Nhiệm vụ hàng đầu của hệ thống chính trị cơ sở là làm sao lãnh đạo địa phương phát triển một cách bền vững, mỗi địa phương ở cơ sở đều ý thức trong việc phát triển bền vững sẽ tạo được cho Tây Nam Bộ phát triển bền vững. Muốn phát triển bền vững thì trước hết phải xây dựng và phát triển hệ thống chính trị một cách bền vững, trường tồn, xứng đáng là nơi gửi gấm tâm tư, nguyện vọng, niềm tin của quần chúng nhân dân trong và ngoài địa phương mình quản lý. Phát triển hệ thống chính trị cơ sở không đồng nghĩa là thành lập mới hay mở ra nhiều đơn vị trực thuộc mà là phát triển nội lực để phục vụ tốt hơn nhu cầu của sự phát triển.
Mở đầu:
Nhiệm vụ hàng đầu của hệ thống chính trị cơ sở là làm sao lãnh đạo địa phương phát triển một cách bền vững, mỗi địa phương ở cơ sở đều ý thức trong việc phát triển bền vững sẽ tạo được cho Tây Nam Bộ phát triển bền vững. Muốn phát triển bền vững thì trước hết phải xây dựng và phát triển hệ thống chính trị một cách bền vững, trường tồn, xứng đáng là nơi gửi gấm tâm tư, nguyện vọng, niềm tin của quần chúng nhân dân trong và ngoài địa phương mình quản lý. Phát triển hệ thống chính trị cơ sở không đồng nghĩa là thành lập mới hay mở ra nhiều đơn vị trực thuộc mà là phát triển nội lực để phục vụ tốt hơn nhu cầu của sự phát triển.
Như đất không thể mở rộng, nhưng người thì lại tăng từng giờ. Hệ thống chính trị cơ sở là cấp cuối cùng trong hệ thống chính trị Việt Nam nên không thể thoái thác, thêm, bớt nhiệm vụ hay lướt qua để mặc cho sự tồn tại xã hội một cách vô định. Mà phải luôn được lãnh đạo, chỉ đạo, theo dõi, quản lý, để các hiện tượng xã hội chắc chắn rằng được định hướng đúng chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, ý chí của cấp ủy, chính quyền địa phương và nguyện vọng chính đáng của quần chúng nhân dân. Nhưng trong khuôn khổ về định biên, nhân sự, mức lương, đặc biệt là phụ cấp nhận được của đội ngũ không chuyên trách làm công tác trong bộ máy công quyền địa phương hiện nay sẽ gặp rất nhiều khó khăn, thiếu hụt trong cuộc sống… sẽ dẫn tới phớt lờ, thiếu trách nhiệm hoặc buông lỗng trong quản lý và điều hành phần việc mình phụ trách.
Trước yêu cầu của sự phát triển, yêu cầu của đổi mới và hội nhập, đặc biệt là yêu cầu của sự phát triển bền vững, hệ thống chính trị cơ sở, ngoài sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp trên về kiện toàn hệ thống tổ chức thì bản thân lãnh đạo chính quyền địa phương cần chủ động tự nhìn nhận, cải tiến mình, hiện đại mình, làm mới mình…trở thành tấm gương cho cấp dưới noi theo, từ đó tạo thành một luồng gió mới trong hệ thống chính trị chung tay vì sự công bằng, tiến bộ của xã hội, vì sự phát triển của quê hương, đất nước. Để làm được điều đó thì vai trò của văn hóa nói chung, văn hóa Tây Nam Bộ nói riêng không thể đứng ngoài mà phải đi trước, đi trong, đi cùng để góp phần cổ vũ tinh thần trong việc kiến thiết, phát triển hệ thống chính trị cơ sở đủ năng lực, đủ mạnh và xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh, phẩm chất chính trị tốt, đạo đức lối sống lành mạnh, hết lòng phụng sự tổ quốc, phục vụ nhân dân.
Nhóm giải pháp 1: Xây dựng về văn hóa chính trị
Giải pháp 1:
– Tên giải pháp: Giáo dục sự kiên định độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội của cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị cơ sở
– Mục tiêu giải pháp: Tất cả vì sự bảo vệ vững chắc nền an ninh, quốc phòng, phồn vinh trong đời sống vật chất và tinh thần của quần chúng nhân dân, phát huy dân chủ ở cơ sở để xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, đủ sức lãnh đạo và thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược của Đảng và Nhà nước trong thời kỳ đổi mới.
– Nội dung giải pháp:
Giáo dục sự kiên định độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và giáo dục lòng trung thành trong cán bộ, đảng viên với đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, lòng hiếu kính với nhân dân của cán bộ đảng viên trong hệ thống chính trị ở cơ sở hiện nay. Làm cho chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh không ngừng phát triển trong từng khía cạnh của đời sống xã hội một cách cụ thể, không trừu tượng, không xa vời mà ở ngay trong từng cách nghĩ, cách làm của mỗi cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Giáo dục con đường của thời kỳ đổi mới quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam để quần chúng nhân dân nhân thấy chủ nghĩa xã hội không ở đâu xa mà được thể hiện ngay trong từng cá nhân – đó là sự tự do trong thể hiện sở trường, chính kiến của mình; từng gia đình là sự ấm no, hạnh phúc, sự hài lòng với cuộc sống của mỗi gia đình, không ai chịu cảnh đói nghèo, không ai bị xâm hại, không ai bị áp bức, bóc lột; trong từng địa phương, biểu hiện qua sự công bằng trong hưởng thụ đời sống vật chất và tinh thần, sự văn minh trong ứng xử giữa cá nhân, cộng đồng với xã hội, với môi trường sống của mình, với đồng chí, đồng nghiệp trong hệ thống chính trị ở cơ sở. Giáo dục sự hiểu biết và kế thừa, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc để xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân ngày một tiến bộ, tốt đẹp. Tiếp thu có chọn lọc những mô hình hay trong quản lý và điều hành của chính quyền địa phương cơ sở, học hỏi và vận dụng hợp lý kinh nghiệm, góp phần quan trọng việc lãnh đạo, chỉ đạo, phát triển hệ thống chính trị ở cơ sở theo hướng tinh gọn và hiệu lực, hiệu quả đáp ứng tốt yêu cầu phát triển bền vững vùng Tây Nam Bộ. Đạt những mục tiêu, nội dung giáo dục nêu trên chính là bước đầu đạt được văn hóa chính trị trong hoạt động của bộ máy công quyền của từng địa phương.
– Thực trạng giải pháp:
Ngày nay, khi mà điều kiện về vật chất ở từng người, từng gia đình trong cán bộ và quần chúng nhân dân có sự khác nhau ngày càng xa, sự chênh lệch giàu nghèo ngày càng thể hiện rõ trong đời sống xã hội Việt Nam nói chung ở các vùng nông thôn Tây Nam Bộ nói riêng. Vì mưu sinh, ai ai cũng nhằm lo và bảo vệ lợi ích riêng của mình, ít quan tâm đến sự công bằng và tiến bộ xã hội, lợi ích của quốc gia dân tộc, của địa phương, của nhân dân; ít chú ý đến học tập lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ; các yếu tố văn hóa trong đời sống xã hội, văn hóa công sở, văn hóa ứng xử… gần như được xem là thủ tục. Vì thế, nhiều hiện tượng tiêu cực trong bộ máy công quyền như tham nhũng, chạy quy hoạch, chạy chức, chạy quyền diễn ra khá phổ biến từ trung tương đến địa phương; bạo lực hóa trong đời sống xã hội đang chi phối mạnh trong giới trẻ, cướp của, giết người, xâm hại trẻ em diễn ra từng ngày, từng giờ ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa…
Trước những thực trạng đó, đòi hỏi bộ máy công quyền từ trung ương đến địa phương cần có những giải pháp hữu hiệu để kịp điều chỉnh quỹ đạo đang lệch hướng của xã hội. Muốn vậy, phải điều chỉnh từ gốc, nghĩa là từ giáo dục & đào tạo và giáo dục lại đạo đức cách mạng, mà trước hết là đối với đội ngũ cán bộ đảng viên, những người đang cầm lái con thuyền cách mạng ở địa phương phải gương mẫu tiên phong, đi đầu.
