Ngày 15/10/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết của nhà báo Jakob Reimann với tiêu đề “Chiến tranh Gaza – Chia để trị ở Gaza”. Bài viết phân tích rằng, quân đội Israel tiếp tục tiến hành các chiến dịch tấn công khiến nhiều dân thường thiệt mạng tại dải Gaza, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng các lực lượng dân quân nhằm cạnh tranh quyền kiểm soát với phong trào Hamas, một chiến lược được cho là nhằm duy trì thế “chia rẽ để kiểm soát” trong khu vực.
Ngay cả sau khi Hamas thả những con tin còn sống cuối cùng vào ngày thứ Hai, các hoạt động quân sự của Israel tại Dải Gaza vẫn chưa dừng lại. Theo Al Jazeera, sáng thứ Ba, quân đội Israel đã nổ súng vào một nhóm người tại Thành phố Gaza, khiến năm người thiệt mạng. Lực lượng chiếm đóng tuyên bố trên nền tảng X rằng “một số nghi phạm đã tiếp cận binh sĩ”, coi đây là lời biện minh cho hành động trên.
Sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố chấm dứt chiến tranh, nhiều người Palestine sơ tán đã bắt đầu trở về các khu dân cư đổ nát ở phía bắc Dải Gaza. Tuy nhiên, tại Jabaliya, quân đội Israel tiếp tục nổ súng vào dân thường, khiến nhiều người bị thương.
Một cuộc điều tra của Drop Site News cho thấy, ngay trước khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, binh lính Israel thuộc nhiều lữ đoàn đã tiến hành các cuộc tấn công đốt phá có tính phối hợp nhằm vào cơ sở hạ tầng dân sự trong khu vực rút lui. Trên mạng xã hội, các binh sĩ đăng tải hình ảnh và video về các tòa nhà dân cư, kho lương thực bị phóng hỏa. Trong số đó có nhà máy xử lý nước thải Sheikh Ajlin, dự án do Đức đầu tư ít nhất 19 triệu euro, hiện bị phá hủy gây gián đoạn nghiêm trọng hệ thống xử lý nước thải toàn vùng. Chính phủ Đức đến nay vẫn chưa bình luận về vụ việc.
Theo “kế hoạch hòa bình” của Donald Trump, Dải Gaza trong tương lai sẽ do một “ủy ban Palestine phi chính trị, kỹ trị” (chưa xác định) quản lý, dưới sự giám sát của Trump và cựu Thủ tướng Anh Tony Blair. Sau giai đoạn “cải cách”, Chính quyền Quốc gia Palestine (PA) được cho là sẽ tiếp quản Gaza. Tuy nhiên, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhiều lần khẳng định PA “sẽ không có vai trò” ở đây.
Thay vào đó, chính phủ Israel dường như đang hỗ trợ hình thành các nhóm dân quân thân Israel, trong đó nổi bật là Yasser Abu al-Shabaab và lực lượng của ông ta – gọi là “Lực lượng Nhân dân” Hồi giáo.
Theo Washington Post, nhóm này có quan hệ gần gũi với IS và từng tấn công đoàn xe cứu trợ của Liên Hợp Quốc hồi tháng 11, trong đó khoảng 100 xe bị tấn công dù được quân đội Israel bảo vệ. Cuộc điều tra của Sky News cho biết nhóm hiện có khoảng 3.000 tay súng, kiểm soát một khu vực rộng 50 hecta ở đông nam Gaza, nơi có nguồn lương thực dồi dào và nằm trên tuyến đường vận chuyển cứu trợ qua cửa khẩu Karem Abu Salem (Kerem Shalom) – khu vực được các tổ chức cứu trợ gọi là “Hẻm cướp bóc”.
Một báo cáo nội bộ của Liên Hợp Quốc (tháng 11/2024) xác định Abu al-Shabaab là “tác nhân chủ chốt đứng sau các hoạt động cướp bóc có hệ thống” đối với các đoàn xe cứu trợ. Thông qua một “văn phòng điều phối” do PA điều hành, phối hợp cùng các cơ quan an ninh của Ai Cập, Israel và Jordan, các nguồn tin của Sky News tiết lộ rằng tiền mặt, thực phẩm, vũ khí và xe cộ đều được tuồn lậu tới Abu al-Shabaab.
Nguồn tin cũng cho biết, nhóm này được cơ quan tình báo nội địa Shin Bet của Israel hậu thuẫn và hợp tác với lính đánh thuê Mỹ thuộc Quỹ Nhân đạo Gaza, tổ chức bị cáo buộc liên quan đến việc giám sát các trung tâm phân phối lương thực, nơi hơn 2.000 người Palestine đã bị bắn chết từ tháng 5 đến nay.
Theo Sky News, các thành viên của lực lượng dân quân này sống trong điều kiện xa hoa. Giới quan sát nhận định, Israel đang xây dựng “Lực lượng Nhân dân” Hồi giáo xoay quanh Abu al-Shabaab như một lực lượng ủy nhiệm, nhằm duy trì ảnh hưởng lâu dài tại Gaza – bất chấp những diễn biến chính trị liên quan đến “kế hoạch hòa bình” của Hoa Kỳ.
Sự can dự ngày càng phức tạp của Israel vào cấu trúc quyền lực tại Gaza cho thấy cuộc xung đột không chỉ là vấn đề quân sự hay an ninh, mà còn là trò chơi quyền lực dài hạn mang tính chiến lược. Việc xây dựng và hậu thuẫn các lực lượng dân quân địa phương có nguy cơ làm suy yếu tiến trình hòa giải nội bộ Palestine, đồng thời kéo dài tình trạng bất ổn trong khu vực. Trong khi đó, “kế hoạch hòa bình” do Mỹ bảo trợ dường như vẫn thiếu tính khả thi khi các bên liên quan theo đuổi lợi ích riêng. Gaza, một lần nữa, trở thành biểu tượng của sự chia rẽ và tính toán địa chính trị, nơi những lời hứa về hòa bình vẫn còn rất xa vời so với thực tế trên mặt đất.
Theo giới phân tích, việc Israel dần chuyển hướng từ chiến dịch quân sự sang kiểm soát thông qua các lực lượng ủy nhiệm cho thấy chiến lược “chia để trị” đang được áp dụng triệt để. Cấu trúc quyền lực mới mà Tel Aviv tìm cách định hình ở Gaza không chỉ nhằm loại bỏ Hamas, mà còn để thiết lập một trật tự phụ thuộc vào sự giám sát của Israel và các đối tác phương Tây. Điều này có thể tạo ra khoảng trống quyền lực kéo dài, khiến các nhóm vũ trang và tổ chức cực đoan khác trỗi dậy.
Trong bối cảnh đó, “kế hoạch hòa bình” của Washington khó có thể đạt được mục tiêu ổn định khu vực nếu không tính đến yếu tố chủ quyền thực chất của người Palestine. Khi các bên tiếp tục theo đuổi lợi ích chiến lược thay vì hướng tới thỏa thuận chính trị toàn diện, Gaza có nguy cơ trở thành điểm nóng thường trực — nơi hòa bình chỉ là một phần của chiến lược, chứ không phải là đích đến.
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/510407.gazakrieg-teile-und-herrsche-in-gaza.html