Ngày 27/8/2025, đài truyền hình NTV (Đức) đưa tin: “Các công ty chế tạo máy của Đức chứng kiến hoạt động kinh doanh tại Hoa Kỳ bên bờ vực sụp đổ”. Bài viết cho thấy, dù thỏa thuận thương mại mới với Washington quy định mức thuế cố định 15% từng được kỳ vọng là lối thoát, ngành chế tạo máy vẫn chịu cú đánh nặng nề từ các phụ phí thép và nhôm. Những lo ngại về sự tồn tại lâu dài của các doanh nghiệp này ngày càng hiện hữu, trong khi Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen được kỳ vọng sẽ có động thái quyết liệt nhằm tháo gỡ áp lực.
Các doanh nghiệp cơ khí và kỹ thuật nhà máy Đức đang gióng lên hồi chuông cảnh báo trước chính sách thuế quan của Hoa Kỳ. Trong một bức thư gửi Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen – được Handelsblatt và Politico đồng loạt đăng tải – Hiệp hội Công nghiệp Cơ khí Đức (VDMA) cảnh báo rằng thỏa thuận thương mại EU–Mỹ cùng với mức thuế đặc biệt của Washington đối với nhôm và thép đang đe dọa trực tiếp đến sự sống còn của nhiều công ty trong ngành. VDMA hiện quy tụ khoảng 3.600 thành viên trên khắp châu Âu.
“Chúng tôi kêu gọi Ủy ban nỗ lực hết sức để miễn trừ thuế quan đối với các sản phẩm phái sinh từ thép và nhôm cho EU”, Politico trích dẫn từ bức thư. Điều quan trọng là phải đảm bảo máy móc và thiết bị được miễn thuế quan theo ngành trong tương lai. “Đối với nhiều công ty bị ảnh hưởng, điều này có nghĩa là: hoạt động kinh doanh tại Mỹ của họ đang đối mặt với nguy cơ phá sản”, Oliver Richtberg, người đứng đầu bộ phận ngoại thương của VDMA, nói với tờ báo Handelsblatt.
Hơn 400 nhóm sản phẩm bị ảnh hưởng
Ngành công nghiệp Đức đang phản ứng mạnh mẽ trước việc Hoa Kỳ mở rộng thuế quan đối với thép và nhôm nhập khẩu. Tuần trước, Bộ Thương mại Mỹ công bố mức thuế 50% sẽ áp dụng cho thêm 407 loại sản phẩm. Hiệp hội Cơ khí và Kỹ thuật Nhà máy Đức (VDMA) cảnh báo rằng toàn bộ hoạt động kinh doanh tại thị trường Mỹ của nhiều công ty thành viên đang đứng trước rủi ro.
Theo VDMA, các mức thuế đặc biệt này còn kéo theo gánh nặng thủ tục: doanh nghiệp phải nộp tờ khai về thép nóng chảy, nguồn gốc vật đúc và bằng chứng về hàm lượng kim loại. Politico cho biết, trong khi đó Handelsblatt nhấn mạnh xe máy từ EU có thể phải chịu thuế khoảng 30% trong tương lai, bởi khoản 50% mới sẽ cộng dồn vào mức thuế suất cố định 15% trên các bộ phận thép.
“Thỏa thuận thuế quan đã mất đi ý nghĩa với ngành cơ khí và kỹ thuật nhà máy. Quy tắc thuế suất cố định 15% thực sự bị vô hiệu hóa bởi các mức phụ phí thép và nhôm”, ông Richtberg nhận định. Ông cảnh báo thêm, việc Mỹ mở rộng danh sách áp thuế bốn tháng một lần giống như “một thanh gươm Damocles treo lơ lửng trên đầu toàn ngành”.
Việc Mỹ mở rộng thuế quan đối với thép và nhôm không chỉ đặt ngành cơ khí và kỹ thuật nhà máy Đức vào tình thế khó khăn, mà còn gợi mở những thách thức rộng lớn hơn cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Các phụ phí kim loại đẩy chi phí sản xuất tăng cao, làm gián đoạn dòng chảy nguyên liệu và buộc doanh nghiệp phải tính đến phương án đa dạng hóa nguồn cung ngoài thị trường Mỹ. Điều này làm suy yếu tính ổn định của chuỗi giá trị công nghiệp châu Âu vốn phụ thuộc vào cả nhập khẩu lẫn xuất khẩu xuyên Đại Tây Dương.
Về mặt thương mại EU–Mỹ, căng thẳng thuế quan có nguy cơ phá vỡ cam kết “thỏa thuận công bằng” mà hai bên từng nỗ lực xây dựng, đồng thời tạo hiệu ứng bất cân xứng khi các ngành khác của châu Âu ít chịu ảnh hưởng, trong khi cơ khí – vốn là trụ cột xuất khẩu của Đức – lại trở thành “tâm điểm chịu trận”. Nếu xu hướng này kéo dài, cán cân thương mại song phương có thể bị nghiêng lệch, đe dọa mối quan hệ kinh tế vốn được xem là nền tảng chiến lược của cả hai khối.
Trên bình diện cạnh tranh toàn cầu, sức ép thuế quan làm giảm sức hấp dẫn của các doanh nghiệp Đức trên thị trường Mỹ, trong khi đối thủ từ châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Hàn Quốc có thể tận dụng khoảng trống để gia tăng hiện diện. Đức, vốn giữ vị thế số một trong xuất khẩu máy móc và kỹ thuật công nghiệp, đứng trước nguy cơ mất dần thị phần, từ đó tác động dây chuyền đến tăng trưởng, việc làm và uy tín công nghệ.
Các biện pháp thuế quan mới của Mỹ không chỉ mang ý nghĩa thương mại song phương, mà còn định hình lại cấu trúc cạnh tranh quốc tế trong ngành cơ khí – kỹ thuật, thách thức trực tiếp vai trò đầu tàu công nghiệp của Đức trong Liên minh châu Âu.
Hồ Ngọc Thắng/nguồn: https://www.n-tv.de/wirtschaft/Deutsche-Maschinenbauer-sehen-ihr-US-Geschaeft-vor-dem-Aus-…90.html