– Biện pháp thực hiện giải pháp:
Một là, giáo dục chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đây là yếu tố hàng đầu quyết định thành bại của con đường quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta hiện nay, góp phần hình thành tư duy khoa học, thế giới quan duy vật biện chứng, có phương pháp tiếp thu một cách hiệu quả lý luận mới, những thành tựu khoa học – công nghệ của nhân loại, có niềm tin vào sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, có cơ sở khoa học chống lại những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, những quan điểm sai trái, tư tưởng lạc hậu, phản động. Đặc biệt, giúp cho đội ngũ cán bộ, đảng viên ở cơ sở có động cơ đúng đắn, thái độ nghiêm túc, cầu thị trong rèn luyện đạo đức cách mạng, nêu cao ý thức phục vụ nhân dân, bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ nền tảng tư tưởng trong thời kỳ đổi mới.
+ Cấp ủy và chính quyền địa phương, phối hợp cùng cơ sở giáo dục có chuyên môn sâu đóng trên địa bàn tổ chức biên soạn và cụ thể hóa hơn nữa những nội dung trong học thuyết Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh liên quan trực tiếp đến các nhiệm vụ chính trị của địa phương và tổ chức giáo dục thông qua công việc, không tổ chức lớp học lý luận suông và xem đó là một trong những thước đo đánh giá chất lượng và hiệu quả công việc của từng cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị ở cơ sở. Đối với những trường hợp thuộc đội ngũ không chuyên trách cần phối hợp cơ sở giáo dục thành lập Tổ tư vấn giáo dục lý luận chính trị, trực tiếp hướng dẫn, lý giải thấu đáo từng nội hàm trong học thuyết và ứng với quá trình xử lý công việc của đội ngũ này.
+ Tổ chức những lớp học lý luận (theo từng tổ nhân dân tự quản), kèm theo những mô hình hay, cách làm mới hoặc những tấm gương người tốt, việc tốt để giáo dục lý tưởng cách mạng trong quần chúng nhân dân thông qua những nội dung cụ thể liên quan đến sinh kế của người dân, liên quan đến văn hóa ứng xử tình làng nghĩa xóm, ứng xử với thế giới xung quanh, môi trường sống, giáo dục việc phát huy tinh thần đoàn kết tương thân tương ái của cha anh. Thông qua những lớp học lựa chọn những gia đình, cá nhân tiêu biểu tổ chức cho tham quan học tập thực tế những mô hình tiến bộ, trong từng khía cạnh của đời sống xã hội và xem đây là những hạt nhân tiêu biểu, là tuyên truyền viên trong giáo dục học tập lý luận trong dân.
+ Để thực hiện tốt hai biện pháp trên, thiết nghĩ biện pháp nâng tầm về lý luận của cán bộ chủ chốt cấp xã, phường là quan trọng hàng đầu, là yếu tốt quyết định thắng lợi đối với công tác giáo dục lý luận trong hệ thống chính trị cơ sở và nhân dân. Bởi người đứng đầu hệ thống có am hiểu tường tận nội dung chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, có thể làm tấm gương giáo dục và kịp thời giải đáp những thắc mắc, những vấn đề còn vấp phải trong quá trình nhận thức của đội ngủ cấp dưới và quần chúng nhân dân. Từ đó, làm cho chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh mới thật sự chi phối, là thước đo đạo đức cách mạng trong cả hệ thống và cũng là điều kiện quan trọng để xây dựng, phát triển hệ thống chính trị cơ sở từ chất, là yếu tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng và là nhiệm vụ then chốt nhất của cấp ủy và chính quyền địa phương nơi cơ sở.
Hai là, giáo dục con đường của thời kỳ đổi mới quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, người đứng đầu cấp ủy và chính quyền địa phương và các đoàn thể chính trị, trên cơ sở biên soạn, cụ thể hóa chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ ra cho được những thành quả cách mạng nào chính là mang dáng vấp của chủ nghĩa xã hội, từ đó phân tích, đẩy mạnh tuyên truyền để quần chúng nhân dân và cán bộ đảng viên trong toàn hệ thống hiểu, lấy đó làm động lực kích thích tinh thần lao động, học tập và rèn luyện của đội ngủ và quần chúng nhân dân. Chỉ ra từng ấp, từng Tổ nhân dân tự quản nơi nào đã đạt được, nguyên nhân và những nơi nào chưa đạt được, nguyên nhân để những nơi chưa đạt có đường hướng phấn đấu, còn nơi đạt rồi sẽ phấn đấu giữ vững thành quả cách mạng và nhất là trong thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới ngày nay.
Ba là, giáo dục sự hiểu biết và kế thừa, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc tiến tới xây dựng văn hóa chính trị trong bộ máy công quyền ở cơ sở, giáo dục góp phần nâng cao sự hiểu biết về những giá trị văn hóa truyền thống là các kiến thức về tri thức bản địa, những kỹ thuật tác động vào môi trường tự nhiên truyền thống, “về toàn bộ thể chế chính trị, về Hiến pháp và pháp luật, về chuẩn mực đạo đức và luân lý, về quan điểm thẩm mỹ tiến bộ trong thưởng thức nghệ thuật và trong sinh hoạt đời thường. …” (Hồ Hoàng Hoa, 1993, trang 1). Và giáo dục giá trị văn hóa truyền thống trong tình hình hiện nay là giáo dục trong thời kỳ đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới để tiến tới hội nhập sâu với thế giới về nông nghiệp, nông thôn. Điều này rất có ý nghĩa về lý luận và thực tiễn, bởi lẽ thời kỳ này cần xây dựng và phát triển hệ thống chính trị cơ sở đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ mới và điều đó có quan hệ mật thiết với toàn bộ sự nghiệp giáo dục, là động lực thúc đẩy giáo dục phát triển và ngược lại giáo dục tốt sẽ là nền tảng thúc đẩy hệ thống chính trị cơ sở sẽ phát triển hoàn thiện hơn. Quan hệ này là quan hệ nhân quả, phát triển không ngừng trong mọi lĩnh vực của cuộc sống. Do đó, giáo dục những giá trị văn hóa truyền thống phải xem là những hoạt động trực tiếp đến nâng cao phẩm hạnh, đạo đức, ý thức vì tập thể, vì nhân dân, vì lợi ích của địa phương, dân tộc và đất nước. Trên nền tảng nhận thức ấy, giáo dục những giá trị văn hóa truyền thốnglà đòn bẩy thúc đẩy mỗi cá nhân, cộng đồng người hay cả dân tộc và loài người đi đến một tương lai tươi sáng hơn.
+ Cấp ủy và chính quyền địa phương, có sự quan tâm đặc biệt việc giáo dục những giá trị văn hóa truyền thống thông qua những mô hình đội, nhóm văn hóa, văn nghệ gắn với các điều kiện văn hóa tộc người (như chùa đối với người Khmer, các đình, chùa của người Hoa…), xây dựng các tổ văn hóa, ấp văn hóa, cơ quan văn hóa để cán bộ đảng viên và các tộc người vùng Tây Nam Bộ phát huy các giá trị văn hóa truyền thốngvà thực sự trở thành bệ đỡ của văn hóa hiện đại, là thước đo phẩm hạnh của đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Tiến hành sơ kết một cách kịp thời ở Tổ nhân dân tự quản, đánh giá sát thực những điểm mạnh, yếu và những tồn tại cần khắc phục, đồng thời rút ra những bài học kinh nghiệm của việc giáo dục văn hóa truyền thống và phải được thường xuyên tiến hành và thực hiện tốt biện pháp trên sẽ góp phần quan trọng và trong việc phát truy giá trị văn hóa truyền thống trong thời kỳ hiện đại hóa.
+ Cấp ủy, hàng quý có chương trình, kế hoạch, đề án cụ thể, rõ ràng, phù hợp với điều kiện hiện hữu của địa phương mình và đảm bảo nguyên tắc cung ứng đầy đủ các điều kiện cơ sở vật chất để các hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống trở thành nếp sinh hoạt văn hóa không thể thiếu đối với từng cơ quan, đơn vị và người dân trong địa phương; thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu, chia sẽ kinh nghiệm trong việc giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống trong cuộc sống, cũng như trong xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, biến những giá trị ấy thành nếp sinh hoạt chính trong cơ quan, đơn vị và từng gia đình nông thôn, vào các dịp lễ, tết, những sự kiện trọng đại có ý nghĩa của địa phương cần tổ chức những hội thi và xem đây là những hoạt động truyền thống của đạ phương mình.
