Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, giáo dục truyền thống của Đảng cho đảng viên nói chung và đảng viên trẻ ở các học viện Quân đội nói riêng luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của công tác tư tưởng – chính trị. Đây là quá trình bồi dưỡng tri thức lịch sử, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, khẳng định sức sống trường tồn của lý tưởng cộng sản, góp phần nuôi dưỡng niềm tin tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng. Thông qua đó, đảng viên trẻ nhận thức sâu sắc hơn về vinh dự, trách nhiệm khi đứng trong hàng ngũ của Đảng, tự giác tu dưỡng, rèn luyện để thực sự gương mẫu, tiên phong trong học tập, công tác và chiến đấu, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Thực tiễn khẳng định, giáo dục truyền thống cách mạng của Đảng cho đảng viên nói chung và cho đội ngũ đảng viên trẻ nói riêng có vai trò đặc biệt quan trọng. Thông qua đó, đảng viên trẻ nhận thức sâu sắc về truyền thống vẻ vang, vai trò quyết định của Đảng đối với thắng lợi của cách mạng Việt Nam từ khi ra đời đến nay. Họ hiểu rõ quá trình đầy gian khổ, từ khi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tiếp thu, truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin, chuẩn bị về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đến khi thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam; quá trình Đảng lãnh đạo đấu tranh giành chính quyền, giành độc lập, tự do; cũng như sự nghiệp lãnh đạo cả nước đi lên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Trên cơ sở đó, giáo dục truyền thống giúp đảng viên trẻ nuôi dưỡng niềm tự hào, từng bước hoàn thiện nhân cách người đảng viên, giữ vững phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng trong sáng, lối sống trong sạch, lành mạnh, niềm tin tuyệt đối vào Đảng. Đồng thời, hình thành tinh thần trách nhiệm cao trong đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, sẵn sàng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Giáo dục truyền thống của Đảng nói chung và cho đội ngũ đảng viên trẻ ở các học viện Quân đội nói riêng luôn được coi trọng, tiến hành thường xuyên và gắn liền với quá trình triển khai nghị quyết của các cấp, công tác giáo dục – đào tạo, nghiên cứu khoa học cũng như thực hiện các nhiệm vụ chính trị. Công tác này đã trở thành nền nếp trong chương trình, nội dung đào tạo, trong hoạt động công tác đảng, công tác chính trị của các học viện, góp phần bồi dưỡng bản lĩnh chính trị, lý tưởng cách mạng và đạo đức lối sống cho đảng viên trẻ. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh: “Phải tăng cường công tác chính trị, luôn luôn nâng cao trình độ chính trị và giác ngộ giai cấp của bộ đội ta” [1]. Lời dạy đó chính là kim chỉ nam cho việc giáo dục truyền thống, bảo đảm mỗi đảng viên trẻ không ngừng rèn luyện, trưởng thành, xứng đáng với vai trò kế cận của Đảng trong Quân đội.
Hiện nay, tình hình thế giới và khu vực đang có những diễn biến phức tạp, khó lường; sự phát triển nhanh chóng của khoa học, công nghệ cùng những tác động tiêu cực từ quá trình toàn cầu hóa, cơ chế thị trường đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống tinh thần của cán bộ, đảng viên. Đối với đội ngũ đảng viên trẻ ở các học viện Quân đội, những tác động này đã bộc lộ những biểu hiện đáng lo ngại: đề cao giá trị vật chất, coi nhẹ giá trị tinh thần; phai nhạt mục tiêu, lý tưởng và niềm tin vào sự nghiệp lãnh đạo của Đảng; suy giảm lòng nhân ái, nhân nghĩa; tính chiến đấu chưa cao, ngại khó khăn, gian khổ.
Hiện nay, xu hướng đề cao lối sống thực dụng, chạy theo giá trị ngoại lai còn làm xói mòn bản sắc văn hóa, đạo đức dân tộc, đi ngược lại bản chất cách mạng của Đảng, trái với nền tảng xã hội chủ nghĩa và những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Đây là những nguy cơ trực tiếp đe dọa đến sự phát triển toàn diện của đảng viên trẻ, đòi hỏi công tác giáo dục truyền thống trong các học viện Quân đội phải được tăng cường hơn nữa, vừa mang tính thường xuyên, lâu dài, vừa có những giải pháp phù hợp với đặc điểm, nhu cầu và tâm lý của thế hệ trẻ trong bối cảnh hiện nay.
