(Đà Nẵng). Chiều 23/7/2025, tại Đà Nẵng, Hội nghị với chủ đề “Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo trong quản lý và đào tạo từ xa” đã diễn ra, thu hút sự quan tâm của giới chuyên môn và các cơ sở giáo dục. Sự kiện do ba đơn vị phối hợp tổ chức: Trung tâm Đào tạo thường xuyên – Đại học Đà Nẵng, Trung tâm Đào tạo từ xa – Đại học Thái Nguyên và Viện Đào tạo mở và Công nghệ thông tin – Đại học Huế.
Theo PGS.TS Lê Thành Bắc, Phó Giám đốc Đại học Đà Nẵng, Giám đốc Trung tâm Đào tạo thường xuyên – Đại học Đà Nẵng, nghiên cứu, ứng dụng AI trong lĩnh vực đào tạo, không chỉ là xu hướng tất yếu của khoa học công nghệ trên toàn cầu, mà còn là yêu cầu cấp thiết trong đào tạo nguồn nhân chất lượng cao hiện nay”.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
“Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang từng bước trở thành một trong những đột phá quan trọng về công nghệ, đang dần định hình lại nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
Sự phát triển vượt bậc của AI, mở ra những chân trời mới, nâng cao năng lực công tác quản lý, công tác giảng dạy, tiếp cận kiến thức, đánh giá người học để không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo.Từ “thông minh hóa – tự động hóa” công tác quản lý, phân tích dữ liệu, AI có vai trò ngày càng tăng, trong hỗ trợ con người ra các quyết định “tối ưu hóa” công tác quản lý, giảng dạy, học tập, nghiên cứu, từng bước trở thành một phần không thể thiếu trong đảm bảo chất lượng đào tạo trong mỗi nhà trường.
Hội nghị khoa học ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI trong quản lý, đào tạo lần này của 3 đơn vị đào tạo từ xa có uy tín thuộc 3 Đại học vùng, là sự kiện khoa học quan trọng, góp phần định hướng phát triển, bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Mỗi đơn vị sẽ tiếp tục tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, giáo trình, tài liệu phục vụ giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học theo hướng ứng dụng trí tuệ nhân tạo, nhất là khai thác, sử dụng có hiệu quả hệ thống phòng thí nghiệm, phòng đa phương tiện, trung tâm học liệu số, các phòng học chuyên dụng vào giảng dạy cho các đối tượng học viên; góp phần thúc đẩy, hoàn thiện quá trình chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, PGS.TS Lê Thành Bắc, Phó Giám đốc Đại học Đà Nẵng, Giám đốc Trung tâm Đào tạo thường xuyên – Đại học Đà Nẵng,nhấn mạnh.
Đổi mới toàn diện, từ chương trình, phương pháp, đến phương thức tổ chức đào tạo
Ban Tổ chức cho biết đã nhận được 11 bài viết của các nhà khoa học và cán bộ, viên chức của 3 đơn vị, đưa vào Tuyển tập Hội nghị. Có 5/11 bài tham luận được chọn trực tiếp trình bày tại hội nghị.
Nội dung tham luận và các ý kiến phát biểu đều tập trung phân tích, luận giải, đánh giá tiềm năng, cơ hội và những thách thức trong khai thác ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào lĩnh vực đào tạo từ xa; thảo luận các vấn đề về ứng dụng trí tuệ nhân tạo có thể mang lại trong quá trình quản lý, đào tạo từ xa.
Tham luận của các tác giả, các ý kiến trao đổi thống nhất rằng, trí tuệ nhân tạo đang mở ra cơ hội lớn, nhưng cũng đặt ra những yêu cầu mới trong công tác quản lý, đào tạo của cơ sở đào tạo, đòi hỏi mỗi đơn vị đào tạo phải đổi mới toàn diện, từ chương trình, phương pháp, đến phương thức tổ chức đào tạo, gắn nghiên cứu khoa học với ứng dụng thực tiễn.
Bước đầu các tham luận đã đề xuất nhiều giải pháp mang tính tổng thể, khả thi, hướng đến nâng cao hiệu quả khi vận dụng trí tuệ nhân tạo vào công tác quản lý, đào tạo nói chung và tại 3 đơn vị đào tạo từ xa thuộc 3 Đại học vùng nói riêng.
Nhất là yêu cầu nghiên cứu đổi mới nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy; xác định khối lượng kiến thức cơ bản; những kiến thức, kỹ năng cần thiết cần trang bị cho người học, nhằm từng bước làm chủ về công nghệ và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, góp phần đào tạo người học có đủ năng lực, trình độ chuyên môn tốt, có khả năng thích ứng nhanh với môi trường khoa học công nghệ đang thay đổi nhanh chóng từng giờ…
Th.S.Trần Thanh Liêm – Trung tâm Đào tạo Thường xuyên, Đại học Đà Nẵng, với tham luận “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo để nâng cao hiệu quả tuyển sinh và đào tạo từ xa” cho biết, theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, số lượng học viên tham gia đào tạo trực tuyến đã tăng gần gấp đôi trong năm học 2023-2024 so với năm học 2020-2021. Năm 2024, có gần 100 cơ sở giáo dục đại học tại Việt Nam đang triển khai các chương trình đào tạo từ xa, phục vụ khoảng 1 triệu người học hằng năm. Đồng thời, số lượng đơn đăng ký tuyển sinh trực tuyến đã vượt mốc 2 triệu lượt mỗi năm.Số liệu thống kê đã cho thấy sự gia tăng đáng kể về quy mô tuyển sinh và đào tạo từ xa trong những năm gần đây, phản ánh nhu cầu học tập linh hoạt, đa dạng của người học.
Tuy nhiên, việc mở rộng quy mô nhanh chóng cũng đặt ra nhiều thách thức mới trong quản lý, đảm bảo chất lượng và trải nghiệm học tập, đòi hỏi phải có giải pháp công nghệ tiên tiến, hiệu quả và dễ triển khai.
Các vấn đề mà nhiều đơn vị đào tạo từ xa đang gặp phải là khó khăn trong sàng lọc hiệu quả ứng viên (do thiếu công cụ) và hạn chế trong tư vấn cá nhân hóa, sau đó là thiếu tương tác cá nhân hóa trong giảng dạy, khó khăn trong quản lý hồ sơ học tập cũng như theo dõi tiến độ học viên, chất lượng đào tạo không đồng đều và bất bình đẳng công nghệ giữa các vùng miền, … Trong bối cảnh đó, trí tuệ nhân tạo (AI) nổi lên như một công cụ chiến lược, có khả năng tối ưu hóa quy trình tuyển sinh, hỗ trợ ra quyết định dựa trên phân tích dữ liệu, và cá nhân hóa hoạt động dạy – học trong môi trường số.
AI không chỉ là công nghệ hỗ trợ mà còn là yếu tố cốt lõi để đổi mới toàn diện quy trình tuyển sinh và mô hình đào tạo từ xa. Việc tích hợp AI vào các hệ thống quản lý giáo dục, nền tảng tuyển sinh và học tập trực tuyến có thể giúp giải quyết các vấn đề trên một cách có hệ thống, từ tư vấn đầu vào, quản trị học tập đến đánh giá kết quả đầu ra. AI mang lại khả năng phân tích dữ liệu lớn, tự động hóa quy trình và tối ưu hóa trải nghiệm học tập theo thời gian thực – những yếu tố then chốt trong chiến lược nâng cao hiệu quả giáo dục đại học trong thời đại số.
Th.S.Trần Thanh Liêm đã giới thiệu các ứng dụng AI trong tuyển sinh và đào tạo từ xa, bao gồm: Chatbot AI hỗ trợ tư vấn tuyển sinh 24/7 ; Phân tích dữ liệu ứng viên và dự đoán xu hướng ; Hỗ trợ xét duyệt hồ sơ ; Cá nhân hóa lộ trình học tập ; Hỗ trợ giảng viên trong đánh giá và chấm điểm ; Phân tích dữ liệu học tập,
Dù mang lại lợi ích lớn, song trong áp dụng AI, người dùng vẫn đối mặt với các thách thức cần giải quyết để đảm bảo tính bền vững.
Thứ nhất, bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư luôn là ưu tiên hàng đầu khi áp dụng AI trong giáo dục, đặc biệt với các loại dữ liệu liên quan đến hồ sơ tuyển sinh (như thông tin cá nhân, điểm số, lý lịch) và hành vi học tập (như dữ liệu theo dõi tiến độ học, tương tác trực tuyến). Để giải quyết, các tổ chức giáo dục cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế và quốc gia.
Thứ hai, ước tính, khoảng 40% học viên ở vùng sâu, vùng xa gặp khó khăn về kết nối, do hạ tầng yếu kém, chi phí cao và thiếu thiết bị (như đã nói, vẫn còn bất bình đẳng công nghệ giữa các vùng miền). Điều này dẫn đến tình trạng AI chỉ phục vụ cho nhóm đô thị, làm gia tăng bất bình đẳng giáo dục, như học viên nông thôn không thể tham gia các hệ thống tuyển sinh trực tuyến hoặc học tập dựa trên AI. Giải pháp là phát triển AI hoạt động ngoại tuyến hoặc tích hợp với thiết bị di động giá rẻ.
Thứ ba, chi phí ban đầu cao cho phần mềm, đào tạo nhân lực và bảo trì, cùng với thiếu kỹ năng chuyên môn về AI ở giảng viên và nhân viên tuyển sinh. Giải pháp bao gồm chiến lược đầu tư thông minh và phát triển nguồn nhân lực, tích hợp AI vào chương trình giáo dục đại học để xây dựng thế hệ chuyên gia mới, đảm bảo tính bền vững lâu dài. Và cuối cùng, rủi ro phụ thuộc quá mức vào AI có thể làm suy giảm kỹ năng tư duy, đòi hỏi cân bằng giữa công nghệ và tương tác con người.
Đồng quan điểm trên, ông Lê Đức Minh Phương (Viện Đào tạo mở và Công nghệ thông tin – Đại học Huế) qua tham luận GENERATIVE AI (Trí tuệ nhân tạo tạo sinh), lưu ý thêm một số vấn đề khi sử dụng AI, cả trong hệ thống (đào tạo từ xa – đào tạo thường xuyên), lẫn trong học viên và cộng đồng.
Trước tiên, vẫn là vấn đề bảo mật dữ liệu và nguy cơ lộ lọt dữ liệu khi sử dụng AI , nếu chúng ta nhập những thông tin nhạy cảm (hồ sơ cán bộ, tài liệu nội bộ,..), vào một công cụ AI trực tuyến, dữ liệu đó có thể bị lưu trữ và rò rỉ ra ngoài. Tuyệt đối không nhập dữ liệu cá nhân, tài liệu mật.
Một lưu ý khác, là hãy luôn kiểm tra lại nội dung do AI tạo ra. AI không có khả năng phân biệt đúng/sai như người làm chuyên môn. Nó có thể “nói sai rất tự tin”. AI có thể sinh ra nội dung sai lệch, thậm chí “bịa đặt” thông tin. Nó không có hiểu biết như con người – nó chỉ dựa vào xác suất để viết ra câu chữ trông có vẻ đúng. Phải đọc/dò kỹ sản phẩm đầu ra do AI tạo ra, chỉnh sửa lại. Generative AI không phải là hoàn hảo
Cảnh báo cuối cùng là nếu lạm dụng (AI) sẽ dẫn đến giảm tư duy cá nhân, một khi “Ảo hóa” tri thức: con người sẽ lệ thuộc, phụ thuộc quá mức VÀO AI. Nếu chúng ta để AI làm hết mọi thứ, tư duy logic và nhiều năng lực khác của chính mình sẽ dần mai một.
Tại phiên thảo luận, lãnh đạo 3 đơn vị cam kết tiếp tục phối hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, viên chức về tầm quan trọng của ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Nhận thức đúng đắn về tiềm năng, cơ hội và những thách thức trong ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào đào tạo từ xa; tích cực ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác giảng dạy, biên soạn giáo trình, tài liệu dạy học và nghiên cứu khoa học.
Đặc biệt, trang bị cho người học các kỹ năng về khai thác và sử dụng hiệu quả các hệ thống được hỗ trợ trí tuệ nhân tạo AI.
“AI không thay thế con người, chỉ hỗ trợ, Generative AI là công cụ cực kỳ mạnh mẽ, nhưng nó không phải là phép màu. AI phát huy tối đa giá trị khi chúng ta biết dùng đúng chỗ, đúng lúc và kiểm soát đầu ra một cách có trách nhiệm. Gen AI không làm mất đi vai trò của con người – ngược lại, nó giúp chúng ta có nhiều thời gian hơn để tư duy, sáng tạo, và tập trung vào những công việc mang tính chiến lược hơn”, tác giả Lê Đức Minh Phương (Viện Đào tạo mở và Công nghệ thông tin – Đại học Huế), nhấn mạnh.
Trần Ngọc