+ Lồng ghép công tác giáo dục giá trị văn hóa truyền thống với công tác tuyên truyền xây dựng nông thôn mới, nhân rộng và kịp thời khen thưởng những mô hình có hiệu quả của cá nhân, đơn vị, địa phương. Đặc biệt là trong cộng đồng dân cư, khen thưởng và biểu dương các mô hình tiêu biểu, tạo được sự khích lệ phấn khởi, góp phần trong chuyển đổi nhận thức của cán bộ, người dân, nâng cao tính tự giác trong hưởng ứng, tham gia tích cực vào các hoạt động của chương trình giáo dục giá trị văn hóa truyền thống. Làm cho họ nêu cao ý thức làm giàu trên đất quê mình, không để tình trạng ly hương, ly nông và khắc phục hiện tượng bỏ học giữa chừng, trình độ dân trí được nâng cao sẽ là điều kiện tạo nguồn cán bộ quan trọng vào quá trình phát triển hệ thống chính trị của địa phương.
Bốn là, tiếp thu có chọn lọc những mô hình hay trong quản lý và điều hành của chính quyền địa phương cơ sở, học hỏi và vận dụng hợp lý kinh nghiệm, đây chính là nền tảng để giúp cho bản thân, cơ quan, cộng đồng phát triển chuyên môn, nghiệp vụ của mình lên những vị trí cao hơn trong quản lý và điều hành và cũng chính là cơ sở để dễ dàng tiếp thu và thực hiện công việc tương tự ở một môi trường mới.
+ Cấp ủy và chính quyền địa phương thông qua giới thiệu của cấp trên hoặc do tìm hiểu và theo từng nhóm chuyên đề liên quan cần tổ chức các chuyến họchỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Hiểu rằng, hệ thống chính trị của địa phương hoạt động theo quy định (về cơ bản giống nhau), nhưng ở từng địa phương, đặc điểm sinh hoạt văn hóa khác nhau sẽ có những điểm khác nhau. Do vậy, cần nghiêm túc trong học hỏi kinh nghiệm những cách làm hay, hiệu quả để áp dụng địa phương mình một cách phù hợp. Ngoài ra, chuẩn bị các điều kiện về ngoại ngữ để tham gia học hỏi kinh nghiệm quốc tế ở một số lĩnh vực, nhất là xây dựng thương hiệu sản phẩm nông thôn.
+ Để những chuyến học hỏi kinh nghiệm có hiệu quả, cần chuẩn bị trước đội ngũ, chương trình làm việc thật chi tiết, chu đáo, tập trung những vấn đề địa phương đang vấp phải làm chủ đề trao đổi chính giữa hai địa phương. Kết thúc chuyến học hỏi kinh nghiệm cần có kế hoạch triển khai kết quả học tập kinh nghiệm, kịp thời khắc phục những hạn chế yếu kém trong quá trình lãnh đạo, điều hành phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Sau 6 tháng tổ chức tiển khải theo mô hình học hỏi, cần tự rút kinh nghiệm để nhân rộng những mô hình, cách làm hay, hiệu quả từ đó xem đó là phương châm trong quản lý địa phương.
+ Đối với việc xây dựng thương hiệu sản phẩm nông thôn, cấp ủy, chính quyền địa phương cần lựa chọn những cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, có khả năng thuyết trình, am hiểu về nông nghiệp để làm cán bộ phụ trách và đồng thời lựa chọn những hộ gia đình nông thôn vừa chí thú làm ăn, vừa có nhu cầu đổi mới… xây dựng những sản phẩm nông nghiệp đến từ nông thôn. Qua đây, tạo thành những điểm thu hút du khách khi đến địa phương. Vừa thúc đẩy thu nhập cá nhân hộ gia đình, vừa đảm bảo phát triển kinh tế xã hội địa phương, đồng thời tạo thế vững chắc trong niềm tin của dân chúng đối với hệ thống chính trị cơ sở và đây cũng phù hợp giữa ý chí của đảng bộ, chính quyền với nguyện vọng nhân dân.
Giải pháp 2:
– Tên giải pháp: Phát huy tinh thần đoàn kết của người Tây Nam Bộ trong xây dựng và phát triển hệ thống chính trị cơ sở để lãnh đạo thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ kinh tế – xã hội của địa phương.
– Mục tiêu giải pháp: Xem việc giữ gìn đoàn kết trong nội bộ là yếu tố quyết định đến sự phát triển hệ thống chính trị cơ sở, đồng thời quán triệt nghiêm túc và phát huy nguyên tắc tập trung dân chủ vì sự phát triển của địa phương,vì lợi ích chung của quần chúng Nhân dân.
– Nội dung giải pháp: Tinh thần đoàn kết là đức tính cơ bản của người cách mạng nói chung, người Tây Nam Bộ nói riêng. Ai không có khả năng đoàn kết, tập hợp quần chúng thì không thể làm cán bộ và đây cũng là truyền thống quý báo của dân tộc Việt Nam, trong suốt chiều dài lịch sử chống giặc ngoại xâm, thiên tai, lũ lụt tinh thần ấy càng trỗi dây. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng chỉ dạy “Ai có tài, có đức, có sức, có lòng phụng sự Tổ quốc và phục vụ nhân dân thì ta đoàn kết với họ” (Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 9, tr.224), điều này thể hiện tính nhân văn sâu sắc trong tư tưởng của Người, không phân biệt tầng lớp, đảng phái, dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam ở nước ngoài, những người yêu nước, kể cả những người đã “lầm đường, lạc lối”… ta cũng đoàn kết để phục vụ cho quê hương và đất nước. Điều này, rất phù hợp tính cách văn hóa người Tây Nam Bộ đó chính là lòng vị tha, độ lượng của con người nơi đây trong lối ứng xử với mọi người xung quanh, tính cách ấy được biểu hiện qua câu nói thường nhật của người dân nơi đây “đánh người chạy đi chứ không ai đánh người chạy lại”. Phát huy tinh thần đoàn kết trên nền tảng văn hóa vùng tây Nam Bộ sẽ là cơ sở bền vững để xây dựng và phát triển hệ thống chính trị ở cơ sở hiện nay.
– Thực trạng của giải pháp: Ngày nay, thực tế cho thấy, tinh thần đoàn kết trong nội bộ của bộ máy công quyền dường như ngày một rời rạc, thiếu vững chắc, hiện tượng bằng mặt không bằng lòng là hình thức “ngụy trang” khá phổ biến trong đội ngũ cán bộ, đảng viên hay đoàn kết một chiều vì những lợi ích cá nhân mà nhóm đó có lợi ích hoặc vì sự thăng tiến của bản thân nên không ít cán bộ, đảng viên không ngại gần gũi cấp trên để được chú ý, ưu tiên trong quy hoạch, bổ nhiệm. Chính vì thế, hiện tượng thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không bài trừ khá phổ biến hiện nay và vì vậy, dẫn đến nhiều lợi ích chính đáng của đồng chí, đồng nghiệp lần lượt bị bỏ lỡ và trôi qua trong uất ức, nghẹn ngào. Khắc phục tình trạng trên trong đoàn kết của đội ngũ cán bộ hiện nay cần chú ý thực hiện tốt những giải pháp cụ thể như sau:
– Biện pháp thực hiện giải pháp:
+ Đoàn kết trong nội bộ của hệ thống chính trị cơ sở, cán bộ, đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương cần phát huy tinh thần đoàn kết trên cơ sở của lòng vị tha, dân chủ, chân thành, thẳng thắn, nhân ái, gắn với đấu tranh, tự phê bình và phê bình một cách cầu thị, đoàn kết để thực hiện thắng lợi các Nghị quyết, Chủ trương của Đảng, Chính sách pháp luật của Nhà nước và có sự nhất trí về mục đích và lập trường rõ ràng, trong sáng, không vì lợi ích riêng tư. Đoàn kết phải trên cơ sở kế thừa những tính cách văn hóa người Tây Nam Bộ, đó là không khắc khe, đỗ lỗi cho người, cho đồng chí mình, không để chất chứa trong lòng dẫn đến giận dỗi, thù hằng… và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống yêu nước, nhân nghĩa của dân tộc. Muốn vậy, trong cả hệ thống chính trị cơ sở cần đề cao tinh thần khoan dung, độ lượng với đồng chí, đồng nghiệp, thương yêu nhau, nhiệt tình giúp đỡ nhau một khi có khó khăn, hoạn nạn. Đạt được những định hướng đó, chính là chúng ta đang chăm sóc tốt cho con người trong mắt của mình và sẽ trong sáng, từ đó có những quyết sách sáng suốt, đúng đắn, mang lại lợi ích cho cho nhân dân và cho địa phương mình.
