Ngày 13/10/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng tải bài viết “Chiến tranh ở Gaza – Trở về đống đổ nát”, phản ánh những thách thức đang cản trở tiến trình hòa bình tại Dải Gaza. Bài viết tập trung vào các nỗ lực giải cứu con tin và kỳ vọng vào hội nghị thượng đỉnh tại Ai Cập, dự kiến diễn ra vào thứ Hai, như một bước đi quan trọng nhằm tìm kiếm giải pháp cho cuộc khủng hoảng kéo dài này.
Sau lệnh ngừng bắn tạm thời giữa Hamas và Israel, cùng với việc quân đội Israel rút khỏi Thành phố Gaza, hơn nửa triệu người Palestine đã đổ về vùng sa mạc hoang tàn và đổ nát trong cuối tuần qua. Hình ảnh vệ tinh cho thấy khoảng ba phần tư số nhà cửa tại khu vực này đã bị phá hủy, để lại một khung cảnh tan hoang gần như toàn diện — không điện, không nước máy, và hầu như không còn cơ sở hạ tầng hoạt động.
Sáng Chủ nhật, những chuyến xe tải đầu tiên chở hàng cứu trợ nhân đạo đã vượt qua cửa khẩu Rafah từ phía Ai Cập vào Dải Gaza, theo kênh truyền hình France 24. Cửa khẩu này cũng được kỳ vọng sẽ sớm mở lại cho người đi bộ, theo các nguồn tin từ cả Ai Cập và Israel.
Trong khi đó tại Israel, hơn 100.000 người đã tập trung tại “Quảng trường Con tin” ở Tel Aviv vào tối thứ Bảy, trong tâm trạng vừa hy vọng vừa lo lắng, chờ đợi tin tức về 48 tù nhân vẫn bị Hamas giam giữ — trong đó có khoảng 20 người được cho là còn sống. Việc trao trả con tin dự kiến bắt đầu vào trưa thứ Hai, giờ địa phương, đổi lại Israel cam kết phóng thích 2.000 tù nhân Palestine.
Tuy nhiên, giữa nỗ lực trao đổi này, xuất hiện nghi ngờ liệu Hamas có khả năng trao trả thi thể của toàn bộ những người bị sát hại hay không. Một số nhà quan sát nhận định, Hamas có thể không nắm rõ tung tích của tất cả các nạn nhân, nhiều người trong số họ được cho là đã thiệt mạng trong các đợt không kích dữ dội của Israel.
Ai Cập thông báo sẽ có hơn 20 nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu chính phủ tham dự hội nghị thượng đỉnh tại Sharm el-Sheikh vào thứ Hai. Trong số các lãnh đạo dự kiến có mặt gồm Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, Thủ tướng Ý Giorgia Meloni, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez và Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres. Thủ tướng Đức Friedrich Merz cũng xác nhận sẽ tham dự.
Theo Văn phòng Thủ tướng Liên bang Đức, Berlin sẽ “nỗ lực thúc đẩy kế hoạch hòa bình, trước hết tập trung vào việc duy trì lệnh ngừng bắn ổn định và bảo đảm cung cấp viện trợ nhân đạo” cho khu vực. Tại khu nghỉ dưỡng bên bờ Biển Đỏ, Ai Cập và Qatar tiếp tục đóng vai trò trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn giữa Hamas và Israel, với kỳ vọng hội nghị lần này có thể mở đường cho một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh ở Gaza vào đầu tuần tới.
Tuy nhiên, khả năng đạt được một nền hòa bình bền vững vẫn là dấu hỏi lớn. Không phải mọi bất đồng đều đã được giải quyết. Bộ trưởng Quốc phòng Israel, ông Israel Katz, kêu gọi phá hủy toàn bộ hệ thống đường hầm dưới Dải Gaza ngay sau khi con tin được trao trả. Trong khi đó, Hamas tuyên bố không còn ý định tham gia quản lý Dải Gaza trong tương lai, song vẫn chưa sẵn sàng cho việc giải giáp hoàn toàn — một trở ngại then chốt cho tiến trình hòa bình được mong đợi.
