Theo Reuters, ngày 2/9/2025, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lần đầu tiên mời các đối tác Nga và Triều Tiên tới Bắc Kinh, trong bối cảnh căng thẳng với phương Tây leo thang. Việc tiếp đón Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Đại lễ đường Nhân dân và sau đó tại dinh thự riêng, nơi ông Tập gọi ông Putin là “người bạn cũ” không chỉ thể hiện mối quan hệ cá nhân thân thiết, mà còn là tín hiệu chiến lược về sự gắn kết giữa các quốc gia bị cô lập sau cuộc chiến tồi tệ nhất châu Âu trong tám thập kỷ.
Vài giờ sau, một nhân chứng của Reuters phát hiện đoàn tàu bọc thép chở Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un tiến vào thủ đô Trung Quốc. Truyền thông nhà nước Triều Tiên nhanh chóng xác nhận sự xuất hiện của ông, đồng thời công bố hình ảnh con gái Kim Ju Ae đi cùng cha. Ju Ae, nhân vật được tình báo Hàn Quốc coi là ứng cử viên kế nhiệm tiềm năng nhất, lần đầu ra mắt quốc tế sau nhiều năm chỉ xuất hiện trong các sự kiện trọng đại trong nước.
Ông Tập Cận Bình, Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un dự kiến trở thành tâm điểm của một cuộc duyệt binh hoành tráng vào thứ Tư. Đây được xem là cơ hội để Chủ tịch Trung Quốc phô diễn tầm nhìn về một trật tự toàn cầu mới, trong bối cảnh chính sách “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang làm gia tăng căng thẳng trong các liên minh phương Tây.
Ngoài sự phô trương mang tính biểu tượng, giới phân tích chú ý đến khả năng hình thành mối quan hệ quốc phòng chặt chẽ hơn giữa ba nước. Điều này đặc biệt đáng lưu ý sau hiệp ước an ninh Nga–Triều được ký tháng 6/2024, cùng những đồn đoán về một thỏa thuận tương tự giữa Bắc Kinh và Bình Nhưỡng, một diễn biến có thể làm thay đổi cán cân chiến lược tại châu Á–Thái Bình Dương.
Nếu kịch bản đó xảy ra, đây sẽ là đòn giáng mạnh vào ông Trump, người nhiều lần tự hào về quan hệ cá nhân với cả ba lãnh đạo và khẳng định vai trò “kiến tạo hòa bình” trong khi chiến tranh Nga–Ukraine vẫn kéo dài sang năm thứ tư. Trong phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh với hơn 20 lãnh đạo các quốc gia ngoài phương Tây, ông Tập ngầm chỉ trích chính quyền Mỹ: “Chúng ta phải giữ lập trường rõ ràng chống lại chủ nghĩa bá quyền và chính trị cường quyền.”
Cũng trong ngày thứ Hai, ông Tập hội đàm với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, quốc gia bị Washington chỉ trích vì mua dầu của Nga, qua đó gián tiếp hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Moscow. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent gọi hội nghị này là “màn trình diễn” và cáo buộc Trung Quốc cùng Ấn Độ, hai khách hàng dầu mỏ lớn nhất của Nga, là “tiếp tay cho chiến tranh”.
Trong cuộc gặp giữa ông Putin và ông Tập, tập đoàn Gazprom của Nga mở trang web mới, đồng thời ký với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) thỏa thuận gia tăng cung cấp khí đốt, bao gồm cả dự án đường ống mới có thời hạn 30 năm.
Ở thời điểm ông Trump vận động cho giải Nobel Hòa bình, bất kỳ dấu hiệu nào về sự tập trung sức mạnh quân sự mới ở phương Đông, trong đó có Nga, chắc chắn sẽ làm phương Tây lo ngại.
“Các cuộc tập trận quân sự ba bên giữa Nga, Trung Quốc và Triều Tiên dường như gần như không thể tránh khỏi”, Youngjun Kim, một nhà phân tích tại Cục Nghiên cứu Châu Á Quốc gia có trụ sở tại Hoa Kỳ, đã viết vào tháng 3, trích dẫn việc xung đột ở Ukraine đã đẩy Moscow và Bình Nhưỡng xích lại gần nhau hơn.