+ Đoàn kết với đồng bào các tộc người, vùng Tây Nam Bộ là vùng đa dạng các tộc người (Kinh – Khmer – Hoa – Chăm), trải qua hơn 300 năm chung lưng, đấu cật chống chiêm muôn, thú dữ, thiên tai, giặc ngoại xâm… để xây dựng vùng đất đầm lầy thành vùng đất phù xa trù phú. Các tộc người nơi đây luôn gắn bó máu thịt bên nhau trong suốt chiều dài lịch sử và có rất nhiều anh hùng các tộc người đã ngã xuống để lại màu xanh cho vùng, cho đất nước và văn hóa các tộc người nơi đây đã tạo nên sự phong phú của nền văn hóa toàn vùng. Do đó, cấp ủy và chính quyền địa phương phải thật sự đặc biệt coi trọng, thường xuyên thăm hỏi, động viên trong sinh kế, tôn trọng và kịp thời giúp đỡ khi có khó khăn hoạn nạn; luôn tạo sự bình đẳng cho các tộc người, không kỳ thị mà phải luôn tranh thủ sự ủng hộ của các tộc người trong xây dựng và phát triển hệ thống chính trị, đặc biệt là trong đóng góp nguồn lực cán bộ cho bộ máy công quyền địa phương. Luôn tạo môi trường thân thiện, hòa nhã, nhẹ nhàng, gần gũi… để cán bộ các tộc người thiểu số không mặc cảm, biết nêu cao ý chí tiến thủ trong thực hiện nhiệm vụ được giao và đối với các xã có đông tộc người thiểu số sinh sống cần có những cán bộ trong đảng ủy, ủy ban nhân dân, Mặt trận tổ quốc để tuyên truyền, vận động đồng bào thực hiện tốt các chủ trương của đảng, chính sách pháp luật Nhà nước để không ai bị bỏ lại trong quá trình vận động và phát triển của xã hội ngày nay.
+ Đoàn kết với đồng bào tôn giáo, cả trong hệ thống chính trị cơ sở cần nhận thức sâu sắc và thấu đáo việc đoàn kết đồng bào các tôn giáo là góp phần quan trọng hàng đầu trong việc tập hợp, đại đoàn kết các tộc người trong vùng, tạo nên sức mạnh tổng hợp cho từng địa phương, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội đã đề ra. Trước hết, cấp ủy và chính quyền địa phương cần xác định việc đoàn kết với đồng bào các tôn giáo phải lấy mục tiêu đảm bảo quốc phòng, an ninh và an toàn xã hội là trên hết, là điểm tương đồng giữa đạo và đời, vì đời không được an ninh thì đạo cũng không được bình yên, hạnh phúc và dùng cái tương đồng để khắc phục sự dị biệt tồn tại bên trong đời sống của đạo, làm cho họ có lối sống tốt đời, đẹp đạo hơn. Thứ hai, lãnh đạo cấp ủy, chính quyền, cán bộ phụ trách tôn giáo cần chủ động tìm hiểu cụ thể đặc điểm từng tôn giáo, tìm hiểu những giáo lý để tìm ra điểm tương đồng với chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, từ đó, phối hợp với các vị đứng đầu trong đạo có chương trình cụ thể cùng nhau phát huy tinh thần của đồng bào các tôn giáo trong việc đóng góp xây dựng chính quyền, địa phương, đời sống người nghèo… theo hướng tích cực, tiến bộ của tôn giáo. Đặc biệt, phát huy tinh thần đạo và đời cùng tiến bộ để giữ vững an ninh, quốc phòng, đem lại cuộc sống ấm no cho nhân dân. Thứ ba, hệ thống chính trị cơ sở cần xem lợi ích của tôn giáo chính là lợi ích của các tộc người Tây Nam Bộ, lợi ích của địa phương, tôn giáo bình yên góp phần quan trọng cho xã hội bình yên và ngược lại. Do đó, khi đoàn kết các tôn giáo cần đặc lợi ích của cộng đồng các tộc người, cộng đồng tôn giáo lên trên hết, trước hết, phát huy tốt văn hóa các tôn giáo để tạo ra sự phong phú trong đời sống nhân dân trong vùng và sự tham gia tích cực của chính quyền trong các ngày lễ quan trọng của các tôn giáo như: vu lan, đại lễ phật đảng, ngày chúa giáng sinh… là điểm tựa trong đoàn kết các tôn giáo để xây dựng chính quyền địa phương ngày càng vững mạnh.
+ Đoàn kết với người Việt Nam ở nước ngoài, hệ thống chính trị cơ sở cần xem đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong việc tập hợp đại đoàn kếtcác tộc người trên địa bàn, tạo điều kiện thông qua sự kết nối của những người đứng đầu trong hệ thống chính quyền cơ sở với những gia đình có con em sống xa xứ, ân cần thăm hỏi, tập hợp lại tuyên truyền những chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là Chỉ thị 45-CT/TW ngày 19/5/2015 của Bộ Chính trị về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài để họ có dịp gắn bó, phát huy truyền thống yêu nước, lòng nhân ái, tích cực hưởng ứng các phong trào yêu nước của địa phương, đóng góp cho quê hương, tham gia các hoạt động xã hội, thiện nguyện, nhân đạo giúp đỡ đồng bào bị thiên tai, ủng hộ quỹ “Vì người nghèo”, nạn nhân bị nhiễm chất độc dioxin, khám chữa bệnh cho trẻ em nghèo, giúp xây dựng trạm xá, trường học, cầu đường dân sinh ở vùng sâu, vùng xa, biên giới… nơi mình đang quản lý. Ngoài ra, cũng thường xuyên trao đổi thông tin về tình hình kinh tế – xã hội của địa phương, những chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế để họ có dịp đầu tư hoặc liên doanh đầu tư trở lại cho địa phương mình. Làm được điều đó chính là chúng ta đang nhân đôi sức mạnh của hệ thống chính trị cơ sở hiện nay.
+ Đoàn kết với những người hoàn lương, sinh thời Bác Hồ cũng nhiều lần khẳng định bàn tay có ngắn, ngón dài,… người cũng có người thế này thế khác, nhưng đều là đồng bào ta, ít nhiều họ đều có lòng yêu nước. Vì thế nên quy tụ mọi người bằng lòng chân thành, thương dân. Ngay cả “với những đồng bào lạc lối lầm đường, ta phải lấy tình thân ái mà cảm hóa họ. Có như thế mới thành đại đoàn kết…” và Nghị định số 49/2020/NĐ-CP ngày 17/4/2020 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thi hành án hình sự về tái hòa nhập cộng đồng có hiệu lực từ ngày 15/6/2020. Quy định, “Trách nhiệm của các bộ, Ủy ban nhân dân các cấp và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc thực hiện các biện pháp bảo đảm tái hòa nhập cộng đồng” [1]. Đây là chất nhân văn sâu sắc của chế độ, là bản sắc của con người Tây Nam Bộ. Do vậy, hệ thống chính trị cơ sở cần rà soát thật kỹ trên địa bàn những trường hợp gia đình có thân nhân đang chấp hành án phạt tù để kịp thời giúp đỡ gia đình, động viên họ vượt qua khó khăn và thông qua họ góp phần giáo dục, động viên cá nhân chấp hành án thật tốt để sớm trở về với gia đình. Mặt trận và các đoàn thể tập hợp những cá nhân vừa trở về sau thời gian chấp hành án để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của họ, kịp thời tham mưu cho cấp ủy và chính quyền địa phương có phương án giúp đỡ họ sớm hòa nhập công đồng, trở về cuộc sống chân chính, thường xuyên phát huy sở trường của họ trong những sự kiện của địa phương, tạo cho họ trở thành những tuyên truyền viên về sự lầm lỡ của mình để thế hệ trẻ tránh xa sự lầm lỡ đó. Làm được điều đó, vừa thể hiện sự nhân ái của chính quyền địa phương, vừa góp phần quan trọng trong gìn giữ an ninh, trật tự trên địa bàn, tạo sự bình yên cho nhân dân.