Bên cạnh đó, các thế lực thù địch không ngừng tìm mọi cách chống phá cách mạng nước ta, ra sức xuyên tạc lịch sử, phủ nhận và bôi nhọ những truyền thống quý báu của Đảng và dân tộc Việt Nam. Chúng lợi dụng không gian mạng, các phương tiện truyền thông để gieo rắc quan điểm sai trái, kích động thế hệ trẻ xa rời lý tưởng, chạy theo lối sống thực dụng, hưởng thụ, làm phai nhạt niềm tin, hạ thấp vai trò lãnh đạo của Đảng, tác động tiêu cực đến bản chất cách mạng của Đảng và nền tảng xã hội chủ nghĩa.
Đặc biệt, một âm mưu nguy hiểm và xuyên suốt mà các thế lực thù địch ráo riết thực thi là “phi chính trị hóa” Quân đội. Chúng tìm cách tách Quân đội nhân dân Việt Nam ra khỏi sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng và sự quản lý của Nhà nước, từng bước làm suy yếu sức mạnh chiến đấu, mở đường thực hiện mục tiêu “chiến thắng không cần chiến tranh”. Dưới chiêu bài “dân chủ”, “nhân quyền”, chúng dùng mọi thủ đoạn thâm độc để phủ nhận con đường xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta đã lựa chọn, nhằm tiến tới xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
Những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và trong nước đang tác động trực tiếp đến đội ngũ đảng viên ở các học viện trong Quân đội, nhất là trong công tác giáo dục mục tiêu, lý tưởng cách mạng và bồi dưỡng truyền thống vẻ vang của Đảng cho lớp đảng viên trẻ. V.I. Lênin từng nhấn mạnh: “Lòng tin vào một cuộc chiến tranh chính nghĩa, sự giác ngộ rằng cần phải hy sinh đời mình cho hạnh phúc của những người anh em là yếu tố nâng cao tinh thần của binh sĩ và làm cho họ chịu đựng được những khó khăn chưa từng thấy” [2]. Lời dạy đó không chỉ mang giá trị lý luận sâu sắc, mà còn gợi mở định hướng thực tiễn cho công tác giáo dục truyền thống trong Quân đội hiện nay.
Trong bối cảnh các thế lực thù địch tăng cường chống phá về tư tưởng, văn hóa; mặt trái của cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế tác động mạnh mẽ đến niềm tin, lý tưởng của một số bộ phận thanh niên, thì việc giáo dục truyền thống cách mạng cho đảng viên trẻ trong các học viện Quân đội không chỉ là nhiệm vụ cơ bản, lâu dài, mà còn mang tính cấp thiết, có ý nghĩa quyết định đối với việc giữ vững bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức và tinh thần tiên phong của thế hệ kế cận. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, cần tập trung vào một số giải pháp cơ bản sau:
Một là, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp, các cơ quan chức năng trong công tác giáo dục truyền thống của Đảng.
Các cấp ủy Đảng, cơ quan chức năng và đội ngũ cán bộ chỉ huy cần nhận thức đầy đủ, toàn diện về vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng của đội ngũ đảng viên trẻ trong các học viện Quân đội. Đây chính là lực lượng kế cận, trực tiếp gánh vác sự nghiệp xây dựng, phát triển các học viện trong tương lai; đồng thời là những tấm gương sáng về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, trí tuệ, ý chí và tinh thần quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ. Trên thực tiễn, họ không chỉ là những người gương mẫu trong học tập, rèn luyện và công tác, mà còn là lực lượng nòng cốt trong tuyên truyền, lan tỏa đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước tại cơ quan, đơn vị và địa phương.
Chính vì vậy, công tác giáo dục truyền thống của Đảng cho đảng viên trẻ trong quân đội cần được tiến hành toàn diện, bài bản, thường xuyên, gắn với thực tiễn nhiệm vụ ở từng học viện. Thông qua đó, bồi đắp tình cảm cách mạng, củng cố niềm tin vững chắc vào Đảng, vào chế độ xã hội chủ nghĩa và vào thắng lợi tất yếu của sự nghiệp cách mạng, giúp họ thực sự trở thành lực lượng nòng cốt, xứng đáng với vai trò kế cận của Đảng trong Quân đội.