“Cho đến vài năm trước, Trung Quốc và Nga là những đối tác quan trọng trong việc áp đặt các lệnh trừng phạt quốc tế đối với Triều Tiên vì các vụ thử hạt nhân và tên lửa của nước này… (họ) hiện là những đối tác quân sự tiềm năng của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên trong cuộc khủng hoảng trên bán đảo Triều Tiên”, ông nói thêm, sử dụng tên chính thức của quốc gia bị cô lập về mặt ngoại giao này.
Nhà lãnh đạo Triều Tiên đã cung cấp hơn 15.000 quân để hỗ trợ cuộc chiến của Nga ở Ukraine.
Năm 2024, ông Kim từng đón tiếp Tổng thống Putin tại Bình Nhưỡng, hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa hai nước sau 24 năm. Động thái này được nhiều nhà quan sát coi là tín hiệu thách thức ông Tập Cận Bình, đồng thời nhằm giảm thế phụ thuộc của Triều Tiên vào Trung Quốc và thoát khỏi tình trạng bị cô lập.
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải ở Thiên Tân, ông Putin khẳng định, cần “khôi phục sự cân bằng công bằng trong lĩnh vực an ninh”, một cách nói tắt cho những chỉ trích lâu nay của Moscow đối với việc NATO mở rộng về phía đông.
Với ông Kim Jong Un, cuộc duyệt binh tại Bắc Kinh sẽ là sự kiện ngoại giao đa phương lớn nhất mà ông từng tham dự, mang đến cơ hội tìm kiếm sự thừa nhận ngầm cho kho vũ khí hạt nhân bị cấm và mở rộng mạng lưới ngoại giao. Trước khi rời sang Trung Quốc sáng thứ Ba, ông còn ghé thăm một phòng thí nghiệm tên lửa, động thái mà giới phân tích coi là nhằm “khẳng định vị thế của Triều Tiên như một cường quốc hạt nhân” trước khi đứng cạnh ông Tập và ông Putin.
Theo truyền thông nhà nước Triều Tiên, tại ga đường sắt Bắc Kinh, ông Kim và con gái được chào đón bởi các quan chức cấp cao Trung Quốc, trong đó có Thái Kỳ, Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, và Ngoại trưởng Vương Nghị.
Cuộc diễu binh “Ngày Chiến thắng” của Trung Quốc, kỷ niệm 80 năm Nhật Bản thất bại trong Thế chiến II, được chuẩn bị công phu. Trung tâm Bắc Kinh gần như bị phong tỏa nhiều tuần qua bởi các biện pháp an ninh và kiểm soát giao thông nghiêm ngặt.
Sự xuất hiện đồng thời của bộ 3: Chủ tịch Tập Cận Bình, Tổng thống Vladimir Putin và Chủ tịch Kim Jong Un tại Bắc Kinh không chỉ là màn thị uy về hình ảnh mà còn gửi đi thông điệp chiến lược: một trục quyền lực mới đang định hình bên ngoài quỹ đạo phương Tây. Trong bối cảnh cuộc chiến Nga–Ukraine chưa có hồi kết, chính sách “Nước Mỹ trên hết” làm lung lay nền tảng liên minh xuyên Đại Tây Dương, và Triều Tiên tiếp tục phô trương tham vọng hạt nhân, tam giác Bắc Kinh–Moscow–Bình Nhưỡng được coi là yếu tố có thể tái định hình bàn cờ địa chính trị toàn cầu.
Điều còn bỏ ngỏ là liệu sự liên kết này có đủ sức biến thành hợp tác quân sự bền vững, hay chỉ dừng lại ở biểu tượng và thông điệp đối trọng với phương Tây. Dù vậy, những diễn biến tại Bắc Kinh đã khiến cả Washington lẫn các đồng minh châu Âu và châu Á phải cảnh giác, bởi bất kỳ sự chuyển dịch nào ở phương Đông cũng có thể tạo ra những hệ quả sâu rộng cho an ninh khu vực và trật tự quốc tế trong thập kỷ tới.
Minh Anh