Nhóm giải pháp 2: Xây dựng về tư tưởng văn hóa
Xây dựng tư tưởng văn hóa trong hoạt động của bộ máy công quyền cơ sở, nghĩa là trong tư tưởng có văn hóa, gọi là văn hóa lãnh đạo, văn hóa chỉ đạo. Nét văn hóa đó, một khi trở thành giá trị cốt lỗi trong quản lý, điều hành của các cơ quan công quyền ở cơ sở sẽ làm cho hệ thống chính cơ sở hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Đây là việc làm hết sức khó khăn và phức tạp. Tuy nhiên, một khi xây dựng thành công và biến tư tưởng văn hóa trở thành thước đo đạo đức, phẩm hạnh, đối nhân xử thế của cán bộ, đảng viên trong hệ thống chính trị cơ sở thì đó trở thành động lực lớn góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở phát triển bền vững. Bởi vì, ở đó không có sự ganh đua, tị nạnh, không có bòn rút của chung thành của riêng, tư tưởng gia đình, dòng họ trị sẽ được triệt tiêu, ai ai cũng vì lợi ích chung, lợi ích của nhân mà phục vụ. Tư tưởng văn hóa thể hiện qua nhiều dạng thức khác nhau, nhưng trong phát triển hệ thống chính trị cơ sở, chúng tôi đề cập đến hai dạng thức được xem như là sự biểu hiện ra bên ngoài của tư tưởng văn hóa, đó là nói đi đôi với làm, xây dựng phong cách giản dị, gần gũi với quần chúng nhân dân.
Giải pháp 1
– Tên giải pháp: Nói đi đôi với làm là nét văn hóa mới của đội ngũ cán bộ,đảng viên trong hệ thống chính trị cơ sở.
– Mục tiêu giải pháp: làm cho sự tiên phong, gương mẫu trong người cán bộ, đảng viên được phát huy mạnh mẽ,trở thành phương châm và cách thức tu dưỡng đạo đức và cũng là cơ sở để phân biệt giữa đạo đức cách mạng với những thứ đạo đức khác.
– Nội dung giải pháp:
Ca dao có câu, nói chín thì phải làm nên mười, nói mười làm chín kẻ cười người chê. Người cách mạng, hơn ai hết, nói thì phải làm vì đây là thể hiện sự thống nhất giữa ý chí và hành động, giữa lý luận và thực tiễn, giữa nhận thức và việc làm. Do đó, để thực hiện được việc thống nhất giữa lời nói với việc làm cần phải có nhận thức đúng đắn, chuẩn mực, có ý chí quyết tâm cao để giữ gìn, bảo vệ uy tín về lời nói, hình ảnh của mình trước đồng chí, đồng nghiệp, không những vậy, còn bảo vệ uy tín của đảng bộ, chính quyền trước quần chúng nhân dân. Nói ít làm nhiều và dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm mới là khí chất của người đáng tin cậy, điều đó, còn cần có sự cố gắng, bền bỉ và quyết tâm, bởi bất kỳ công việc nào, nhiệm vụ gì, dù lớn hay nhỏ, khó hay dễ, phức tạp hay giản đơn, nhưng nếu không ra sức phấn đấu thì cũng không thể thành công.
– Thực trạng giải pháp: từ thực trạng những vụ việc tham nhũng vừa qua được trung ương phát hiện và báo chí phơi bày, chúng ta nhận thấy rằng rất nhiều cán bộ, kể cả cán bộ cấp cao của Đảng và Nhà nước nói và làm đều bất nhất, dẫn tới những hậu quả rất nghiêm trọng và lần lược bước vào vòng lao lý. Một khi bị vụ việc phanh phui và khi đứng trước vành móng ngựa thì họ mới thốt lên hai từ xin lỗi! Xin lỗi Đảng, Nhà nước, xin lỗi nhân dân! Nhưng họ không nghĩ rằng hệ quả của việc lời nói không đi đôi với việc làm của họ đã ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, Nhà nước, của chế độ như thế nào đối với niềm tin của dân chúng và những lầm lỗi đó, chính là khuyết tật bẩm sinh của người cán bộ tha hóa khi có quyền lực, là sản phẩm của nói không đi đôi với làm, là một trong những nguy cơ đe dọa đến sự tồn vong của chế độ. Để tư tưởng văn hóa nói đi đôi với làm thật sự chi phối trong hoạt động của bộ máy chính quyền cơ sở, cần tham khảo một số biện pháp cụ thể như sau:
– Biện pháp thực hiện giải pháp:
+ Phát huy tư tưởng văn hóa ứng xử của người Tây Nam Bộ trong đội ngũ cán bộ đảng viên, đó là giáo dục tư duy rõ ràng, thiết thực và cách nghĩ cụ thể trong tính cách người Tây Nam Bộ. Vì có tư duy rõ ràng, thiết thực nên cách nghĩ, cách làm luôn đi song hành nhau, nói thì làm ngay không diễn đạt sâu sắc, hoa mỹ. Người đứng đầu cấp ủy và chính quyền địa phương cần quán triệt nét đẹp trong tính cách văn hóa này vào trong hoạt động của bộ máy công quyền, cần thảo luận, xin ý kiến về chủ trương của cấp trên trước khi phát biểutrong dân chúng, tổ chức, đồng chí, đồng nghiệp. Mọi việc phải có sự định hướng rõ ràng từ cấp ủy, chính quyền để cán bộ, đảng viên, những người được chỉ định sinh hoạt cùng với ấp để được nắm, được hiểu và được chỉ đạo kịp thời. Đồng thời, phải phản ánh trung thực, thẳng thắn những thực trạng trong dân đang vấp phải để cấp ủy có ý kiến chỉ đạo giải quyết dứt điểm, không để tình trạng tồn động, kéo dài gây bức xúc trong dư luận, trong quần chúng nhân dân. Đối với những việc vượt quá tầm quản lý của xã, người đứng đầu cần báo cáo với cấp trên để thỉnh thị ý kiến chỉ đạo, song song đó cử đoàn cán bộ đến tiếp xúc, giải thích cho nhân dân được rõ, được nắm để có sự chia sẽ, đồng hànhcùng với chính quyền địa phương trong quản lý và điều hành các hoạt động phát triển kinh tế – xã hội ở cơ sở.
+ Để làm tốt biện pháp trên, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cần lưu ý quan trọng đó chính là lựa chọn cán bộ cho phần việc sắp tới phụ trách, có nghĩa là lên kế hoạch công việc trước khi đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch cán bộ theo sau để có thời gian lựa chọn những cán bộ có tâm, có tầm, có tài, có đủ năng lực phẩm chất, đạo đức tốt, lối sống lành mạnh, trong sạch để bố trí cán bộ đúng sở trường, lĩnh vực thế mạnh và họ có thể phát huy tốt phần việc mình phụ trách. Làm tốt điều này trong từng lĩnh vực của địa phương quản lý vừa phát huy tốt tính cách văn hóa người Tây Nam Bộ, vừa phát huy nội lực của hệ thống chính trị cơ sở đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ mới và cũng làm cho cán bộ, đảng viên nhận thấy rằng họ là người có ích cho xã hội, đóng góp thiết thực vào quá trình phát triển của địa phương.
+ Yếu tố thư ba, quyết định đến việc phát huy tốt tính cách văn hóa người Tây Nam Bộ vào quá trình thực hiện nhiệm vụ trên tinh thần nói đi đôi với làm của đội ngũ cán bộ, đảng viên là sự gương mẫu của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của chính quyền cơ sở. Sự gương mẫu của người đứng đầu trong nói đi đôi với làm là những giá trị đạo đức của người cách mạng, là động lực quan trọng đối với cán bộ thuộc cấp, là văn minh mới của hệ thống công quyền cơ sở vì một trăm bài diễn văn hay sẽ không bằng một tấm gương sống và tấm gương đó không đâu xa chính là người lãnh đạo, người đứng đầu thì càng có sức hút mãnh liệt đối với cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân nơi mình quản lý. Người đứng đầu, luôn nói đi đôi với làm chính là tạo ra một quyền năng trong lãnh đạo, quản lý và điều hành và cũng tạo ra những giá trị mới tốt đẹp cho xã hội, có tính thuyết phục cao, thu phụ được nhân tâm, lòng người và dẫn dắt mọi người làm theo, sự gương mẫu của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền là phương thức lãnh đạo mới đầy chất khoa học và giàu tính nhân văn sâu sắt. Do đó, nói, viết, làm hội tựu trong phong cách lãnh đạo của người đứng đầu chính là hình mẫu của người cách mạng chân chính, là tư tưởng tiến bộ, mang trong mình nét văn hóa mới, đó là văn hóa của sự phát triển.
