(Đà Nẵng). Ngày 6/11/2025, tại Đà Nẵng đã diễn ra Tọa đàm “Định vị và Phát triển Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) Việt Nam tại Đà Nẵng”.
“Tọa đàm hôm nay là diễn đàn trao đổi chuyên sâu giữa các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, pháp lý, công nghệ và đầu tư, nhằm chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, đề xuất mô hình phát triển phù hợp với điều kiện của Đà Nẵng và định hướng của Chính phủ Việt Nam. Đà Nẵng hy vọng sẽ tiếp thu được nhiều ý kiến, khuyến nghị thiết thực, đặc biệt là các giải pháp liên quan đến tài chính xanh, tài trợ chuỗi cung ứng, tài sản số và fintech, góp phần hoàn thiện hệ sinh thái tài chính hiện đại, minh bạch và bền vững”, Phó Chủ tịch thường trực UBND thành phố Đà Nẵng, ông Hồ Kỳ Minh, cho biết.
Chuyên gia trưởng Tổ chức Tài chính Quốc tế hiến kế: Đà Nẵng hãy tập trung vào “các dịch vụ tài chính chuyên biệt”
Ông Jinchang Lai, Chuyên gia trưởng và Trưởng Nhóm Phát triển cơ sở Hạ tầng tài chính, thuộc Bộ phận tư vấn các Định chế Tài chính (Financial Institution/ FI), châu Á và Thái Bình Dương, Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) Ngân hàng Thế giới ; đồng thời là đại diện của Mạng lưới Phát triển Hạ tầng Tài chính APEC-APFF (FIND) nhấn mạnh rằng: Như tôi đã từng đề xuất, trong các định hướng phát triển, IFC Đà Nẵng có thể tập trung vào “các dịch vụ tài chính chuyên biệt” như một định hướng phát triển chủ chốt. Điều này có nghĩa là Đà Nẵng sẽ trở thành Trung tâm cho các lĩnh vực dịch vụ tài chính “theo chuyên đề”; Trung tâm dịch vụ bên thứ 3 hỗ trợ dịch vụ tài chính. Trong khuôn khổ sáng kiến Trung tâm tài chính chuyên biệt, Đà Nẵng có thể trở thành điểm đến hấp dẫn cho “tài trợ thương mại và tài chính chuỗi cung ứng (SCF)”, bao gồm các dịch vụ quản lý chuỗi cung ứng (SCM) liên quan.
Chuyên gia cấp cao Jinchang Lai phân tích thêm rằng: Tài trợ thương mại và tài chính chuỗi cung ứng (SCF) là một lĩnh vực kinh doanh dịch vụ tài chính, hay phương thức tiếp cận trong cho vay doanh nghiệp, (linh hoạt theo nhu cầu), không phải là một sản phẩm (cứng) cụ thể. Theo nghĩa rộng của SCF, có 4 nhóm dịch vụ có thể cung cấp: Tín dụng (credit) ; {tham vấn giải pháp để } Giảm thiểu rủi ro (risk mitigation, như một dạng bảo hiểm tín dụng/credit coverage); {các sản phẩm} phi tín dụng (non-credit products), đơn cử như Dịch vụ Quản lý sổ cái tổng hợp (ledger management, collection); hay Dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật công nghệ thông tin (information and processing support). Hẳn nhiên, một bên (đồng ý) tham gia có thể không (sử dụng) nhiều , mà chỉ một giao dịch, không nhất thiết, phải dùng tất cả các dịch vụ.
Với 4 “dòng chảy” trong chuỗi cung ứng hiện đại: Đơn đặt hàng – Hàng hóa (luân chuyển trong kinh doanh) hoặc dịch vụ – Tiền (thanh toán hóa đơn, thu tiền hoặc phân phối thanh toán) – Chuỗi thông tin (dữ liệu). Khi các bên tham gia tài trợ chuỗi cung ứng tận dụng những “dòng chảy” vừa nêu , cùng với vốn xã hội trong chuỗi, sẽ cấu trúc và giám sát được các hoạt động cần cung cấp dịch vụ tài chính.