Các cấp ủy Đảng cần thường xuyên quán triệt, nhận thức đúng đắn, từ đó ban hành chủ trương và biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, chặt chẽ đối với công tác giáo dục truyền thống cho đảng viên trẻ. Việc xây dựng chủ trương, biện pháp phải bám sát đặc điểm tình hình, nhiệm vụ cụ thể của từng học viện và phù hợp với đặc điểm tâm lý, nhu cầu rèn luyện của đội ngũ đảng viên trẻ. Trên cơ sở đó, cấp ủy chỉ đạo các tổ chức, lực lượng trực tiếp triển khai hoạt động giáo dục một cách thường xuyên, nghiêm túc, thiết thực và đạt hiệu quả cao.
Đối với đội ngũ chỉ huy các cấp, đây là lực lượng trực tiếp tổ chức, triển khai công tác giáo dục truyền thống của Đảng cho đảng viên trẻ thông qua hoạt động sinh hoạt, học tập và rèn luyện. Hiệu quả và chất lượng của công tác này phụ thuộc lớn vào nhận thức, trách nhiệm và năng lực tổ chức của đội ngũ chỉ huy. Điều đó thể hiện ở việc xây dựng kế hoạch giáo dục khoa học; lựa chọn nội dung, phương pháp phù hợp; xác định rõ lộ trình, bước đi cho từng đối tượng; đồng thời thực hiện công tác tổ chức, đôn đốc, kiểm tra một cách thường xuyên, khách quan, hiệu quả.
Đối với cơ quan chức năng, cần nhận thức đầy đủ vai trò tham mưu, hướng dẫn và tổ chức phối hợp. Trách nhiệm này thể hiện ở việc đề xuất các nội dung, biện pháp giáo dục sát thực tiễn; ban hành hướng dẫn thống nhất; đồng thời chủ trì, phối hợp tiến hành công tác đôn đốc, kiểm tra, đánh giá, kịp thời rút kinh nghiệm và nhân rộng những mô hình, cách làm hay trong giáo dục truyền thống của Đảng cho đảng viên trẻ ở các học viện Quân đội.
Hai là, thực hiện tốt nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục truyền thống của Đảng trong tình hình mới.
Nội dung giáo dục truyền thống của Đảng cần toàn diện, thiết thực, gắn lý luận với thực tiễn, bảo đảm vừa bồi dưỡng niềm tin, lý tưởng, vừa định hướng hành động cụ thể cho đảng viên trẻ. Trên nền tảng chủ nghĩa yêu nước và cách mạng, cần chú trọng các nội dung cốt lõi: giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối của Đảng; truyền thống cách mạng vẻ vang của Đảng, dân tộc, Quân đội và từng học viện; nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay; cũng như vai trò, trách nhiệm của người đảng viên, quân nhân cách mạng, sĩ quan trong thời kỳ mới.
Trong bối cảnh sự nghiệp đổi mới, hội nhập quốc tế và yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, việc giáo dục truyền thống cách mạng của Đảng cho đội ngũ đảng viên trẻ càng mang ý nghĩa cấp thiết. Trọng tâm là giúp họ nhận thức sâu sắc và thấm nhuần những giá trị lớn lao đã làm nên sức mạnh của Đảng: (1)Đảng có bản lĩnh chính trị kiên định, tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng cách mạng. (2)Đảng luôn nêu cao tinh thần độc lập, tự chủ, sáng tạo. (3)Kiên định chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nắm vững ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. (4)Trung thành với lợi ích của giai cấp công nhân, của dân tộc, luôn gắn bó mật thiết với nhân dân. (5)Kiên định nguyên tắc tập trung dân chủ trong tổ chức và hoạt động của Đảng. (6)Giữ gìn, củng cố sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng; phát huy tinh thần đoàn kết quốc tế, kết hợp chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng. (7)Thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn, xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo cách mạng trong mọi tình huống.
Giáo dục những nội dung trên không chỉ góp phần củng cố bản lĩnh chính trị, niềm tin và lý tưởng cho đảng viên trẻ, mà còn tạo động lực tinh thần to lớn để họ rèn luyện, phấn đấu, xứng đáng là lực lượng kế cận, nòng cốt của Đảng trong Quân đội.
Ba là, phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác của đảng viên trẻ trong học tập và rèn luyện theo truyền thống của Đảng.