Giải pháp 2
– Tên giải pháp: xây dựng phong cách giản dị là nền tảng xây dựng tư tưởng văn hóa của đội ngũ cán bộ, đảng viên cơ sở.
– Mục tiêu giải pháp: làm cho mọi cán bộ, đảng viên ở cơ sở có lối sống phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của bản thân, gia đình và xã hội; biết gần gũi, biết lắng nghe, thấu hiểu tình cảnh của dân chúng, không xa hoa, lãng phí và biết mang trong mình một ý chí quyết tâm cao để thay đổi thực tại ở địa phương, đơn vị mình.
– Nội dung giải pháp:
Trong văn hóa sinh hoạt người Tây Nam Bộ “luôn thể hiện sự bình dị, trong ăn uống chỉ chú ý đến làm sao cho có sức khỏe, có nguồn năng lượng dồi dào đủ sức chống lại bệnh tật, trong sinh hoạt thì lao động cật lực là điều mà người Tây Nam Bộ quan tâm trên hết, trước hết” [2]. Do đó, xây dựng phong cách giản dị trong hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở là rất phù hợp với đặc tính sinh hoạt của văn hóa của vùng, là thuận theo truyền thống của cha anh. Đây có thể nói, xây dựng và phát triển hệ thống chính trị cơ sở trong thời kỳ đổi mới từ gốc vì được ăn sâu và bám rễ trong lòng nhân dân. Vì vậy, phải xây dựng phong cách giản dị trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cần phải có những đức tính giản dị, thanh bạch trong lối sống (ăn, mặc, ở); đơn giản, không triết lý, dài dòng, không vòng vo, sách vở trong ứng xử, làm cho họ biết biến những điều phức tạp, khó hiểu trong Chủ trương, Nghị quyết thành những điều dễ nghe, dễ hiểu và dễ tiếp thu. Từ sự bình dị trong cuộc sống đời thường đến cơ quan, đơn vị làm cho người cán bộ, đảng viên cũng cảm thấy trách nhiệm và ý nghĩa hơn, không gò bó, gượng gạo.
– Thực trạng của giải pháp:
“Trong những ngày đầu tháng 3/2020, dư luận cả nước đang xôn xao về trường hợp một cán bộ Hội đồng Lý luận Trung ương sau khi đi công tác nước ngoài về bị nhiễm Covid-19 và phải khai báo tiền sử dịch tễ. Vị cán bộ này khai báo ăn uống ở khách sạn 5 sao, chơi ở sân golf đắt đỏ bậc nhất miền Bắc, có phí thẻ hội viên cá nhân lên tới hơn 3 tỷ đồng” [3] và cũng có một thực trạng rất rõ ràng là không ít cán bộ nhà nước giàu lên nhanh chóng, trong khi mặt bằng tài sản của đại đa số nhân dân không thể nào theo kịp… Mặc dù, lịch sử đất nước đã bước sang một trang mới, cuộc sống của nhân dân đã có nhiều thay đổi. Nhưng nhìn chung, đất nước vẫn còn nghèo, đời sống các tộc người còn thấp và rất thấp, mức hưởng thụ về đời sống vật chất và văn hóa tinh thần còn nhiều thiếu thốn, nhiều trẻ em nông thôn bỏ học vì đói, không nơi nương tựa… sự xa hoa trong lối sống của không ít cán bộ, đảng viên là sự phản cảm, đi ngược lại với chủ trương xây dựng văn hóa mới, văn hóa của sự tiến bộ, sự công bằng, bình đẳng, lấy sự chăm lo thường xuyên việc xây dựng con người có nhân cách, lối sống tốt đẹp, lành mạnh, giản dị làm cốt lõi, là trọng tâm trong quá trình phát triển của xã hội. Để khắc phục những thực trạng đó và đạt được mục tiêu trên, thiết nghĩ cần quan tâm đến những biện pháp thực hiện cụ thể như sau:
– Biện pháp thực hiện giải pháp:
+ Để có được sự giản dị trong phong cách lãnh đạo, chỉ đạo, trước hết người đứng đầu cấp ủy và chính quyền, cũng như lãnh đạo các đoàn thể phải biết vượt qua sự cám dỗ của đồng tiền, quyền lực, danh vọng; biết không ranh đua, biết đề cao lợi ích của quần chúng nhân dân, địa phương, cơ quan, đơn vị, tập thể lên trên lợi ích riêng tư, biết điều tiết xúc cảm trước những tình huống khó xử; biết dùng văn phong nhẹ nhàng, chân thật, nhanh gọn, đi đúng vấn đề, không dùng những lời lẽ cao xa, khó hiểu, khác với sự thật. Từ đó, sẽ mang lại những giá trị đích thực trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, cũng như tạo sự nhẹ nhàng trong quan hệ với đồng chí, đồng nghiệp, giúp cho mỗi cá nhân trong bộ máy công quyền thấy được những giá trị của tập thể đối với họ. Phong cách giản dị còn giúp cho người lãnh đạo, quản lý ứng xử chừng mực và thái độ niềm nỡ, chân thành đối với cấp dưới, quần chúng nhân dân và tự gạt bỏ thái độ xem thường nên sẽ được cán bộ, đảng viên và nhân dân xem trọng và vì vậy, hình ảnh người lãnh đạo chân chính sẽ là hình tượng trong lòng cán bộ và nhân dân.
+ Sự giản dị trong cách sống của người đứng đầu cơ quan, đơn vị cần thể hiện, gìn giữ và phát huy đó là cách sống đơn giản, không cầu kì, sống dưới mức nhu cầu của mình, phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể, môi trường xung quanh, lành mạnh, trong sáng, không phô trương và đúng với chuẩn mực xã hội. Luôn thể hiện sự bình dị, liêm chính ở phong cách, lối sống và ở hành động của người đứng đầu từ đó tạo thành nếp sinh hoạt văn hóa mới trong cơ quan, đơn vị và một khi tập thể chất phác, giản dị thì lối sống giản dị giúp mỗi cán bộ, quần chúng nhân dân cảm thấy phù hợp với họ, đó là tính cách văn hóa người Tây Nam Bộ. Chính vì vậy, hình ảnh người cán bộ, đảng viên, cơ quan công quyền là bạn, người đồng hành và là nơi sinh hoạt văn hóa của nhân dân trong vùng, không còn khoảng cách giữa người cán bộ với dân mà họ có thể cùng đàm luận, chia sẽ những thuận lợi và khó khăn trong công tác cũng như trong cuộc sống. Làm được điều đó, sẽ là động lực vun đắp ý chí trong cán bộ của địa phương đó là, lối sống giản dị nhưng mang trong mình sứ mệnh và nghị lực đểcải tạo cuộc sống, cải tạo địa phương, cải tạo Tây Nam Bộ.
Nhóm giải pháp 3: Xây dựng về văn hóa tổ chức
Giải pháp 1
– Tên giải pháp: Nêu cao tinh thần “ý Đảng lòng dân” trong phát triển hệ thống chính trị cơ sở
– Mục tiêu giải pháp: Làm cho những phương thức lãnh đạo của cấp ủy và quá trình quản lý của chính quyền phù hợp và sát với thực tế, cải tạo thực tế, luôn gần dân, sát dân, đáp ứng lòng mong mỏi chính đáng của nhân dân.
– Nội dung giải pháp:
Hệ thống chính trị cơ sở xa dân, hệ thống ấy thất bại. Dân xa chính quyền, dân sẽ bơ vơ, vô định, mất phương hướng. Lịch sử đã chứng mình điều đó, từ những ngày đầu thành lập đến đất nước hoàn toàn giải phóng, mối quan hệ giữa Đảng với dân luôn là mối quan hệ máu thịt không thể tách rời. Đảng có đường lối đúng đắn dẫn dắt quần chúng và nhân dân có lực lượng ủng hộ, hành động theo đường lối đã tạo nên thành quả cách mạng vĩ đại– nền độc lập và thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của dân tộc. Ngày nay, thời kỳ đẩy mạnh hiện đại hóa, nhất là hiện đại hóa nông thôn vùng Tây Nam Bộ, cần hơn mối quan hệ máu thịt ấy. Do đó, phát triển hệ thống chính trị ở cơ sở chính là phát triển mối quan hệ giữa đảng ủy, chính quyền, các đoàn thể với quần chúng nhân dân trên địa bàn sao cho giữa “ý Đảng và lòng dân thể hiện chung một ý chí, một nguyện vọng. Lòng dân, ý Đảng là nền tảng cho thành công của sự nghiệp hiện đại hóa nông thôn, dưới sự lãnh đạo của đảng ủy, chính quyền ở từng địa phương, làng xã. Lòng dân là gốc của ý Đảng, ý Đảng phải xuất phát từ lòng dân” [4], có như vậy, việc xây dựng và phát triển hệ thống chính trị ở cơ sở mới phát triển bền vững.
