Theo Reuters (14/9/2025), Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo Ả Rập – Hồi giáo dự kiến diễn ra tại Doha ngày 15/9 sẽ nhằm tập hợp sự ủng hộ dành cho Qatar, sau vụ không kích của Israel vào tuần trước nhằm vào nhóm vũ trang Hamas tại quốc gia vùng Vịnh này.
Một dự thảo nghị quyết trình các nguyên thủ quốc gia xem xét đã lên án cuộc tấn công của Israel là hành động leo thang gây bất ổn, đồng thời bác bỏ “kế hoạch áp đặt một thực tế mới trong khu vực” của Tel Aviv.
Theo Reuters, bản dự thảo không đưa ra biện pháp ngoại giao hay kinh tế cụ thể chống lại Israel và vẫn có thể thay đổi trước khi các nhà lãnh đạo nhóm họp tại Doha vào thứ Hai.
Vụ không kích – theo Hamas làm năm thành viên thiệt mạng nhưng không ảnh hưởng đến ban lãnh đạo – đã thúc đẩy các quốc gia Ả Rập vùng Vịnh, vốn là đồng minh của Mỹ, xích lại gần nhau. Diễn biến này cũng làm gia tăng căng thẳng trong quan hệ giữa Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Israel, nước từng bình thường hóa quan hệ với Abu Dhabi năm 2020.
Hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp, quy tụ các thành viên Liên đoàn Ả Rập và Tổ chức Hợp tác Hồi giáo, được mở màn bằng cuộc họp của ngoại trưởng các nước vào Chủ nhật để soạn thảo dự thảo nghị quyết.
“Qatar không đơn độc… Các quốc gia Ả Rập và Hồi giáo luôn sát cánh cùng Qatar”, Tổng Thư ký Liên đoàn Ả Rập Ahmed Aboul Gheit phát biểu trên tờ Asharq al-Awsat.
Netanyahu tiếp tục tăng áp lực
Đáp lại làn sóng chỉ trích quốc tế về vụ không kích hôm 9/9, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tiếp tục gây sức ép với Qatar liên quan đến sự hiện diện của lãnh đạo Hamas tại đây. Ông cảnh báo Doha phải trục xuất các quan chức Hamas hoặc “đưa họ ra trước công lý”, nếu không Israel “sẽ tự hành động”.
Qatar – vốn là trung gian quan trọng trong các nỗ lực chấm dứt cuộc chiến Gaza kéo dài gần hai năm – cáo buộc Israel phá hoại cơ hội hòa bình và chỉ trích ông Netanyahu theo đuổi “chủ nghĩa khủng bố nhà nước”. Một thành viên lực lượng an ninh nội địa Qatar nằm trong số những người thiệt mạng trong vụ tấn công.
Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ sự không hài lòng, cho rằng hành động của Israel không phục vụ lợi ích của Tel Aviv hay Washington. Ông gọi Qatar là “đồng minh thân cận” đang nỗ lực làm trung gian hòa bình, đồng thời khẳng định việc loại bỏ Hamas là “mục tiêu xứng đáng”. Trong cuộc điện đàm với Quốc vương Sheikh Tamim bin Hamad Al-Thani, ông Trump nhấn mạnh “những điều như vậy sẽ không xảy ra nữa trên đất Qatar”.
Trong khi đó, UAE – đồng minh Mỹ và là quốc gia Ả Rập nổi bật nhất bình thường hóa quan hệ với Israel theo Hiệp định Abraham – đã triệu tập phó đại sứ Israel, chỉ trích vụ tấn công và phát biểu của ông Netanyahu là “thù địch”. Abu Dhabi khẳng định sự ổn định của Qatar là “một phần không thể tách rời” của an ninh vùng Vịnh.
Theo chính quyền Gaza, chiến dịch quân sự của Israel đã khiến hơn 64.000 người thiệt mạng. Tel Aviv phát động chiến dịch sau vụ tấn công ngày 7/10/2023, làm 1.200 người thiệt mạng và 251 con tin bị bắt giữ. Đến nay, Hamas vẫn giam giữ 48 con tin, trong khi Qatar và Mỹ đang đóng vai trò trung gian tìm kiếm thỏa thuận ngừng bắn gắn với việc thả người.
Hội nghị Doha không chỉ là dịp để các nước Ả Rập – Hồi giáo thể hiện sự ủng hộ với Qatar, mà còn phản ánh những toan tính địa chính trị rộng lớn hơn trong khu vực. Khi Israel tăng cường sức ép và Mỹ tìm cách cân bằng lợi ích giữa các đồng minh, khả năng Qatar duy trì vai trò trung gian sẽ là yếu tố then chốt quyết định cục diện hòa bình Gaza cũng như sự ổn định an ninh vùng Vịnh trong thời gian tới.
Thế Nguyễn