Không gian SCF có đến 11 sản phẩm do 5 Hiệp hội – Ngành (kinh doanh-dịch vụ) quốc tế cùng nhau “chính thức hóa sản phẩm tài trợ chuỗi cung ứng”: Chiết khấu các khoản phải thu ; Tài trợ xuất khẩu thông qua chiết khấu các khoản phải thu ; Bao thanh toán ; Tài trợ vốn có bảo đảm là các khoản phải trả (Bao thanh toán ngược), thường do bên mua tổ chức ; (Cho) Vay hoặc ứng trước dựa trên các khoản phải thu ; Tài trợ nhà phân phối (thường do bên bán tổ chức) ; (Cho) Vay hoặc ứng trước dựa trên hàng hóa luân chuyển trong kinh doanh ; Tài trợ nhà cung cấp giai đoạn trước khi giao hàng (Tài trợ vốn có bảo đảm là đơn hàng) ; Các dịch vụ: Cam kết thanh toán của Công ty tham gia ; Cam kết thanh toán ngân hàng (BPU); và Chiết khấu linh hoạt.
SCF có khả năng tạo giá trị đáng kể cho các doanh nghiệp cốt lõi (tức bên mua chính hoặc bên bán chính, tham gia vào một số sản phẩm SCF nhất định) và nhà cung cấp/nhà phân phối. Tại Trung Quốc, 41,2% doanh nghiệp thương mại đã sử dụng dịch vụ SCF trong năm 2019 (theo Hiệp hội Doanh nghiệp Thương mại Vừa và Nhỏ Trung Quốc). Ở quy mô rộng hơn, nhiều doanh nghiệp (ở nhiều quốc gia , vùng lãnh thổ) hiện đã sở hữu cả nền tảng SCM và SCF điện tử, có thể vận hành nội bộ, bên ngoài hoặc kết hợp
“Tôi có thể nêu ví dụ là một nền tảng SCM có thể liên kết với 1 triệu nhà bán lẻ ; một nền tảng xử lý và tài trợ hóa đơn, có thể phải xử lý đến hơn 250 tỷ USD các khoản phải thu mỗi năm, trong đó 4,2 tỷ USD được phát hành dưới dạng công cụ nợ bảo đảm bằng khoản phải thu. Hai ví dụ này đều là từ các doanh nghiệp hoạt động tại một trung tâm SCF (Trung tâm tài chính chuyên về tài chính chuỗi cung ứng). SCF thường được áp dụng cho giao dịch mua/bán ghi sổ giữa các doanh nghiệp trong nước và quốc tế, nó được kích hoạt từ chính các sự kiện (thương mại và tài chính) trong chuỗi cung ứng và SCF có thể mang lại cơ hội doanh thu phi tín dụng cho các tổ chức tài chính (FI).
SCF luôn là nguồn cung cấp chính các dịch vụ quản lý rủi ro cho doanh nghiệp thương mại, đặc biệt trong giao dịch xuyên biên giới. Dịch vụ SCF tốt , trước hết sẽ giúp xuất khẩu của Việt Nam trở nên cạnh tranh hơn và thích ứng tốt hơn với toàn cầu. Ngày nay, có khoảng 80% tổng kim ngạch thương mại toàn cầu được hỗ trợ bởi tài trợ thương mại (bao gồm SCF) và các hình thức bảo hiểm tín dụng. Quy mô tiềm năng (sử dụng các dịch vụ SCF) đạt tối thiểu 20 nghìn tỷ USD, trong đó khoảng 4,5 nghìn tỷ USD (thực tế) đã được cung cấp hằng năm trên toàn cầu. Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ thương mại quốc tế trên GDP cao nhất thế giới. Thị trường tài trợ có bảo đảm bằng động sản và SCF, nhất định sẽ phát triển mạnh”, Ông Jinchang Lai kết luận.
