Sáng 16/11/2025, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh (Hà Nội), Đại hội đại biểu lần thứ V Hội Di sản Văn hóa Việt Nam nhiệm kỳ 2025–2030 chính thức khai mạc. Sự kiện đánh dấu chặng đường hơn 20 năm hình thành và phát triển của Hội, đồng thời xác định định hướng, nhiệm vụ trong giai đoạn mới, khi công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa đứng trước nhiều cơ hội đan xen thách thức.
Hội Di sản Văn hóa Việt Nam được thành lập ngày 23/4/2004, quy tụ các nhà khoa học, nhà quản lý, nghệ nhân và những người tâm huyết với công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc. Qua hơn 20 năm hình thành và phát triển, từ một hội với vài chi nhánh và vài trăm hội viên, đến nay Hội đã trở thành một tổ chức xã hội nghề nghiệp quy mô lớn, có mạng lưới chi nhánh và hội viên tại hầu khắp các tỉnh, thành phố, tham gia tích cực vào việc bảo vệ và phát huy giá trị kho tàng di sản văn hóa Việt Nam, biến di sản thành nguồn lực cho phát triển đất nước.
Với sự tham gia của hơn 200 đại biểu đại diện cho 11.691 hội viên trên cả nước, Đại hội được tổ chức nhằm tổng kết hoạt động nhiệm kỳ IV (2020–2025) của Hội Di sản Văn hóa Việt Nam; thảo luận và thông qua phương hướng, nhiệm vụ nhiệm kỳ V (2025–2030). Đại hội cũng xem xét, quyết nghị nhiều nội dung quan trọng như: báo cáo kiểm điểm của Ban Chấp hành nhiệm kỳ IV; báo cáo của Ban Kiểm tra và báo cáo tài chính; dự thảo sửa đổi, bổ sung Điều lệ Hội; Đề án nhân sự Ban Chấp hành, Ban Kiểm tra nhiệm kỳ mới; cùng Quy chế bầu cử đại hội.
Theo dự thảo Báo cáo tổng kết, trong nhiệm kỳ IV, dù chịu tác động nặng nề của đại dịch COVID-19, thiên tai, quá trình sắp xếp đơn vị hành chính và hạn chế về nguồn kinh phí, Hội Di sản Văn hóa Việt Nam vẫn duy trì được nhịp độ hoạt động ổn định và tiếp tục phát triển. Số lượng hội viên tăng từ 10.050 (năm 2020) lên 11.691; Hội thành lập thêm 1 liên chi hội, 15 chi hội, 1 câu lạc bộ; kết nạp 3 hội cấp tỉnh, thành phố và tiếp nhận 2 doanh nghiệp trực thuộc. Mạng lưới tổ chức của Hội hiện bao phủ 11 hội cấp tỉnh cùng nhiều chi hội, câu lạc bộ, trung tâm, doanh nghiệp và Quỹ Hỗ trợ bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam, tạo nên một “mái nhà chung” rộng mở của những người làm công tác di sản trên toàn quốc.
Trong lĩnh vực chuyên môn, Hội đã tích cực tham gia nghiên cứu, tư vấn và phản biện chính sách liên quan đến di sản văn hóa; đồng thời phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, bảo tàng, khu di tích và các tổ chức quốc tế tổ chức nhiều hội thảo, tọa đàm, trưng bày và hoạt động truyền thông về các vấn đề được xã hội quan tâm như: bảo vệ và phát huy giá trị di sản vật thể, phi vật thể; vai trò của cộng đồng và chủ sở hữu tư nhân đối với di sản; gắn bảo tồn di sản với phát triển bền vững, du lịch và kinh tế sáng tạo. Các cơ quan ngôn luận của Hội, gồm Tạp chí Thế giới Di sản (bản in và điện tử), Vietnam Heritage cùng nhiều ấn phẩm và kỷ yếu chuyên đề, đã góp phần lan tỏa mạnh mẽ hình ảnh di sản văn hóa Việt Nam đến công chúng trong nước và quốc tế.
Bên cạnh những kết quả đạt được, văn kiện Đại hội cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế: chế độ thông tin, báo cáo từ cơ sở gửi về Trung ương Hội còn thiếu đồng bộ; hiệu quả hoạt động của một số tổ chức Hội chưa cao; việc phát triển hội cấp tỉnh, thành phố vẫn chậm và chưa đồng đều. Từ thực tiễn đó, Ban Chấp hành rút ra nhiều bài học kinh nghiệm, nhấn mạnh tầm quan trọng của đoàn kết nội bộ, phát huy trí tuệ tập thể, và coi trọng mối quan hệ phối hợp với cộng đồng, cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và các cơ quan truyền thông trong triển khai nhiệm vụ.
Trên cơ sở đánh giá nhiệm kỳ IV, Dự thảo Phương hướng, nhiệm vụ nhiệm kỳ V (2025–2030) xác định phương hướng chung là tiếp tục phát huy thành quả của các nhiệm kỳ trước, khắc phục hạn chế, củng cố tổ chức Hội toàn diện và khẳng định vai trò của Hội trong sự nghiệp bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa của đất nước. Trong nhiệm kỳ mới, Hội sẽ tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm: củng cố tổ chức và phát triển hội viên cả về số lượng và chất lượng; tăng cường tổ chức và tham gia các hoạt động bảo vệ, phát huy di sản nhằm nuôi dưỡng tình yêu di sản, đặc biệt trong giới trẻ; đẩy mạnh vai trò tư vấn, phản biện xã hội, đóng góp vào hoàn thiện hệ thống pháp luật về di sản văn hóa.
Hội cũng đặt mục tiêu nâng cao chất lượng các cơ quan ngôn luận; tăng cường ứng dụng khoa học – công nghệ trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản; mở rộng quan hệ hợp tác trong nước và quốc tế; phát triển mạng lưới hội thành viên tại các địa phương; đẩy mạnh công tác thi đua, khen thưởng; bảo đảm thông tin hai chiều kịp thời giữa Trung ương Hội và cơ sở.
Trong khuôn khổ Đại hội, các đại biểu sẽ thảo luận sâu về các văn kiện trình Đại hội, đóng góp ý kiến hoàn thiện phương hướng, nhiệm vụ nhiệm kỳ V; đồng thời bầu Ban Chấp hành và Ban Kiểm tra Hội Di sản Văn hóa Việt Nam nhiệm kỳ 2025–2030, nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới, khi di sản văn hóa ngày càng được nhìn nhận như một nguồn lực quan trọng cho phát triển bền vững đất nước.
Hương Bình