Trong bối cảnh địa chính trị Trung Á và Đông Nam Á ngày càng gắn kết, ngày 20/8/2025, trên sóng chương trình The Nation của Đài truyền hình Bernama, Đại sứ Kazakhstan tại Malaysia, ông Bulat Sugurbayev nhấn mạnh Malaysia là “cửa ngõ” để Kazakhstan tiến vào ASEAN. Ông đồng thời đề xuất việc thành lập một nền tảng đối thoại ASEAN – Trung Á, qua đó tạo hành lang hợp tác mới giữa hai khu vực đang nổi lên với nhiều lợi ích chiến lược.
Kazakhstan – ASEAN: Lợi ích chiến lược từ “cửa ngõ” Malaysia
Ông Bulat Sugurbayev khẳng định, Malaysia không chỉ là đối tác song phương truyền thống mà còn là “cửa ngõ” chiến lược để Kazakhstan tiếp cận toàn bộ ASEAN. Tuyên bố này phản ánh tính toán địa chính trị dài hạn của Kazakhstan trong việc mở rộng ảnh hưởng sang Đông Nam Á, khu vực năng động bậc nhất thế giới.
Theo Đại sứ, vai trò hiện tại của Malaysia với tư cách là Chủ tịch ASEAN 2025 càng củng cố vị thế là đối tác ưu tiên của Kazakhstan trong các kế hoạch tiếp cận khu vực.
“Malaysia đã là cửa ngõ của chúng tôi kể từ năm 1993, khi chúng tôi lần đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao. Đại sứ quán đầu tiên của chúng tôi được thành lập để tiếp cận các quốc gia khác ở Đông Nam Á được đặt tại Kuala Lumpur, và bao phủ tất cả các nước ASEAN trong khu vực. Điều này phản ánh tầm quan trọng của Malaysia với tư cách là cửa ngõ vào ASEAN”, ông nói.
Việc Malaysia đảm nhiệm cương vị Chủ tịch ASEAN 2025 càng củng cố vị thế trung gian của Kuala Lumpur. Ngay từ năm 1993, khi thiết lập quan hệ ngoại giao, Kazakhstan đã chọn Malaysia làm điểm đặt đại sứ quán đầu tiên ở Đông Nam Á, qua đó thể hiện tầm nhìn coi ASEAN là một trong những hướng ưu tiên chiến lược.
Bước ngoặt mới đến từ chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Malaysia Datuk Seri Anwar Ibrahim đến Kazakhstan năm 2024, được xem là chất xúc tác tạo “động lực và tốc độ mới” cho hợp tác, đặc biệt về thương mại, đầu tư và năng lượng. Trong bối cảnh thế giới dịch chuyển chuỗi cung ứng và tái định hình liên kết khu vực, cả Kazakhstan, quốc gia Trung Á giàu tài nguyên và Malaysia, trung tâm ASEAN đều có lợi thế để trở thành cầu nối liên lục địa.
Đáng chú ý, Kazakhstan không chỉ nhìn ASEAN như một thị trường, mà còn coi khối này là hình mẫu về cơ chế hợp tác khu vực. Đại sứ Sugurbayev nhấn mạnh, từ một nền tảng kinh tế, ASEAN đã trở thành “lực lượng ổn định” về chính trị – an ninh, điều mà Trung Á đang tìm cách học hỏi. Khả năng trung gian, điển hình qua vai trò của Malaysia trong giải quyết xung đột Campuchia – Thái Lan, càng củng cố uy tín ASEAN trong mắt Kazakhstan.
Từ đó, đề xuất về một nền tảng đối thoại ASEAN – Trung Á không chỉ là ý tưởng ngoại giao, mà là bước đi chiến lược: kết nối hai khu vực nằm giữa những tuyến thương mại then chốt, từ Hành lang Trung Á tới Biển Đông. Nếu hiện thực hóa, cơ chế này có thể tạo nên trục hợp tác mới, nơi Malaysia giữ vai trò trung gian và Kazakhstan trở thành “cầu nối” sang khu vực Á – Âu rộng lớn hơn.
Trong bối cảnh thế giới đang dịch chuyển sang những cấu trúc hợp tác đa tầng nấc, sáng kiến của Kazakhstan về một nền tảng đối thoại ASEAN – Trung Á, với Malaysia giữ vai trò cầu nối, phản ánh sự hội tụ lợi ích chiến lược giữa hai khu vực. Đối với Kazakhstan, đây là cánh cửa mở ra không gian hợp tác mới; đối với ASEAN, đó là cơ hội để mở rộng phạm vi ảnh hưởng vượt ra ngoài khu vực truyền thống. Tuy nhiên, thành công hay không sẽ phụ thuộc vào khả năng dung hòa lợi ích, duy trì cân bằng trước cạnh tranh địa chính trị, và phát huy vai trò trung gian của những quốc gia như Malaysia.
Thế Nguyễn