– Thực trạng giải pháp:
Thực tế cho thấy, rất nhiều vụ việc đã xảy ra ở vùng Tây Nam Bộ, Tây Nguyên từ những năm 2004 trở lại đây cho thấy nguyên nhân dẫn đến những vụ việc đập phá, biểu tình trong dân chúng, đa phần xuất phát từ sự xa rời quần chúng nhân dân của bộ máy công quyền ở cơ sở và gây nhiều hậu quả đáng tiếc, làm mất an ninh trật tự trên địa bàn, đe dọa khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Trong lĩnh vực môi trường cũng nhiều cuộc biểu tình phản ánh tình trạng ô nhiễm môi trường (nước, không khí) diễn ra ở các khu công nghiệp khắp nơi trên đất nước và Tây Nam Bộ ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống của những vùng quê yên bình. Chính tác phong xa dân đã tự nó tạo khoảng cách vô hình giữa cán bộ với quần chúng nhân dân, không lắng nghe dân, chưa biết bảo vệ lợi ích chính đáng của dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, vì cán bộ không thực sự còn là điểm tựa, chỗ dựa, là niềm tin của đồng bào như trong những năm kháng chiến chống giặc ngoại xâm, khiến quần chúng thiếu tin tưởng và xa lánh cán bộ dẫn đến những hành động vô định, làm phương hại đến uy tín của Đảng với quần chúng nhân dân. Để khắc phục tình trạng đó và đạt những mục tiêu thống nhất giữa ý Đảng và lòng dân, chúng ta cần nghiên cứu những biện pháp thực hiện cụ thể như sau:
– Biện pháp thực hiện giải pháp:
+ Cấp ủy và chính quyền địa phương đặc biệt chú trọng lợi ích của dân chúng lên trên, lên trước hết. Khi tiến hành giải quyết công việc hàng ngày hay đề ra những định hướng trong phát triển kinh tế – xã hội của địa phương cần tham khảo ý kiến của dân hoặc các bên liên quan đến phản biện xã hội. Định kỳ hàng quý, chủ động tổ chức tiếp xúc người dân trên địa bàn các ấp với người đứng đầu cấp ủy và chính quyền thông qua sự nồng cốt của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân hoặc đến tận từng nhà dân, trò chuyện để lắng nghe và giải thích tỉ mỉ những gì người dân còn băn khoăn, hoặc chưa biết, chưa hiểu để họ làm theo. Ngoài ra, tổ chức để người dân tham gia hoạt động giám sát, phản biện xã hội, tham gia góp ý kiến xây dựng đảng bộ, giám sát chính quyền trong quản lý, điều hành và kịp thời giải quyết dứt điểm những vấn đề dân sinh bức xúc từ cơ sở, góp phần xây dựng mối quan hệ giữa đảng bộ, chính quyền và nhân dân ngày càng chặt chẽ để dân chúng một lòng tích cực, theo Đảng, Nhà nước, đặc biệt là cấp cơ sở.
+ Người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể thường xuyên thăm hỏi động viên đội ngũ cán bộ, đảng viên những vấn đề còn khó khăn, vướn mắt khi tiếp xúc, giải quyết công việc của dân để kịp thời tháo gỡ đảm bảo công việc không bị tồn động, tránh gây phiền hà, sách nhiễu, đi lại nhiều lần của người dân. Khi địa phương cần triển khai những chủ trương, dự án lớn nên chủ động về với dân, lắng nghe dân thông qua tổ chức họp dân một cách nghiêm túc, nhiều lần, nhiều lượt khi chưa nhận được sự đồng thuận của nhân dân; công bố công khai những quy hoạch, kế hoạch dự án để dân cùng chính quyền, nhà đầu tư theo giõi, giám sát chặt chẽ quá trình thi công, nhất là trong lĩnh vực xây dựng nông thôn mới hiện nay đang diễn ra trên diện rộng, ảnh hưởng tới từng bước chân, gia đình của người dân nông thôn hiện nay đểsao cho những chủ trương, dự án đó được triển khai một cách thuận lợi, chất lượng và hiệu quả cao nhất.
+ Bên cạnh đó, kịp thời biểu dương, khen thưởng, nêu gương người tốt, việc tốt trong việc giữ hình ảnh của Đảng trong lòng nhân dân để nhân rộng và phát triển thành mô hình, thành nếp sinh hoạt văn hóa tốt đẹp trong hoạt động của cơ quan công quyền cơ sở. Đồng thời, lên án, nhắc nhỡ, có hình thức đối với những cán bộ, đảng viên trong quá trình thực hiện nhiện vụ gây phiền hà, sách nhiễu, làm phương hại đến hình ảnh người cán bộ, đảng viên, uy tín của đảng bộ, chính quyền đối với quần chúng nhân dân. Thậm chí có thể xem xét cho luân chuyển công tác không tiếp xúc trực tiếp với dân hoặc cho thôi việc theo quy định để giữ hình ảnh tốt đẹp trong lòng nhân dân với tinh thần: gần dân, sát dân, nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin và hiểu sâu sắc nhân dân.
Giải pháp 2
– Tên giải pháp: Phát triển đội ngũ cán bộ chủ chốt dựa trên yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới
– Mục tiêu giải pháp: Xây dựng đội ngũ cán bộ của hệ thống chính trị cơ sở có đủ phẩm chất, năng lực, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân. Tận tụy với công việc, thành thạo chuyên môn nghiệp vụ, có sức khỏe hoàn thành tốt nhiệm vụ trong tình hình mới. Xây dựng đội ngũ dựa trên yêu cầu phát triển, tránh tình trạng quy hoạch, đề bạt người thân, người quen thiếu phẩm chất.
– Nội dung giải pháp:
Hoạt động của đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị ở cơ sở, mang tính đa năng, đa nhiệm, vừa là người tuyên truyền, giáo dục, tổ chức các phong trào cách mạng quần chúng, vừa là người trực tiếp cùng quần chúng thực hiện các phong trào hành động đó. Không những vậy, họ còn tham gia giải quyết nhiều công việc, với nhiều nội dung công tác trong nhiều lĩnh vực vốn có quan hệ và gắn bó chạt chẽ với nhau ở cơ sở. Thoạt nhìn, cán bộ ở cơ sở dường như ít cần những tri thức, chuyên môn hóa, nhưng thực chất do tính chất hoạt động của họ lại rất cần lượng kiến thức không những rộng, mà còn có chiều sâu nhất định trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là kiến thức về pháp luật, về văn hóa, kiến thức, xây dựng, nông nghiệp, quản lý tài nguyên… và những khả năng vận động, thuyết phục quần chúng, tích cực thực hiện dân chủ ở cơ sở vùng nông thôn Tây Nam Bộ. Do đó, xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ cấp xã cần chú trọng những yếu tố đặc thù trên để có thể phát huy tốt khả năng của đội ngũ cán bộ ở cơ sở trên tinh thần cán bộ và công tác cán bộ luôn là nhân tố đặc biệt quan trọng, có ý nghĩa quyết định thắng lợi của sự nghiệp cách mạng ở địa phương.
