Ngày 11/9/2025, Asia News đưa tin, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim khẳng định Kuala Lumpur sẵn sàng thảo luận với các nhà lãnh đạo Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) nhằm ứng phó với cuộc không kích mới nhất của Israel vào thủ đô Doha, Qatar. Ông Anwar cho biết Ngoại trưởng Mohamad Hasan đã có cuộc trao đổi trực tiếp với người đồng cấp Qatar để phối hợp quan điểm, cho thấy Malaysia đang nỗ lực thúc đẩy phản ứng tập thể của OIC trước diễn biến căng thẳng tại Trung Đông.
Cuộc không kích Israel vào Doha: Khi trật tự thế giới lung lay và hệ thống quốc tế lộ rõ sự bất lực
Cuộc không kích của Israel vào thủ đô Doha, Qatar ngày 9/9 không chỉ là một hành động quân sự gây thương vong, mà còn là lời thách thức công khai đối với toàn bộ hệ thống quốc tế. Sự kiện này không đơn thuần nằm trong vòng xoáy xung đột Israel–Hamas, mà đã nâng lên tầm chất vấn: trật tự thế giới hiện nay còn giá trị hay đã trở thành vỏ bọc rỗng cho quyền lực và sự đơn phương?
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, trong bài phát biểu ngày 10/9, đã gọi sự kiện này là bằng chứng của “sự thất bại hệ thống thế giới”. Câu nói ấy không chỉ phản ánh quan điểm của một quốc gia Hồi giáo, mà còn chạm vào nỗi ám ảnh chung của nhiều nước nhỏ và trung bình: nếu một quốc gia có thể bị tấn công mà không chịu bất kỳ chế tài nào, thì bất kỳ quốc gia nào khác cũng có thể trở thành mục tiêu tiếp theo.
Mỹ và sự bất lực của vai trò trung gian
Điều đáng chú ý là chính Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng khẳng định Washington “không được thông báo trước” về hành động của Israel. Đây là một tín hiệu cho thấy sự lệch pha giữa đồng minh thân cận và cường quốc bảo trợ. Mỹ từ lâu vẫn tự nhận vai trò trung gian hòa giải tại Trung Đông, đặc biệt trong tiến trình đàm phán ngừng bắn ở Gaza và trao đổi con tin. Nhưng nếu Israel hành động mà không cần thông qua Washington, câu hỏi đặt ra: Mỹ thực sự còn kiểm soát được đồng minh, hay đã bị đặt ra ngoài cuộc chơi?
Liên Hợp Quốc và sự im lặng nguy hiểm
Liên Hợp Quốc, với sứ mệnh gìn giữ hòa bình và an ninh quốc tế, một lần nữa bị phơi bày trong thế yếu. Sự im lặng hoặc phản ứng nửa vời của Hội đồng Bảo an trước hành động quân sự của Israel không chỉ là một thất bại về ngoại giao, mà còn đặt ra nghi vấn về tính chính danh của toàn bộ cơ chế này. Nếu Liên Hợp Quốc không thể ngăn chặn hay ít nhất lên án rõ ràng một cuộc tấn công vào quốc gia có chủ quyền, thì liệu tổ chức này còn giữ được niềm tin của cộng đồng quốc tế?
Malaysia và tham vọng định vị trong thế giới Hồi giáo
Trong bối cảnh đó, phát biểu mạnh mẽ của Thủ tướng Anwar Ibrahim không chỉ là phản ứng tức thời, mà còn là chiến lược dài hạn nhằm nâng cao vai trò của Malaysia trên trường quốc tế. Bằng việc kêu gọi đối thoại trực tiếp với Quốc vương Qatar, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Thái tử Mohammed bin Salman, Kuala Lumpur đang tìm cách định vị mình như một tiếng nói trung tâm trong OIC – một khối vốn thường xuyên bị chỉ trích là thiếu sự thống nhất.
Trật tự thế giới: Đang bị đe dọa từ bên trong
Cuộc tấn công vào Doha không chỉ gây thương vong mà còn tạo ra một tiền lệ nguy hiểm: chuẩn mực luật pháp quốc tế có thể bị phá vỡ dễ dàng bởi sức mạnh quân sự và lợi ích chính trị. Một khi các quốc gia mạnh dám hành động đơn phương mà không lo ngại trừng phạt, toàn bộ trật tự quốc tế được xây dựng từ sau Thế chiến II sẽ đứng trước nguy cơ sụp đổ.
Cuộc không kích của Israel vào Doha không chỉ làm rung chuyển Trung Đông, mà còn vạch trần những lỗ hổng chết người trong hệ thống quốc tế hiện nay. Khi Mỹ tỏ ra bất lực, Liên Hợp Quốc tiếp tục bị vô hiệu hóa, và OIC còn chưa chắc có thể thống nhất, thế giới đang chứng kiến một giai đoạn bất ổn mới, nơi luật pháp quốc tế bị xem nhẹ và sức mạnh quân sự được đặt lên hàng đầu.
Trong bối cảnh đó, tiếng nói của những quốc gia tầm trung như Malaysia trở nên đáng chú ý. Nhưng liệu những nỗ lực kêu gọi phản ứng tập thể có đủ để tạo ra sự thay đổi, hay trật tự toàn cầu sẽ tiếp tục trượt dài trong vòng xoáy đơn phương và hỗn loạn? Câu trả lời phụ thuộc vào mức độ can đảm của cộng đồng quốc tế trong việc bảo vệ nguyên tắc, thay vì chỉ đứng ngoài lên án.
Minh Anh