Ngày 3/10/2025, Reuters đưa tin, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố kế hoạch 20 điểm nhằm chấm dứt chiến tranh ở Gaza. Tuy nhiên, phản ứng từ Ngoại trưởng Pakistan Ishaq Dar cho thấy bản kế hoạch này đi chệch đáng kể so với dự thảo do nhóm quốc gia Hồi giáo đa số trình lên Washington, phản ánh khoảng cách lập trường ngày càng rõ rệt giữa Mỹ và thế giới Hồi giáo trong nỗ lực tìm giải pháp cho cuộc xung đột kéo dài.
Trong cuộc họp ngày 22/9 với Tổng thống Donald Trump, nhóm các quốc gia Hồi giáo đa số đã đề xuất Israel rút quân hoàn toàn khỏi Gaza. Trái lại, kế hoạch 20 điểm của ông Trump chỉ tính đến việc rút quân một phần, nhằm mở đường cho việc trả tự do cho các con tin còn bị lực lượng Hamas giam giữ. “Tôi đã nói rõ rằng 20 điểm mà Trump công bố không giống với đề xuất của chúng tôi. Bản dự thảo mà chúng tôi nhận được đã có một số thay đổi,” Ngoại trưởng Pakistan Ishaq Dar phát biểu trước Quốc hội nước này.
Kế hoạch chấm dứt chiến tranh giữa Israel và Hamas
Hôm thứ Hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố bản kế hoạch 20 điểm nhằm chấm dứt chiến tranh giữa Israel và Hamas. Theo đó, tất cả các con tin – dù còn sống hay đã thiệt mạng – sẽ được trả tự do trong vòng 72 giờ sau khi ngừng bắn. Kế hoạch cũng đề cập đến một “Dải Gaza Mới” được tái thiết trong tương lai, song nhiều chi tiết vẫn để ngỏ cho các cuộc đàm phán và phụ thuộc vào sự chấp thuận của Hamas – lực lượng đã giết hơn 1.200 người trong cuộc tấn công vào Israel ngày 7/10/2023 và bắt giữ 251 con tin, theo số liệu của Israel. Phía Gaza cho biết, chiến dịch quân sự của Israel sau đó đã làm hơn 66.000 người Palestine thiệt mạng và tàn phá phần lớn lãnh thổ này.
Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif trước đó từng hoan nghênh kế hoạch của Trump, trong khi Ngoại trưởng Ishaq Dar cho biết ông Sharif đã đưa ra phản hồi chung cho bài đăng của Trump trên mạng xã hội trong lúc quá cảnh.
Động thái công bố kế hoạch diễn ra một tuần sau cuộc gặp giữa ông Trump và lãnh đạo tám quốc gia Hồi giáo – gồm Ả Rập Xê Út, UAE, Qatar, Ai Cập, Jordan, Thổ Nhĩ Kỳ, Indonesia và Pakistan – nhằm thảo luận về tình hình Gaza. Theo Axios, Washington muốn các nước Ả Rập và Hồi giáo đồng ý triển khai lực lượng tới Gaza để hỗ trợ việc rút quân của Israel, đồng thời đảm nhận vai trò tài trợ cho giai đoạn chuyển tiếp và tái thiết.
Các quốc gia Hồi giáo đề xuất rút toàn bộ lực lượng Israel
Ngoại trưởng Pakistan Ishaq Dar cho biết, tám quốc gia Hồi giáo đã nhận được cam kết từ Tổng thống Donald Trump rằng ông sẽ không cho phép Israel sáp nhập Bờ Tây bị chiếm đóng – điều mà các đồng minh cực hữu trong liên minh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhiều lần kêu gọi.
Theo Dar, dự thảo đồng thuận do nhóm quốc gia này soạn thảo kêu gọi Israel rút quân hoàn toàn khỏi Gaza và mở ra “một con đường cho một nền hòa bình công bằng trên cơ sở giải pháp hai nhà nước”. Ông nhấn mạnh việc thành lập một nhà nước Palestine cùng tồn tại với Israel là chính sách lâu dài của Pakistan. Trong khi đó, Thủ tướng Netanyahu liên tục bác bỏ khả năng công nhận nhà nước Palestine, coi đó là mối đe dọa đối với an ninh Israel.
Ngược lại, kế hoạch 20 điểm của Trump chỉ yêu cầu đình chỉ toàn bộ hoạt động quân sự và đóng băng các chiến tuyến tại Gaza, chờ đến khi các điều kiện cho một “cuộc rút quân hoàn toàn theo từng giai đoạn” được đáp ứng. Kế hoạch này cũng yêu cầu Hamas phải giải giáp vũ khí, với thời hạn ba đến bốn ngày để nhóm chấp thuận.
Một điểm mới trong kế hoạch là việc hình dung thành lập một “Hội đồng Hòa bình” quốc tế do Trump đứng đầu, trong đó có sự tham gia của cựu Thủ tướng Anh Tony Blair với vai trò chưa xác định. Song song, Gaza sẽ được quản lý bởi một chính phủ lâm thời gồm ủy ban “kỹ trị, phi chính trị” với đại diện Palestine và các chuyên gia quốc tế.
Sự khác biệt căn bản giữa đề xuất của các quốc gia Hồi giáo và kế hoạch 20 điểm của Trump nằm ở mức độ rút quân và viễn cảnh chính trị sau chiến tranh. Trong khi nhóm Hồi giáo yêu cầu Israel rút toàn bộ lực lượng và tiến tới giải pháp hai nhà nước – vốn là nền tảng lâu dài của tiến trình hòa bình Trung Đông – thì kế hoạch của Trump chỉ đặt ra một lộ trình rút quân theo từng giai đoạn, kèm điều kiện Hamas giải giáp và một chính quyền lâm thời chịu sự giám sát quốc tế.
Điều này cho thấy, bất chấp các nỗ lực ngoại giao, khoảng cách giữa các bên vẫn còn lớn: phía Hồi giáo nhấn mạnh đến chủ quyền và công lý cho người Palestine, còn Washington tìm kiếm một thỏa thuận thực dụng, ưu tiên an ninh và vai trò kiểm soát quốc tế. Khoảng cách này sẽ quyết định liệu kế hoạch hòa bình có trở thành một lối thoát cho cuộc chiến Gaza hay chỉ là một đề xuất khó thực thi trong bối cảnh chính trị hiện nay.
Dũng Em