Cùng với sự lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức giáo dục của cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chức năng, điều quan trọng là khơi dậy và phát huy vai trò chủ thể của đảng viên trẻ trong quá trình học tập, rèn luyện và thấm nhuần truyền thống cách mạng của Đảng. Tính tích cực, chủ động, tự giác của đảng viên trẻ chính là nhân tố quyết định hiệu quả giáo dục, bởi chỉ khi mỗi cá nhân tự nhận thức rõ trách nhiệm và vinh dự được đứng trong hàng ngũ của Đảng, họ mới có động lực mạnh mẽ để học tập, tu dưỡng, phấn đấu.
Việc rèn luyện và tự rèn luyện cần được tổ chức theo phương thức tổng hợp, đa dạng: kết hợp giữa học tập lý luận và thực tiễn; giữa sinh hoạt chính trị trong học viện với hoạt động thực tiễn ngoài xã hội; giữa học tập trên giảng đường với thực hành, thực tập tại đơn vị. Đây là quá trình rèn luyện toàn diện, vừa trang bị tri thức, vừa hun đúc bản lĩnh, phẩm chất và ý chí cho đảng viên trẻ.
Đồng thời, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị trong học viện có trách nhiệm xây dựng môi trường thuận lợi, tạo điều kiện để đảng viên trẻ rèn luyện, phấn đấu. Quá trình đó cũng chính là một hình thức giáo dục sinh động, thiết thực, góp phần bồi dưỡng, phát huy truyền thống cách mạng của Đảng, biến giá trị truyền thống thành động lực và hành động cụ thể trong học tập, công tác, chiến đấu.
Rèn luyện đảng viên trẻ trong các học viện Quân đội phải được tiến hành một cách toàn diện, kết hợp chặt chẽ giữa học tập kiến thức trong chương trình đào tạo với việc hình thành phương pháp tự học, tư duy khoa học, độc lập, sáng tạo. Trên cơ sở duy trì nghiêm quy chế đào tạo, kỷ luật Quân đội và nền nếp học viện, cần coi trọng việc gắn giảng dạy kiến thức chuyên ngành với giáo dục truyền thống cách mạng của Đảng, nhằm bồi dưỡng bản lĩnh chính trị, tác phong công tác và phẩm chất người quân nhân cách mạng.
Quá trình rèn luyện phải đồng thời kết hợp giữa học tập lý luận và vận dụng kiến thức vào thực tiễn; giữa kiến thức chung với chuyên ngành; giữa tri thức với kỹ năng, năng lực hoạt động. Việc tổ chức học tập, thực tập, liên kết đào tạo tại các đơn vị, nhà trường, học viện chính là môi trường thực tiễn sinh động, giúp đảng viên trẻ rèn luyện bản lĩnh, trui rèn năng lực và tích lũy kinh nghiệm.
Thông qua sự phối hợp đồng bộ của các tổ chức, các lực lượng trong và ngoài học viện, đội ngũ đảng viên trẻ có cơ hội vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề cụ thể của thực tiễn, từ đó hình thành năng lực công tác vững vàng, tác phong khoa học, ý chí và trách nhiệm chính trị cao. Đó cũng là con đường thiết thực để bồi dưỡng, rèn luyện lớp đảng viên trẻ trở thành lực lượng kế cận, đủ phẩm chất, trí tuệ và năng lực, xứng đáng là chủ nhân tương lai của Quân đội và đất nước.
Có thể khẳng định, rèn luyện đảng viên trẻ trong các học viện Quân đội chính là nhiệm vụ cơ bản, lâu dài và có ý nghĩa chiến lược trong công tác xây dựng Đảng trong Quân đội; là nhân tố quyết định để bảo đảm sự kế thừa, phát triển vững chắc của Đảng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Trung tá, TS.Nguyễn Văn Bách/Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng
Chú thích
1.Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 8, Nxb Chính trị quốc gia Sự thâth, 2011, Hà Nội.
2 V.I. Lênin, Toàn tập, tập 41, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, 2005, Hà Nội.
Tài liệu tham khảo:
1.Bộ Quốc phòng (2013) Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”. Hà Nội, 2013.
2.Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập I, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.
3.Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII. Tập II, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội.
4.Tổng cục Chính trị (2016), Quy chế Giáo dục chính trị trong Quân đội nhân dân và Dân quân tự vệ Việt Nam. Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội.
5.Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 8, Nxb Chính trị quốc gia Sự thâth, 2011, Hà Nội.
6.V.I. Lênin, Toàn tập, tập 41, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, 2005, Hà Nội.