IFC Đà Nẵng hướng đến tài chính xanh, tài sản số và fintech
Theo GS. Nguyễn Xuân Thảo (là Giáo sư Luật mang học hàm Pendleton Miller), hiện là Giám đốc Trung tâm Luật Châu Á (Trường Luật – Đại học WashingtonThảo): IFC ĐÀ NẴNG khi đã là một trung tâm chuyên biệt về tài trợ thương mại, fintech và tài chính xanh sẽ là lựa chọn thay thế cho Singapore và Hồng Kông (bởi chi phí thấp hơn tới 60%) và IFC ĐÀ NẴNG cần tập trung khai thác “các thị trường ngách chưa được phục vụ đầy đủ”, với bước đi khởi đầu (có thể) đưa ra nhiều ưu đãi đột phá, bổ khuyết cho bất cập của một IFC non trẻ, chưa có nhiều danh tiếng. Đề xuất cụ thể là IFC Đà Nẵng sẽ đi theo hướng (các lĩnh vực kinh doanh) của tổ chức cho vay không nhận tiền gửi (Định chế tài chính phi ngân hàng/ NBFI).
Tổ chức cho vay không nhận tiền gửi (tức không thực hiện chức năng huy động) nhưng vẫn cung cấp (đủ) nguồn vốn thay thế cho doanh nghiệp và cá nhân (chưa được các ngân hàng truyền thống phục vụ đầy đủ). Và đây cũng chính là các lĩnh vực kinh doanh mà các ngân hàng truyền thống thường tránh. IFC nếu mạnh dạn khai thác sẽ cho phép thúc đẩy đổi mới fintech, tài chính có cấu trúc và tài sản thay thế, cũng như khi tổ chức cho vay không nhận tiền gửi, sẽ giúp phân tán rủi ro hệ thống trong các ngân hàng truyền thống. Điều này trước tiên đảm bảo tính đa dạng và khả năng phục hồi tài chính cho chính IFC. Tổ chức cho vay không nhận tiền gửi (có khả năng) đóng góp đến 30-40% tổng tín dụng trong một thị trường tài chính phát triển. Và tổ chức cho vay không nhận tiền gửi đa dạng với nhiều tên gọi (dịch vụ) khác nhau: Công ty tài chính (tài trợ thương mại, tài chính bền vững, tài chính xanh ; Công ty cho thuê tài chính ; Công ty bao thanh toán ; Công ty tài chính mua phương tiện ; Công ty tài chính vi mô ; Công ty cho vay Fintech, …
Đơn cử tại Singapore, vào năm 2022, các tổ chức phi ngân hàng đóng góp nguồn vốn trị giá 4,1 nghìn tỷ đô-la Singapore (SGD). Không chỉ dựa (duy nhất) vào các ngân hàng truyền thống, chính sự đa dạng hóa (thị trường tài chính), đã giúp Singapore đã vượt qua cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Bài học thực tế từ Singapore cho thấy, hệ sinh thái IFC của Singapore bao gồm các tổ chức cho vay không nhận tiền gửi như KKR (https://www.kkr.com/sg/en) ; hay Ares Management (https://www.aresmgmt.com/); các tổ chức tài chính phi ngân hàng, Hong Leong Finance, Sing Investments & Finance Limited (SIF), Singapura Finance và IFS Capital Limited đã phục vụ rất tốt cho phân khúc doanh nghiệp nhỏ và vừa; cung cấp các khoản vay cá nhân, vay mua ô tô, vay mua nhà và tất nhiên là cả vay kinh doanh. Trong đó Hong Leong Finance cung cấp các khoản vay xanh, vay đầu tư thiết bị y tế và nha khoa, thậm chí cả khoản vay để triển khai chương trình cải tạo, nâng cấp của Cơ quan Phát triển nhà ở Singapore mà các doanh nghiệp nhỏ và vừa rất cần.
Trong khi đó, Singapura Finance cung cấp các khoản vay mua bất động sản, thiết bị/máy móc và phương tiện, cũng như tài trợ vốn có bảo đảm là hàng hóa luân chuyển trong kinh doanh, mua lại hợp đồng tài chính khách hàng với giá chiết khấu (block discounting); còn SIF thì cung cấp các khoản vay mua đất xây nhà, vay đầu tư máy móc, thiết bị và vay kinh doanh tàu biển, bên cạnh các khoản vay không có bất động sản, hay IFS Capital Limited chuyên về bao thanh toán hóa đơn, cho vay mua bất động sản và cho vay vốn lưu động doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Tại Hoa Kỳ, thị trường của các Tổ chức cho vay không nhận tiền gửi đạt giá trị 170 tỷ USD tính đến năm 2025.