– Thực trạng giải pháp:
Trong Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 4 (khóa XII) nêu rõ: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn… Trong khi đó, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc” [5]. Nhìn tổng thể, đội ngũ cán bộ ở cơ sở Tây Nam Bộ hiện nay đông nhưng chưa mạnh; tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ xảy ra ở nhiều nơi. Tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ người dân tộc thiểu số chưa đạt mục tiêu đề ra. Trước tình hình đó, để đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh hiện đại hóa nông thôn như ngày nay cần chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ ở cơ sở vừa có đức, vừa có tài là yêu cầu bức thiết nhất hiện nay và để đạt được những mục tiêu trên nên chú ý xem xét những biện pháp cụ thể như sau:
– Biện pháp thực hiện giải pháp:
Chúng tôi tán thành với Phạm Công Khâm trong luận án tiến sĩ về xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã hiện nay như sau:
+ Bí thư Đảng ủy xã, đóng vai trò tiêu biểu ở cơ sở, là người chịu trách nhiệm lãnh đạo toàn diện trên các lĩnh vực, các tổ chức và toàn bộ phong trào chung, là người đứng mũi chịu sào ở xã. Do đó, người bí thư phải có khả năng tổ chức và phối hợp đồng bộ, nhịp nhàng hoạt động của tổ chức đảng chính quyền và các đoàn thể ở cơ sở, hướng vào mục tiêu, nhiệm vụ mà đảng bộ đề ra. Là trung tâm đoàn kết trong đảng bộ và của địa phương, đồng chí bí thư phải có khả năng đoàn kết tập hợp quy tụ lực lượng, phải biết tạo cơ hội tốt cho người tốt xích lại gần mình, người xấu ngày một lánh xa, phát huy trí tuệ của tập thể có khả năng nhận xét, đánh giá đúng; biết tìm tòi phát hiện những người có triển vọng, có khả năng mới; dám giao trách nhiệm và tạo cho họ những điều kiện thuận lợi để phát huy khả năng và nhanh chóng trưởng thành.
– Chủ tịch UBND xã, là đại diện tiêu biểu cho cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương trên các mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, có trách nhiệm thực hiện chỉ thị, nghị quyết của cấp trên và của HĐND cùng cấp. Vì vậy, tiêu chuẩn cần nhấn mạnh đối với chủ tịch xã phải có kiến thức và năng lực quản lý nhà nước quản lý hành chính, quản lý kinh tế; nắm vững luật pháp, nghiệp vụ, quyền hạn, trách nhiệm của mình theo luật định; biết điều hành cán bộ chính quyền, biết tổ chức quản lý và chỉ đạo dứt điêm từng công việc trong từng thời gian cho phù hợp, thích nghi với điều kiện và con người ở nông thôn Tây Nam Bộ; biết xây dựng và thực hiện tốt kế hoạch ngân sách xã. Có trình độ đại học trở lên.
– Trưởng các đoàn thể (Mặt trận, Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên, Hội nông dân, Cựu chiến binh), là những người đại diện cho các tổ chức chính trị xã hội ở cơ sở, là đại diện cho quyền làm chủ của các tầng lớp nhân dân, trực tiếp tổ chức mọi hoạt động và giải quyết mọi vấn đề lợi ích, nhu cầu của quần chúng ở cơ sở. Kinh nghiệm thực tế đã cho thấy, phát huy được ảnh ưởng và hiệu quả hoạt động của các tổ chức nói trên đối với các tầng lớp uần chúng một phần quyết định bởi người đứng đầu các tổ chức đó. Vì vậy, đội ngũ này trước hết phải trưởng thành từ phong trào quần chúng, vừa là thủ lĩnh của quần chúng trong các tổ chức, thật sự có uy tín với đoàn viên, hội viên của tổ chức mình, vừa được được đảng, chính quyền thừa nhận; có lòng nhiệt tình, gắn bó hết mình với tổ chức và công tác của đoàn, hội cả khi thuận lợi lẫn lúc khó khăn. Có kiến thức tâm lý và hiểu biết nhất địng về công tác vận động quần chúng trong từng đối tượng cụ thể, nắm bắt kịp thời những tâm tư, tình cảm, nguyện vọng, nhu cầu cũng như diễn biến tư tưởng của quần chúng và của hội viên, đoàn viên. Có khả năng phát huy tính độc lập, tự chủ, tự quản lý công việc, nắm bắt kịp thời các hoạt động của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là trên các mặt trận chính trị, kinh tế – xã hội liên quan đến tổ chức và đối tượng lãnh đạo, quản lý của mình. Luôn đi đầu trong tiếp thu kỹ thuật mới; là những tấm gương điển hình, giúp đỡ đoàn viên, hội viên và dân chúng làm ăn có hiệu quả, làm giàu chính đáng, gia đình hòa thuận, làm tốt thiên chức của mình. Có trình độ đại học.
– Trưởng Ban Công an và chỉ huy Trưởng Ban Chỉ huy quân sự xã, là người đại diện cho lực lượng trọng yéu của Đảng và Nhà nước ở xã đẻ đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn xã hội và nhiệm vụ công tác quốc phòng ở cơ sở. Những cán bộ này phải đảm bảo về mặt chính trị, trung thành với Đảng, Nhà nước và nhân dân, nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng và ý thức tổ chức kỷ luật, giữ gìn bí mật của Đảng và Nhà nước. Sẵn sàng chiến đấu, hy sinh bảo vệ tính mạng và tài sản của nhân dân, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, giữ gìn an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở cơ sở, được nhân dân tin yêu. Đảm bảo quy định của Bộ Công an và quy định của Cục Dân quân tự vệ vể Chỉ huy trưởng quân sự xã.
KẾT LUẬN
Xây dựng và phát triển hệ thống chính trị cơ sở là yêu cầu khách quan bức thiết, làm cho bộ máy hoạt động một cách hiệu lực, hiệu quả hơn trong tình hình mới, nhất là trong thời kỳ đẩy mạnh hội nhập sâu với thế giới và hiện đại hóa nông thôn Việt Nam nói chung, Tây Nam Bộ nói riêng.
Tính cách văn hóa người Tây Nam Bộ là truyền thống quý báo của lưu dân nơi đây, được hình thành qua quá trình khai hoang, mở đất của vùng đất này, tính cách ấy luôn thể hiện một cách mộc mạc, chân thành, ân cần trong ứng xử giữa người với người. Luôn hòa quyện vào tự nhiên, dựa vào tự nhiên để tồn tại và phát triển.
Vận dụng những tính cách văn hóa người Tây Nam Bộ vào quá trình xây dựng và phát triển về chính trị trong hệ thống công quyền làm cho cán bộ, đảng viên trong bộ máy ở cơ sở ứng xử với nhau văn minh hơn, nhẹ nhàng hơn, có tình yêu thương đồng chí, đồng nghiệp, giúp đỡ nhau chân thành, quý mến.
Vận dụng tính cách văn hóa vào xây dựng tư tưởng làm cho cán bộ, đảng viên luôn đặt lợi ích chung lên trên, trước lợi ích riêng, triệt tiêu lòng tham trong mình góp phần cho bộ máy thêm trong sạch.
Vận dụng trong tổ chức để lựa chọn người tài vào phục vụ cho dân chúng, không xa rời mà gắn kết keo sơn giữa đảng bộ, chính quyền cơ sở với dân chúng và cán bộ thật sự là gốc của mọi công việc, mọi việc thành công đều xuất phát từ người cán bộ tốt và đó chính là văn hóa chính trị ở cơ sở.
TS. Nguyễn Hữu Thọ – Trường Đại học Kiên Giang
TÀI LIỆU THAM KHẢO VÀ TRÍCH DẪN
- Chính phủ, (2020), Nghị định số 49/2020/NĐ-CP ngày 17/4/2020 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thi hành án hình sự về tái hòa nhập cộng đồng có hiệu lực từ ngày 15/6/2020, Nxb chính trị quốc gia, tr.1.
- Trần Ngọc Thêm, (2014), Văn hóa người Việt Vùng Tây Nam Bộ, Nxb Văn hóa – Văn nghệ. TP.HCM, tr.761
- http://tapchimattran.vn/thuc-tien/lanh-dao-song-xa-hoa-choi-golf-hang-sang-nhat-khong-phai-tam-guong-de-dan-hoc-tap-33974.html, cơ quan của trung ương Mặt tận Tổ quốc Việt nam, đăng tải thứ năm, 12/03/2020. Truy cập, lúc 14 giờ 40 phút, ngày 05/01/2021
- Nguyễn Hữu Thọ, (2020), Giá trị văn hóa Khmer với vấn đề xây dựng nông thôn mới ở Tây Nam Bộ, Luận án Tiến sĩ Văn hóa học, Trường Đại học Trà Vinh, tr.104.
- Đảng Cộng sản Việt Nam, (2018), Nghị quyết trung ương 4 – Khóa XII, đăng tải trên https://moha.gov.vn/nghi-quyet-tw4/van-ban-chi-dao/toan-van-nghi-quyet-trung-uong-4-khoa-xii-38020.html
- Hồ Hoàng Hoa (1993), Dân trí và việc nâng cao trình độ dân trí hiện nay, Tạp chí Khoa học xã hội số 1 – 1993, tr.1
- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.9, tr.224
Phạm Công Khâm, (2000), Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã vùng nông thôn Đồng bằng song Cửu Long hiện nay, Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.
