Cách Thành phố Hà Tĩnh hơn 60km về hướng Đông Nam, cảng Vũng Áng từ rất lâu đã trở thành điểm dừng chân lý tưởng đối với nhiều du khách thập phương và địa phương trên chặng đường du lịch qua dải đất miền Trung bởi món mực nháy tươi rói được thiên nhiên ưu đãi.
Nằm trên địa bàn xã Kỳ Lợi, Thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh. Mực nháy Vũng Áng đã có từ hàng chục năm nay, để có được món ăn nổi tiếng này là nhờ vào sự ưu đãi của thiên nhiên, với một bờ biển dài, ngư trường rộng lớn. Song hành với nó là sự chăm chút, tỉ mẫn của những người dân khi đánh bắt ngoài khơi cho đến lúc chế biến lên bàn để thực khách thưởng thức.
Sau khi được các ngư dân câu tại vùng biển Vũng Áng, mực được các chủ nhà hàng nuôi thả trực tiếp ngay trong các lồng bè trên biển. Điều đáng nói, cũng như các địa phương khác nhưng mực nơi đây vẫn tươi sống và bơi lội tung tăng ở môi trường nước biển trong nhiều ngày liền. Khi vớt lên để chế biến thì mực vẫn giãy đành đạch, mắt và các sao phát sáng, trên thân mực vẫn nhấp nháy liên tục trông rất bắt mắt.
Ông Lê Xuân Vượng, Chủ tịch UBND xã Kỳ Lợi cho biết: Khu có bè nuôi, nhốt mực nháy có gần 20 hộ nhà bè đang kinh doanh tại Eo Bạch, thuộc thôn Hải Phong. Tại vị trí kinh doanh rộng rãi và có bãi để xe, món mực nháy tại đây khác với những loại mực thông thường ở các vùng biển khác, mực nháy Vũng Áng ngon nức tiếng, bởi khách hàng được trực tiếp bắt những con mực đang còn bơi lội trong lồng, khi bỏ vào chậu vẫn còn bật nhảy tanh tách.
Ông Chu Thanh Nhàn, chủ bè Thanh Nhàn cho biết: Hiện đã vào mùa chính của mực, mỗi ngày nhà hàng tôi phải chuẩn bị từ 30 – 50kg mực. Tuy nhiên, đến những ngày cuối tuần, lượng khách tăng đột biến nên nhiều hôm không thể đủ mực để bán cho thực khách.
Sở dĩ mực nháy Vũng Áng tươi ngon là nhờ vào sự khác biệt của độ mặn tại vùng biển này. Biển Vũng Áng có độ mặn khá cao, xấp xỉ 3.5 ( độ mặn lý tưởng của nước biển) dẫn đến hương vị của mực nháy Vũng Áng Hà Tĩnh rất đặc trưng, đậm đà và tươi ngon hơn so với những khu vực khác.
Mực nháy nơi đây được chế biến chủ yếu 2 món là hấp và làm gỏi, gia vị không thể thiếu khi ăn đặc sản này là mù tạt hoặc nước mắm gừng, kẹp lá lốt. Gỏi mực được thái lát mỏng giống như sashimi của Nhật hoặc để nguyên con, mực được làm sạch, thưởng thức kèm theo là những vị gia vị đặc trưng. Món này không có vị tanh, trái lại có vị ngọt, dai dai và cảm giác thơm ngon đến miếng cuối cùng.
Bà Trần Thị Thanh Thủy, người dân sinh sống tại Kỳ Anh cho biết: Những con mực vẫn còn tươi sống nhảy tanh tách, nhấp nháy luôn được giữ độ tươi cho đến khi lên bàn để phục vụ du khách. Vì vậy tên gọi mực “nhảy” hay mực “ nháy” được bắt nguồn từ đây. Ngoài món mực nháy, nơi đây còn có cơm cháy, cá mú, ghẹ, tôm… Món ăn đa dạng khiến chúng tôi ăn lần nhớ mãi.
Mùa mực nhảy thường được bắt đầu từ tháng 2 đến tháng 8 âm lịch, để có những đàn mực tươi sống, những ngư dân nơi đây phải đi câu trong đêm. Sau đó, mực được thả và nuôi sống trực tiếp tại các lồng bè trên biển, chính vì vậy mà giá thành của nó cũng không hề rẻ so với các loại mực đã được bảo quản đông lạnh. Tùy vào từng thời điểm mà giá giao động từ 500.000 – 700.000, vào dịp lễ có khi lên đến gần 1 triệu đồng/kg.
Mực nháy Vũng Áng trước đây là đặc sản độc quyền tại nơi đây, tuy nhiên món ngon này giờ đã được du nhập đến nhiều khu du lịch biển trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh như biển : Thiên Cầm (Cẩm Xuyên), biển Xuân Hải (Lộc Hà)…Nhưng với những du khách đã trót lòng trải nghiệm ngồi tại Vũng Áng thì vẫn là sự lựa chọn tuyệt vời nhất, bởi mỗi lần thưởng thức món mực nháy tươi ngon bên bờ biển trong xanh đầy thơ mộng, ngắm những gam màu phát triển đầy nỗ lực giữa trái tim khu kinh tế Vũng Áng, Thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh chắc chắn sẽ đem lại cho mỗi chúng ta những trải nghiệm khó quên mỗi khi đặt chân đến vùng đất này.
Tăng Anh Thành