TS. Nguyễn Xuân Thảo cũng kiến nghị xây dựng IFC Đà Nẵng trở thành một trung tâm tái cơ cấu nợ (Nợ khó đòi) và đầu tư cho các tình huống đặc biệt, xem đây là lĩnh vực kinh doanh của tổ chức cho vay không nhận tiền gửi. Hẳn nhiên trách nhiệm lập pháp, từng bước phải hình thành khung pháp lý cho thị trường nợ xấu ; xây dựng và hoàn thiện Luật phá sản tiệm cận và hài hòa, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, trong đó có nội dung (dành cho các tình huống đặc biệt), như yêu cầu cấp phép cho công ty quản lý tài sản (vận dụng điều khoản trọng tài quốc tế).
Từ IFC Đà Nẵng và TP.Hồ Chí Minh: Việt Nam đã và đang thay đổi mô hình tăng trưởng
Thành viên Ban Tư vấn IFC tại Đà Nẵng, ông Rich McClellan, chia sẻ rằng, Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam (với một ở Đà Nẵng và một ở TP.Hồ Chí Minh) là một yêu cầu tất yếu, nhằm tạo ra “thế hệ tăng trưởng tiếp theo” cho nền kinh tế. Nhìn lại chặng đường phát triển vừa qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu hết sức ấn tượng. Tốc độ tăng trưởng kinh tế đáng kinh ngạc, và có thể nói rằng, mỗi người Việt Nam ngày nay đều có cuộc sống tốt hơn cha mẹ mình, và cha mẹ họ cũng đã sống tốt hơn thế hệ trước đó. Hai thế hệ phát triển mạnh mẽ là một kỳ tích hiếm có.
Tuy nhiên, mô hình tăng trưởng đã đưa chúng ta đến hiện tại sẽ không thể đưa Việt Nam đi xa hơn trong tương lai. Mô hình dựa trên sản xuất, xuất khẩu chỉ còn hiệu quả trong khoảng 3–5 năm nữa. Vì vậy, cần một bước chuyển mình, một “câu chuyện tiếp theo”. Chính phủ Việt Nam đã nhận thấy rõ điều này và đang triển khai nhiều chiến lược, trong đó IFC là một trong những trụ cột nhằm chuyển đổi từ mô hình sản xuất truyền thống sang một hệ sinh thái tài chính toàn cầu tích hợp sâu và phức tạp hơn. IFC chính là công cụ để duy trì và mở rộng đà tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn mới.
Về địa chính trị, trong bối cảnh thế giới đầy biến động, quan hệ giữa các quốc gia thay đổi nhanh chóng, có kẻ thắng, người thua thì Việt Nam lại nổi bật với vị thế ổn định và trung lập, có nhiều đối tác thân thiện. Việt Nam là một trong những quốc gia ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do nhất trên thế giới, tạo nên môi trường thương mại cởi mở bậc nhất. IFC chính là cơ hội để phát huy sức mạnh từ vị thế này, không chỉ trong lĩnh vực sản xuất, mà còn trong thương mại và tài chính quốc tế – từ đó giúp thị trường vốn Việt Nam phát triển sâu rộng hơn, tăng khả năng chống chịu và củng cố vị thế quốc gia trong môi trường toàn cầu đầy biến động.
IFC Việt Nam sẽ mang lại một môi trường đầu tư quen thuộc, minh bạch và cạnh tranh đối với các nhà đầu tư quốc tế: (là) Cổng thông tin “một cửa” cho cấp phép và đăng ký đầu tư ; Ưu đãi về thị thực, cư trú cho chuyên gia quốc tế ; Áp dụng chuẩn mực quốc tế về tài chính, kế toán ; Hợp đồng bằng tiếng Anh và được thừa nhận pháp lý (toàn cầu) ; (có) Hệ thống tòa án và trung tâm trọng tài chuyên biệt cho IFC ; (có) Cơ chế thuế cạnh tranh, thân thiện ; Tài khoản ngoại tệ, khả năng chuyển đổi tự do. Và đặc biệt là cơ chế sandbox (môi trường vận hành/thử nghiệm ảo; cũng có thể là khung thể chế thí điểm, cho phép một số ít doanh nghiệp thử nghiệm các công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới trong môi trường thực tiễn nhưng có phạm vi và thời gian xác định, dưới sự giám sát của các nhà quản lý và có các phương án dự phòng rủi ro phù hợp để ngăn hậu quả của sự thất bại mà không ảnh hưởng lớn đến hệ thống tài chính quốc gia) cho tài chính xanh và bền vững.
