Ngày 19/11/2025, tờ Thế Giới Trẻ (Đức) đăng bài viết “Quan hệ Đức – Trung, giữ cánh cửa rộng mở”. Nhà báo Jörg Kronauer nhận định, trong bối cảnh kinh tế Đức đang gặp khó khăn, Berlin buộc phải đẩy mạnh hoạt động ngoại giao kinh tế. Chuyến thăm Trung Quốc của Bộ trưởng Tài chính Lars Klingbeil được xem là nỗ lực mới nhằm củng cố hợp tác song phương.
Liệu quan hệ Đức – Trung có đang hướng đến một tương lai tươi sáng hơn?
Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong dường như muốn gửi gắm hy vọng đó khi trả lời báo chí hôm thứ Hai, sau cuộc hội đàm với Bộ trưởng Tài chính Đức Lars Klingbeil (SPD) tại Bắc Kinh.
“Chúng ta nên khai thác tiềm năng còn bỏ ngỏ và mở rộng hợp tác Trung – Đức,” ông Hà nhấn mạnh, đồng thời bày tỏ mong muốn “hai bên sẽ phối hợp tốt hơn trong các chiến lược phát triển.” Bắc Kinh, theo ông, sẵn sàng thúc đẩy “một môi trường kinh doanh công bằng, liêm chính và không phân biệt đối xử” trong khuôn khổ hợp tác chặt chẽ với Berlin.
Về phần mình, Bộ trưởng Klingbeil không bác bỏ triển vọng hợp tác này. “Đức và Trung Quốc có thể cùng nhau tìm ra giải pháp cho những thách thức của thời đại chúng ta,” ông nói. Dù phát biểu còn khá chung chung, song ít nhất đây không phải là một lời từ chối.
Cuộc tranh luận về tình hình chung trong quan hệ kinh tế giữa Đức và Trung Quốc dường như đã làm lu mờ mục tiêu chính thức của chuyến công du Bắc Kinh lần này của Bộ trưởng Tài chính Lars Klingbeil: vòng đối thoại tài chính Đức – Trung mới nhất.
Sự kiện này thu hút sự chú ý đặc biệt tại Berlin, nhất là sau khi Klingbeil, vào cuối tháng 10, từng nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang tiếp tục mở cửa lĩnh vực tài chính và tìm kiếm các khoản đầu tư dài hạn. Chính vì vậy, ông không chỉ được tháp tùng bởi Chủ tịch Ngân hàng Liên bang Đức (Bundesbank) Joachim Nagel, mà còn có sự hiện diện của các lãnh đạo cấp cao đến từ Deutsche Bank, Commerzbank và Allianz.
Chuyến đi, rõ ràng, phản ánh mối quan tâm của chính phủ Đức đối với những cơ hội kinh doanh tiềm năng tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Tuy nhiên, định hướng này chỉ phần nào phù hợp với xu hướng gần đây trong chính sách của Berlin đối với Bắc Kinh, vốn ngày càng thận trọng và mang tính “giảm phụ thuộc”.
Tại Berlin, xu hướng cứng rắn với Trung Quốc đang trở nên rõ rệt hơn bao giờ hết. Từ những phát biểu chỉ trích Bắc Kinh của Ngoại trưởng Johann Wadephul (CDU) cho tới các cuộc thảo luận về khả năng Đức xuất khẩu vũ khí sang Đài Loan tại một hội chợ quốc phòng ở Đài Bắc hồi tháng 9, lập trường “giảm phụ thuộc” vào Trung Quốc đã dần chuyển thành hành động cụ thể.