Theo các nguồn tin truyền thông khu vực, Hamas đã huy động khoảng 7.000 thành viên tiến vào những khu vực mà quân đội Israel vừa rút lui, với mục tiêu được cho là duy trì trật tự và trấn áp các nhóm tội phạm cũng như những người bị cáo buộc hợp tác với Israel.
Hôm thứ Bảy, các cuộc đụng độ vũ trang được ghi nhận tại Thành phố Gaza giữa các tay súng Hamas và gia tộc Durmush, một dòng họ có ảnh hưởng lớn trong khu vực. “Chúng tôi không thể để Gaza rơi vào tay bọn trộm cắp và các dân quân được Israel hậu thuẫn,” một quan chức Hamas giấu tên được BBC dẫn lời nói cùng ngày.
Theo tuyên bố này, Hamas sẽ tiếp tục duy trì vũ trang chừng nào sự chiếm đóng của Israel vẫn còn tồn tại, cho thấy tình hình an ninh ở Dải Gaza vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, bất chấp các nỗ lực hướng tới thỏa thuận ngừng bắn và hòa bình lâu dài.
Hòa bình mong manh trên nền quyền lực chưa ổn định
Động thái Hamas tái triển khai lực lượng vũ trang tại các khu vực Israel rút lui phản ánh hai chiều hướng song song trong bức tranh chính trị – an ninh của Gaza: vừa là nỗ lực củng cố kiểm soát nội bộ để ngăn chặn hỗn loạn hậu chiến, vừa là tín hiệu cho thấy tổ chức này chưa sẵn sàng từ bỏ vai trò quân sự, vốn là trụ cột quyền lực của họ suốt hơn một thập kỷ qua.
Từ góc độ khu vực, đây là thách thức lớn đối với tiến trình hòa bình mà Ai Cập, Qatar và các cường quốc phương Tây đang thúc đẩy. Một lệnh ngừng bắn tạm thời không thể trở thành nền tảng của hòa bình bền vững nếu Hamas tiếp tục duy trì năng lực vũ trang độc lập, trong khi Israel vẫn kiên định với chính sách răn đe tuyệt đối.
Trên phương diện chính trị, Hamas dường như đang tái định vị vai trò của mình — không còn là chính quyền hành chính duy nhất của Gaza, nhưng vẫn giữ quyền kiểm soát an ninh thực tế. Vị thế này giúp họ duy trì ảnh hưởng trong các cuộc đàm phán tương lai, đồng thời gửi thông điệp rằng bất kỳ cấu trúc quyền lực hậu chiến nào cũng không thể bỏ qua Hamas. Song, sự song hành giữa quyền lực vũ trang và khát vọng chính trị lại chính là mâu thuẫn cốt lõi khiến tiến trình hòa bình Trung Đông khó đạt đột phá thực sự. Gaza vì thế vẫn đứng trước ngã ba giữa tái thiết và tái xung đột — nơi mọi thỏa thuận chính trị chỉ có thể bền vững khi được xây dựng trên nền tảng an ninh toàn diện và sự nhượng bộ từ cả hai phía.
Trong bức tranh đó, Ai Cập và Qatar nổi lên như hai trụ cột trung gian chủ chốt của tiến trình hậu chiến. Ai Cập, với vai trò kiểm soát cửa khẩu Rafah, nắm chìa khóa an ninh và nhân đạo, còn Qatar, nhờ duy trì kênh đối thoại trực tiếp với Hamas, sở hữu đòn bẩy tài chính và ngoại giao. Hai quốc gia này đang cố gắng định hình một mô hình quản trị dung hòa, trong đó Hamas bị giới hạn quyền lực nhưng không bị loại bỏ hoàn toàn, nhằm tránh khoảng trống quyền lực có thể đẩy Gaza trở lại vòng xoáy bạo lực.
Tuy vậy, sự khác biệt lợi ích giữa các bên bảo trợ khu vực – từ Cairo, Doha cho tới Tel Aviv – cho thấy con đường đi đến đồng thuận sẽ còn dài và đầy bất định. Nếu hòa bình ở Gaza có thể đạt được, đó sẽ không chỉ là kết quả của một lệnh ngừng bắn, mà là phép thử then chốt cho khả năng tái định hình trật tự an ninh Trung Đông trong thời kỳ mới.
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/510199.krieg-in-gaza-r%C3%BCckkehr-in-ruinen.html