Ông Rich McClellan nhấn mạnh rằng, bước ngoặt quan trọng đã diễn ra vào tháng 11 năm ngoái (2024), khi Chính phủ ban hành Quyết định định hình nguyên tắc cốt lõi của IFC Việt Nam. Tiếp đó, Nghị quyết 222 của Quốc hội được thông qua trong năm nay, củng cố các định hướng quan trọng này. Hiện Việt Nam cũng đang hoàn thiện 8 nghị định hướng dẫn thi hành, tạo nền tảng pháp lý để IFC có thể vận hành. Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo hoàn tất các nghị định vừa nêu trong tháng này, điều đó cho thấy tốc độ triển khai rất nhanh và quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ.
IFC Việt Nam với 3 cơ quan chính: Cơ quan điều hành (phụ trách vận hành, một đặt tại Đà Nẵng và một tại TP.Hồ Chí Minh) ; Cơ quan giám sát (bảo đảm tuân thủ pháp luật, giám sát hoạt động, …) và Cơ quan giải quyết tranh chấp (Tòa án và cơ chế trọng tài độc lập). Điểm đặc biệt là mô hình “một IFC, hai địa điểm”, dù đặt tại hai nơi, trọng tâm (hoạt động) khác nhau: Thị trường vốn, quản lý tài sản, quỹ đầu tư (IFC Hồ Chí Minh); Tài chính xanh, thương mại, fintech và tài sản số (IFC Đà Nẵng), và cả hai được quản lý thống nhất, chung một khung pháp lý.
“Đà Nẵng sở hữu vị trí địa chiến lược đặc biệt, nằm ở trung độ Việt Nam, là cửa ngõ quan trọng của hành lang kinh tế Đông – Tây ra biển Đông, lại gần các tuyến giao thương quan trọng trong khuôn khổ Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực và Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương tạo cho Đà Nẵng điều kiện thuận lợi để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng quốc tế.
Theo định hướng của Trung ương, nền tảng và thế mạnh hiện có, Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại thành phố Đà Nẵng sẽ phát triển dựa trên ba trụ cột chính: tài chính xanh, tài chính thương mại và công nghệ tài chính, tài sản số. Đà Nẵng xác định sẽ trở thành “phòng thí nghiệm” cho các mô hình tài chính mới, từ tài sản số, tiền số, thanh toán số đến những giải pháp ứng dụng blockchain và trí tuệ nhân tạo, đi kèm với sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động quản lý quỹ để hỗ trợ các startup công nghệ tài chính. Song song với đó, thành phố sẽ khuyến khích các sản phẩm, sáng kiến tài chính xanh nhằm đồng hành cùng mục tiêu phác thải ròng bằng không của quốc gia và tầm nhìn phát triển bền vững của quốc tế, phát huy tiềm năng về năng lượng tái tạo, du lịch bền vũng.
Đà Nẵng cũng đặt trọng tâm phát triển tài chính thương mại xuyên biên giới gắn với cảng biển, logistics, du lịch quốc tế, cùng với các dịch vụ tài chính offshore dành cho các tổ chức, doanh nghiệp FDI và nhà đầu tư toàn cầu. Đặc biệt, chú trọng tạo dựng môi trường tài chính thuận lợi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng như các startup đổi mới sáng tạo nhằm tạo nên một hệ sinh thái tài chính đa dạng, năng động và sáng tạo gắn với các giá trị cốt lõi như xanh, thông minh, số hóa, đổi mới, bao quát và lấy khách hàng làm trung tâm, mang lại chất lượng cuộc sống tốt. Để thực hiện định hướng này, Thành phố đã tham vấn, phối hợp với các Bộ ngành Trung ương hoàn thiện khung pháp lý, xây dựng các Nghị định liên quan đến Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, dự kiến sẽ trình ban hành các Nghị định trước ngày 15/11/2025”, Phó Chủ tịch thường trực UBND thành phố Đà Nẵng, ông Hồ Kỳ Minh khẳng định./.
Trần Ngọc