Phản ứng từ Bắc Kinh cũng không kém phần quyết liệt: Trung Quốc đã từ chối các cuộc gặp cấp cao mà Wadephul mong muốn cho chuyến thăm dự kiến vào cuối tháng 10, buộc ông phải hủy chuyến đi để tránh một “sự bẽ mặt ngoại giao”. Không dừng lại ở đó, tuần trước, Quốc hội Liên bang Đức (Bundestag) đã thành lập một ủy ban chuyên trách nhằm đánh giá mức độ phụ thuộc kinh tế của Đức vào Trung Quốc. Theo Chủ tịch nhóm nghị sĩ CDU/CSU Jens Spahn, “nhiệm vụ chính” của ủy ban là “đạt được chủ quyền kinh tế lớn hơn”, một tuyên bố gián tiếp khẳng định ý định tiếp tục thu hẹp quan hệ với Bắc Kinh.
Từ góc nhìn Berlin, chính sách này có cơ sở thực tiễn: căng thẳng không chỉ gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc, mà còn lan sang quan hệ giữa EU và Bắc Kinh. Đáp lại các lệnh trừng phạt và thuế quan mới từ Washington, Trung Quốc áp dụng kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt đối với đất hiếm và các nguyên liệu chiến lược, biện pháp cũng ảnh hưởng đến châu Âu. Căng thẳng leo thang hơn khi Hà Lan đưa công ty sản xuất chip Nexperia (có trụ sở tại Nijmegen nhưng thuộc sở hữu Trung Quốc) vào diện kiểm soát đặc biệt, trên thực tế là tịch thu quyền quản lý. Đáp trả, Bắc Kinh đã chặn xuất khẩu các sản phẩm bán dẫn trung gian của Nexperia trở lại châu Âu, động thái cho thấy Trung Quốc không còn sẵn sàng “chịu trận” trước các quyết định mang tính áp đặt từ phương Tây.
Hiện nay, các bên liên quan đang nỗ lực đàm phán nhằm tìm giải pháp cho xung đột thương mại và hạn chế thiệt hại đối với ngành công nghiệp châu Âu. Tuần trước, Bộ trưởng Kinh tế Liên bang Katherina Reiche (CDU) đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Trung Quốc Vương Văn Đào về vấn đề này, trong khi Bộ trưởng Tài chính Lars Klingbeil tiếp tục thảo luận song phương tại Bắc Kinh. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của “một sự hợp tác đáng tin cậy, dựa trên luật lệ” với Phó Thủ tướng Hà Lập Phong và nhận được sự đồng tình.
Tuy nhiên, theo quan điểm của nhiều quốc gia ngoài phương Tây, “hợp tác dựa trên luật lệ” không đồng nghĩa với việc phương Tây có quyền đơn phương áp đặt thuế quan hay trừng phạt, mà phải là sự tuân thủ bình đẳng các quy tắc chung. Ông Hà dường như muốn nhắc Klingbeil điều đó: nếu Đức mong được tiếp cận ổn định với nguồn cung đất hiếm, thì Trung Quốc cũng kỳ vọng có thể nhập khẩu chất bán dẫn và công nghệ châu Âu mà không bị cản trở.
“Trung Quốc và EU,” ông Hà khuyến nghị, “nên xích lại gần nhau hơn, giải quyết bất đồng về chính sách kinh tế và thương mại thông qua đối thoại và tham vấn.” Ít nhất, Klingbeil tỏ ra sẵn sàng giữ cánh cửa đối thoại mở. Khi các mức thuế mới từ chính quyền Trump gây tổn thất nặng nề cho hoạt động xuất khẩu của Đức sang Mỹ, Trung Quốc lại nổi lên như đối tác thương mại hàng đầu của Berlin. Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế sâu sắc hiện nay, việc “xa lánh tất cả” rõ ràng không phải lựa chọn khôn ngoan.
Liệu điều đó có thực sự mở ra một tương lai tích cực hơn cho quan hệ Đức – Trung hay không, vẫn còn là câu hỏi bỏ ngỏ. Nhưng ít nhất, phía Trung Quốc qua lời ông Hà vẫn muốn tin vào điều đó.
Hồ Ngọc Thắng/Nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/512555.deutsch-chinesische-beziehungen-die-t%C3%BCr-offenhalten.html