Ngày 30/7/2025, hai ngọn núi lửa tại Kamchatka (Nga) bất ngờ phun trào, lần đầu tiên sau ít nhất 475 năm. Sự kiện diễn ra chỉ vài ngày sau trận động đất mạnh 8,8 độ richter ngoài khơi thành phố Petropavlovsk. Hiện tượng địa chất bất thường này đã kích hoạt cảnh báo sóng thần trên diện rộng, buộc hàng triệu người dân ở các vùng ven biển, từ Nhật Bản, Hawaii cho tới Ecuador, phải khẩn cấp sơ tán.
Núi lửa Krasheninnikov phun trào sau hàng thế kỷ, cảnh báo hàng không cấp độ cam
Rạng sáng nay (3/8), một cột tro bụi khổng lồ đã bốc lên từ miệng núi lửa Krasheninnikov trên bán đảo Kamchatka, vùng Viễn Đông Nga, theo hình ảnh được truyền thông nước này đăng tải.
Chương trình Núi lửa Toàn cầu thuộc Viện Smithsonian (Mỹ) cho biết, lần cuối cùng núi lửa Krasheninnikov phun trào là vào năm 1550, cách đây 475 năm. Tuy nhiên, theo hãng thông tấn RIA Novosti, vụ phun trào gần nhất có thể đã xảy ra cách đây tới 600 năm.
Cơ quan Tình trạng khẩn cấp Kamchatka ước tính, cột tro bụi từ núi lửa đã vươn cao khoảng 6 km, lan về phía đông ra Thái Bình Dương. Hiện chưa có khu dân cư nào nằm trong đường di chuyển của đám mây tro, và chưa ghi nhận tình trạng tro rơi xuống khu vực có người sinh sống.
Dù vậy, cơ quan này đã phát cảnh báo hàng không cấp độ “màu cam”, đồng nghĩa với nguy cơ các chuyến bay trong khu vực có thể bị gián đoạn do tro bụi ảnh hưởng đến tầm nhìn và động cơ máy bay.
Vụ phun trào xảy ra chỉ vài ngày sau khi núi lửa Klyuchevskoy, một trong những núi lửa hoạt động mạnh nhất tại Kamchatka – thức giấc vào ngày 30/7. Không giống Krasheninnikov, Klyuchevskoy thường xuyên phun trào, với ít nhất 18 lần ghi nhận kể từ năm 2000, theo dữ liệu của Viện Smithsonian.
Cùng thời điểm, khu vực cũng ghi nhận hàng loạt dư chấn sau trận động đất mạnh 8,8 độ hôm 30/7 ngoài khơi thành phố Petropavlovsk. Một trong những dư chấn mạnh nhất vừa xảy ra trưa nay tại quần đảo Kuril, với độ sâu khoảng 10 km. Trung tâm Nghiên cứu Địa chấn Đức (GFZ) đo được trận động đất ở mức 6,7 độ, trong khi Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) xác định là 7,0 độ.
Hệ thống Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương cho biết không có nguy cơ sóng thần sau rung chấn này, và đây nhiều khả năng chỉ là dư chấn của trận động đất chính hôm 30/7, vốn gây sóng thần tấn công cảng Severo-Kurilsk (Nga), khiến một nhà máy chế biến thủy sản bị nhấn chìm.
Nga hủy cảnh báo sóng thần cho Kamchatka sau động đất, núi lửa đang ngủ yên phun trào
Ngày 3/8, Reuters đưa tin, Bộ Dịch vụ Khẩn cấp Nga đã chính thức gỡ bỏ cảnh báo sóng thần áp dụng cho Bán đảo Kamchatka. Trước đó, một trận động đất mạnh 7,0 độ richter xảy ra tại quần đảo Kuril khiến cơ quan này cảnh báo người dân di chuyển khỏi khu vực ven biển, dù dự báo sóng chỉ ở mức thấp.
Hệ thống Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương ghi nhận trận động đất mạnh 7,0 độ richter nhưng khẳng định không phát đi cảnh báo sóng thần. Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ cũng xác nhận cùng mức độ rung chấn.
Hãng tin nhà nước RIA của Nga cho biết hôm Chủ nhật, các nhà khoa học nhận định sự kiện này có thể liên quan đến trận động đất lớn làm rung chuyển vùng Viễn Đông Nga tuần trước. Trận động đất đó từng khiến nhiều khu vực xa xôi như Polynesia thuộc Pháp và Chile phải ban bố cảnh báo sóng thần, và sau đó dẫn tới vụ phun trào của núi lửa Klyuchevskoy – núi lửa hoạt động mạnh nhất trên Bán đảo Kamchatka.
Quần đảo Kuril, nằm kéo dài từ cực nam Kamchatka, được dự báo sẽ tiếp tục xuất hiện dư chấn mạnh trong vài tuần tới, theo cảnh báo từ các nhà khoa học Nga hôm thứ Tư.
RIA dẫn lời Olga Girina, Trưởng nhóm Ứng phó Phun trào Núi lửa Kamchatka, cho biết đây là vụ phun trào đầu tiên được ghi nhận của núi lửa Krasheninnikov trong vòng 600 năm. Girina thông tin thêm trên kênh Telegram của Viện Núi lửa và Địa chấn học rằng lần phun trào dung nham cuối cùng của núi lửa này xảy ra vào khoảng năm 1463 và kể từ đó chưa từng có đợt hoạt động nào khác.
Các chuyên gia cảnh báo, sự trỗi dậy đồng loạt của các núi lửa sau trận động đất lớn cho thấy mối liên hệ phức tạp giữa các hoạt động địa chất trong khu vực “vành đai lửa Thái Bình Dương”. Dù chưa ghi nhận thiệt hại về người từ vụ phun trào mới nhất, giới chức vẫn kêu gọi người dân và các hãng hàng không cảnh giác cao độ, trong bối cảnh hoạt động địa chấn và núi lửa tại Kamchatka có thể còn tiếp diễn trong thời gian tới.
Hiền Nguyễn