Ngày 16/3/2023, Bộ Thương mại, Công nghiệp và Năng lượng Hàn Quốc thông báo sẽ rút đơn kiện Nhật Bản tại Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) sau khi Tokyo đồng ý bãi bỏ các biện pháp hạn chế xuất khẩu các vật liệu bán dẫn quan trọng sang Hàn Quốc. Các quyết định được hai bên đưa ra sau khi Hàn Quốc và Nhật Bản tiến hành các cuộc hội đàm từ ngày 14 – 16/3 về cách thức quản lý hiệu quả hoạt động xuất khẩu giữa hai nước.
Dựa trên cuộc đối thoại chính sách này, phía Nhật Bản đã quyết định dỡ bỏ các biện pháp hạn chế xuất khẩu sang Hàn Quốc đối với 3 vật liệu quan trọng để sản xuất chất bán dẫn và màn hình dẻo, bao gồm: hydro florua, polyimide flo hóa và chất cản quang. Hàn Quốc đã nhất trí rút lại đơn kiện Nhật Bản tại WTO ngay khi Tokyo thực hiện việc dỡ bỏ các lệnh hạn chế xuất khẩu này. Hai bên cũng nhất trí thảo luận cụ thể về cách thức khôi phục quy chế đối tác thương mại đáng tin cậy cho nước kia.
Năm 2019, Nhật Bản áp đặt lệnh các biện pháp kiểm soát xuất khẩu sang Hàn Quốc đối với 3 vật liệu công nghệ cao cần thiết đối với sản xuất chất bán dẫn và màn hình của Hàn Quốc, đồng thời loại Hàn Quốc ra khỏi danh sách các quốc gia được hưởng ưu đãi trong các giao dịch thương mại. Quyết định này được cho là nhằm trả đũa sau khi Tòa án Tối cao Hàn Quốc ra phán quyết yêu cầu các công ty Nhật Bản phải bồi thường cho các nạn nhân Hàn Quốc bị cưỡng bức lao động thời chiến (1910 – 1945). Tuy nhiên, Hàn Quốc đã khiếu nại biện pháp hạn chế xuất khẩu trên của Nhật Bản, cho rằng đây là hành vi phân biệt đối xử, vi phạm các quy định của WTO.
Tuần trước, trong một động thái giúp “tháo nút thắt” cho quan hệ căng thẳng giữa hai bên, Hàn Quốc đã đề xuất phương án bồi thường cho các nạn nhân bị cưỡng bức lao động thời chiến thông qua một quỹ do các công ty tư nhân đóng góp, thay vì chờ tiền chi trả trực tiếp của các công ty Nhật Bản có liên quan.
Các động thái trên diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol đang có chuyến thăm Nhật Bản và tham dự cuộc hội đàm với Thủ tướng nước chủ nhà Fumio Kishida trong ngày 16/3. Hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về các biện pháp tổng thể cho việc bình thường hóa mối quan hệ giữa hai nước. Đây là chuyến thăm đầu tiên của một Tổng thống Hàn Quốc tới Nhật Bản trong 12 năm qua.
Cuộc hồi đàm giữa các nhà lãnh đạo hai nước được xem là cơ hội để hai nước thảo luận cách thức giải quyết các rào cản chính sách cản trở hợp tác kinh tế và làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác kinh tế giữa hai nước.
Hai nước hiện có kế hoạch tiếp tục các cuộc thảo luận để đưa Hàn Quốc và Nhật Bản trở lại “danh sách trắng” các đối tác thương mại đáng tin cậy của nhau.
Tiến Chí-Thanh Vân/nguồn Yonhap, Kyodo