dân còn có lúc chưa sâu sát, kịp thời. Thông tin dư luận xã hội còn hạn chế đôi lúc còn mang tính chủ quan giá trị sử dụng của thông tin chưa cao. Hoạt động của đội ngũ cộng tác viên dư luận xã hội ở một số nơi chưa đi vào nền nếp, chất lượng báo cáo chưa cao, chưa đầy đủ, thường xuyên. Cơ chế chính sách cho đội ngũ cộng tác viên dư luận xã hội các cấp, nhất là ở cơ sở còn hạn chế. Một số địa phương, đơn vị chưa chủ động đề ra các giải pháp để giải quyết những bức xúc, tư tưởng mới nảy sinh trong cán bộ, đảng viên và nhân dân ngay tại cơ sở.
Hiện nay, các thế lực thù địch, phản động đẩy mạnh việc lợi dụng những tin đồn để xuyên tạc, bóp méo sự thật; sử dụng mạng xã hội để loan tin công kích, chống phá Đảng và Nhà nước nhằm chia rẽ mối quan hệ giữa Đảng, chính quyền với dân, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, gây mất ổn định an ninh, trật tự xã hội. Nguy hiểm hơn, trước những vấn đề nóng mà người dân quan tâm, đã bị một số tờ báo mạng, báo “lá cải” lợi dụng vấn đề giám sát, phản biện xã hội đưa ra những phân tích, đánh giá thiếu khách quan, phiến diện, dẫn dắt, đưa tin giật gân, xuyên tạc, làm nhiễu thông tin nhằm thu hút sự hiếu kỳ của độc giả, ảnh hưởng đến công tác định hướng dư luận xã hội. Trong bối cảnh đó, công tác định hướng dư luận xã hội đóng vai trò đặc biệt quan trọng và là nhiệm vụ thường xuyên của công tác tư tưởng của cấp ủy và hệ thống chính trị các cấp, nhằm góp phần giữ vững an ninh, trật tự, ổn định xã hội để đất nước, địa phương phát triển. Sự thống nhất tư tuởng và hành động trong nội bộ và sự đồng thuận trong nhân dân trong thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước và địa phương là thước đo về hiệu quả và sự thành công của công tác tư tưởng, thông tin, tuyên truyền của các cấp, các ngành, làm cho những tin đồn nhảm, thông tin xấu độc không cơ hội phát triển.
Để nâng cao hiệu quả công tác định hướng dư luận xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho cán bộ, đảng viên, tạo sự thống nhất về tư tưởng và hành động trong nội bộ, sự đồng thuận trong nhân dân trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ nói chung, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nói riêng, cần thực hiện có hiệu quả các giải pháp sau:
Một là, tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các chủ thể về định hướng dư luận xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho cán bộ, đảng viên hiện nay. Đây là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của Đảng và hệ thống chính trị các cấp. Tăng cường công tác giáo dục, thông tin định hướng tư tưởng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động. Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác nắm tình hình và định hướng dư luận xã hội. Cấp ủy, chính quyền địa phương, đơn vị cần phải sử dụng kết quả nắm tình hình dư luận xã hội là một trong các căn cứ trong thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; chủ động theo dõi, phân tích, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân trong phạm vi, địa bàn phụ trách để có biện pháp giải quyết đúng đắn, kịp thời các vấn đề bức xúc phát sinh. Nâng cao chất lượng và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng sâu rộng trong cán bộ, đảng viên. Mỗi cán bộ, đảng viên cần nâng cao ý thức, trách nhiệm trong đấu tranh chống các âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; gương mẫu, đi đầu trong tuyên truyền, vận động, giải thích cho nhân dân hiểu về chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và vạch trần âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch góp phần tạo sự đồng thuận, củng cố niềm tin của nhân dân.
Hai là, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức công tác dư luận xã hội. Hiện nay, các thế lực thù địch, phản động sử dụng rất nhiều phương thức chống phá ngày càng tinh vi nên công tác dư luận xã hội phải được chú trọng đổi mới cả về nội dung và phương thức hoạt động nhằm theo kịp thực tiễn. Theo đó, không ngừng đổi mới đa dạng hoá nội dung, phương thức công tác tuyên giáo theo hướng nâng cao sức thuyết phục và tính chiến đấu, tập trung giải quyết những vấn đề nóng gây bức xúc trong nhân dân. Đổi mới công tác nghiên cứu, nắm bắt dư luận xã hội, chủ động cung cấp thông tin để kịp thời định hướng về tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và dư luận quần chúng nhân dân. Quản lý chặt chẽ những phương tiện truyền thông mà các lực lượng chống phá thường sử dụng để tạo dư luận xã hội trái chiều như: mạng xã hội, sách báo, các diễn đàn chính trị, văn hóa…. Chủ động xây dựng những “kênh” thông tin chính thống nhằm kịp thời phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên các phương tiện thông tin truyền thông nhất là mạng xã hội; đẩy mạnh đối thoại trực tiếp, tuyên truyền vận động nhân dân để định hướng dư luận xã hội tích cực, góp phần vào củng cố “thế trận lòng dân” trên mạng xã hội. Chú trọng công tác dự báo nhằm sớm phát hiện tình hình, có phương án ứng phó, kịp thời xử lý các vấn đề phức tạp, nhạy cảm những phát sinh đột xuất không để hình thành các điểm nóng.
Ba là, nâng cao hiệu quả công tác điều tra, nắm bắt dư luận xã hội và chất lượng hoạt động của đội ngũ làm công tác dư luận xã hội, cộng tác viên dư luận xã hội. Tiến hành điều tra dư luận xã hội định kỳ nhằm giúp cơ quan điều tra nắm bắt dư luận xã hội về những sự kiện thời sự, nóng bỏng trong từng thời điểm nhất định nhằm giúp cơ quan xây dựng các chiến lược, kế hoạch định hướng dư luận. Đi sâu nắm bắt tình hình dư luận xã hội còn nhằm mục đích kịp thời nắm bắt tư tưởng, nhận thức cán bộ, đảng viên, nhằm kịp thời định hướng tư tưởng, bồi đắp niềm tin, uốn nắn, chấn chỉnh các suy nghĩ lệch lạc.
Chú trọng tuyển chọn, xây dựng đội ngũ làm công tác dư luận xã hội và cộng tác viên dư luận xã hội là những chuyên gia, những người am hiểu chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước và có những kỹ năng nắm bắt thông tin, định hướng dư luận xã hội. Tăng cường đầu tư phương tiện, kinh phí hoạt động cho lực lượng này để tạo thêm động lực hoạt động. Bên cạnh đó, cần thường xuyên tổ chức các lớp bồi dưỡng, toạ đàm, giao lưu cập nhật kiến thức, thông tin mới cho đội ngũ làm công tác dư luận xã hội và đội ngũ cộng tác viên dư luận xã hội. Thông qua các lớp này rút các cộng tác viên có thể học tập, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm công tác của mình.
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng công việc hệ trọng của Đảng, trách nhiệm chính trị vẻ vang của mỗi cán bộ, đảng viên. Để thực hiện có hiệu quả vấn đề này, công tác định hướng dư luận xã hội cho cán bộ, đảng viên được xác định là một nội dung trọng yếu, có vai trò quan trọng đối với việc bảo vệ nền tảng tư tưởng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch nhất là trong bối cảnh chuyển đổi số, “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, không chỉ góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng theo Nghị quyết 35-NQ/TW của Bộ Chính trị, mà còn góp phần bảo vệ lợi ích của quốc gia, dân tộc và góp phần giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.
ThS Nguyễn Ngọc Hương – ThS Lê Ngọc Tân/Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng