Ngày 7/6/2025, Đài Truyền hình NTV của Đức đưa tin ngành công nghiệp ô tô nước này đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Theo bài viết với tiêu đề “Ngành công nghiệp ô tô mất hàng chục nghìn công nhân – Khủng hoảng khiến ngành công nghiệp Đức mất 100.000 việc làm trong một năm”, làn sóng sa thải diễn ra mạnh mẽ, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất ô tô – vốn là trụ cột kinh tế của Đức.
Dù vẫn còn khoảng 5,5 triệu người đang làm việc trong ngành công nghiệp, nước Đức đang chứng kiến một sự sụt giảm đáng kể về việc làm trong lĩnh vực này. Trong vòng 12 tháng qua, ngành công nghiệp Đức đã mất hơn 100.000 việc làm – mức giảm phản ánh rõ nét những thách thức mà các doanh nghiệp đang phải đối mặt trên nhiều mặt trận. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bất ổn và sức ép cạnh tranh ngày càng gia tăng, khái niệm “phi công nghiệp hóa” tuy chưa hoàn toàn chính xác, nhưng cũng phần nào phác họa được chiều hướng đáng lo ngại. Hy vọng duy nhất lúc này được đặt vào các chính sách hỗ trợ từ chính phủ liên bang mới.
Theo phân tích của công ty kiểm toán và tư vấn EY, ngành công nghiệp ô tô là lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với mức giảm ròng khoảng 45.400 việc làm – tương đương gần 6% chỉ trong một năm. Tính đến cuối quý I/2025, toàn ngành công nghiệp Đức sử dụng khoảng 5,46 triệu lao động, giảm 1,8% so với cùng kỳ năm trước, tương đương 101.000 người. Nếu so với thời điểm trước đại dịch COVID-19 (năm 2019), tổng số lao động đã giảm tới 217.000 người (3,8%). Năm 2018, ngành công nghiệp Đức từng ghi nhận con số kỷ lục gần 5,7 triệu lao động.
Áp lực mà các doanh nghiệp công nghiệp đang phải gánh chịu là rất lớn. Ông Jan Brorhilker, đối tác quản lý tại EY, nhận định: “Các đối thủ cạnh tranh hung hăng, đặc biệt là từ Trung Quốc, đang đẩy giá xuống; các thị trường xuất khẩu then chốt đang suy yếu, nhu cầu ở châu Âu tiếp tục trì trệ, và thị trường Mỹ vẫn là một ẩn số. Đồng thời, doanh nghiệp cũng đang gồng mình với chi phí cao, từ năng lượng đến nhân công.”
Doanh số của ngành công nghiệp Đức tiếp tục giảm nhẹ trong những tháng đầu năm 2025, nối tiếp đà suy giảm từ năm 2024. Ông Brorhilker cảnh báo, chưa có dấu hiệu cho thấy xu hướng cắt giảm nhân sự sẽ sớm kết thúc. EY dự báo, từ nay đến cuối năm, nước Đức có thể mất thêm ít nhất 70.000 việc làm trong lĩnh vực công nghiệp. Một số ngành như kỹ thuật cơ khí và sản xuất ô tô đã triển khai các chương trình cắt giảm chi phí và tinh giản nhân sự. “Chúng ta sẽ tiếp tục nghe thêm nhiều tin xấu trước khi mọi thứ bắt đầu khởi sắc trở lại,” ông nói.
Không chỉ ngành ô tô, các lĩnh vực sản xuất kim loại và dệt may cũng chứng kiến mức sụt giảm lao động đáng kể, đều trên 4%. Trong khi đó, ngành hóa chất và dược phẩm gần như giữ được sự ổn định, với tỷ lệ giảm việc làm chỉ 0,3%.
Cuộc khủng hoảng hiện tại đã làm dấy lên tranh luận trong dư luận và giới chuyên gia về tương lai của Đức với tư cách là một địa điểm công nghiệp. Một số ý kiến cảnh báo về xu hướng phi công nghiệp hóa. Tuy nhiên, xét về dài hạn, việc làm trong ngành công nghiệp vẫn tăng trưởng so với một thập kỷ trước: đến cuối năm 2024, số lao động ngành này vẫn cao hơn 3,5%, tương đương 185.000 người, so với năm 2014.
“Đức từng nhiều lần bị dự báo là sẽ đánh mất vị thế công nghiệp – nhưng thực tế, chúng tôi đã chứng minh được khả năng phục hồi nhờ một nền tảng vững chắc,” ông Brorhilker nhấn mạnh. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng để giữ vững lợi thế, môi trường kinh doanh cần được cải thiện: chi phí sản xuất phải giảm, thủ tục hành chính cần đơn giản hóa và thị trường tiêu dùng nội địa cần được kích cầu nhằm giảm phụ thuộc vào xuất khẩu. Một gói đầu tư nhiều tỷ euro từ chính phủ liên bang đang được kỳ vọng sẽ tạo cú hích cần thiết.
Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA) cũng cho rằng chính phủ cần đóng vai trò trung tâm trong việc duy trì sức cạnh tranh của nền công nghiệp. Chủ tịch VDA, bà Hildegard Müller, cảnh báo: “Vị thế của Đức như một điểm đến đầu tư đang bị xói mòn. Do đó, sức cạnh tranh và mức độ hấp dẫn cần phải trở thành nguyên tắc chỉ đạo trong chiến lược của chính phủ liên bang mới. Vì chính các yếu tố này sẽ quyết định nơi nào được đầu tư – và nơi nào sẽ tạo ra việc làm trong tương lai.”
Ngành công nghiệp Đức, trụ cột của nền kinh tế quốc gia đang trải qua giai đoạn khó khăn nghiêm trọng với hơn 100.000 việc làm bị mất chỉ trong một năm, đặc biệt là trong lĩnh vực ô tô. Nguyên nhân đến từ chi phí sản xuất tăng cao, sức ép cạnh tranh toàn cầu và nhu cầu tiêu dùng suy yếu. Dù chưa thể khẳng định Đức đang phi công nghiệp hóa, xu hướng suy giảm này cho thấy những thách thức sâu sắc mà nền công nghiệp nước này đang đối mặt. Giới chuyên gia và doanh nghiệp kỳ vọng chính phủ liên bang mới sẽ có các chính sách kịp thời và hiệu quả để phục hồi năng lực sản xuất, củng cố vị thế công nghiệp của nền kinh tế lớn nhất châu Âu.
Hồ Ngọc Thắng/ nguồn: https://www.n-tv.de/wirtschaft/Krise-kostet-deutsche-Industrie-100-000-Jobs-in-einem-Jahr-article25819829.html