Trong một cuộc trả lời phỏng vấn ngày 3/11/2022, Tổng thống Mỹ Joe Biden nhận định: ‘Nếu chúng tôi mất Hạ viện và Thượng viện, đó sẽ là 2 năm tồi tệ’. Nếu 2 năm đảng Cộng hòa kiểm soát Quốc hội, có sự thay đổi nếu xảy ra ở Thượng viện hoặc Hạ viện, hoặc cả hai sẽ khiến nhiệm kỳ của Tổng thống Biden bước sang một giai đoạn khó khăn hơn về những quyết sách đưa ra. Các cố vấn của Tổng thống Biden kín đáo thừa nhận, họ không nhận thấy con đường khả thi cho đảng Dân chủ để chiếm thế đa số tại Hạ viện.
Một số ý kiến cho rằng cuộc bầu cử giữa kỳ Mỹ là một cuộc trưng cầu ý dân về khả năng điều hành đất nước trong 2 năm qua của Tổng thống Biden nhưng các ý kiến bảo vệ ông Biden thì cho rằng cuộc bầu cử này là sự lựa chọn của cử tri giữa 2 đảng Dân chủ và Cộng hòa. Đảng Cộng hòa chỉ cần giành được thêm 5 ghế so với số ghế hiện có là có thể giành quyền kiểm soát Hạ viện và điều đó đồng nghĩa với những thay đổi mạnh mẽ trong nhiệm kỳ còn lại của ông Biden.
Đối mặt với các cuộc điều tra
Đảng Cộng hòa đã tuyên bố, nếu họ giành quyền kiểm soát Quốc hội, Tổng thống Biden sẽ đối mặt với các cuộc điều tra. Giành thế đa số trong Hạ viện và Thượng viện sẽ giúp các nghị sĩ đảng Cộng hòa có quyền lãnh đạo một số cơ quan giám sát cũng như cho họ khả năng tiến hành các cuộc điều tra nhằm vào ông Biden, Nhà Trắng và thậm chí các thành viên trong gia đình Tổng thống. Đến nay, các thành viên đảng Cộng hòa cho thấy họ sẵn sàng nhắm vào tất cả mục tiêu trên.
Các nghị sĩ đảng Cộng hòa như Thượng nghị sĩ James Comer và Jin Jordan, những người có thể lần lượt là Chủ tịch Ủy ban Giám sát và Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, đã sẵn sàng tiến hành điều tra về một loạt vấn đề, từ các hợp đồng làm ăn của con trai ông Biden là ông Hunter cho tới những gì đảng Cộng hòa cáo buộc là sự can thiệp chính trị của FBI và Bộ Tư pháp, cũng như nguồn gốc đại dịch Covid-19.
Đã có các cuộc trao đổi về việc luận tội đối với Bộ trưởng An ninh nội địa Mỹ Alejandro Mayorkas và thậm chí cả Tổng thống Biden. Các quan chức Nhà Trắng dự kiến sẽ đối mặt với một giai đoạn mới trong những tháng tới. Các quan chức này cho rằng nếu đảng Cộng hòa giành quyền kiểm soát Quốc hội, Nhà Trắng sẽ tăng cường nỗ lực hoặc thậm chí thuê thêm nhân viên để tìm cách đẩy lùi các cuộc điều tra của đảng Cộng hòa.
Chương trình nghị sự
Khi đảng Cộng hòa chiếm đa số trong Quốc hội sẽ làm khó cho những năm năm còn lại trong nhiệm kỳ của Tổng thống Biden. Nếu đảng Cộng hòa kiểm soát một hoặc cả hai viện, khả năng các dự luật lớn được thông qua có thể sẽ chấm dứt. Thay vào đó, Tổng thống Biden sẽ rơi vào thế phòng thủ khi đảng Cộng hòa được cho là sẽ tìm cách đảo ngược những gì ông thực hiện trong 2 năm đầu nhiệm kỳ.
Đảng Cộng hòa đã tuyên bố sẽ đảo ngược nội dung trong Đạo luật Giảm lạm phát được Tổng thống Biden ký thông qua, trong đó liên quan đến các khoản thuế mới cao hơn đối với các tập đoàn. Đảng Cộng hòa cũng có thể sẽ đảo ngược một số sáng kiến về ứng phó với biến đổi khí hậu của chính quyền ông Biden.
Những lĩnh vực khác mà Tổng thống Biden tuyên bố sẽ hành động như củng cố luật về quyền phá thai trên toàn quốc cũng không có cơ hội được thúc đẩy nếu đảng Cộng hòa kiểm soát Quốc hội. Ngoài ra, những chương trình khác như các khoản vay hỗ trợ sinh viên cũng sẽ bị cản trở.
Tổng thống Biden được cho là sẽ dùng quyền phủ quyết để bác bỏ những nỗ lực của đảng Cộng hòa nhằm đảo ngược chương trình nghị sự của ông. Trong 2 năm đầu nhiệm kỳ, Tổng thống Biden chưa phủ quyết bất kỳ dự luật nào, một phần là do đảng Dân chủ kiểm soát Quốc hội.
Quyết định tranh cử năm 2024
Ngay sau khi kết quả bầu cử giữa kỳ 2022 được công bố, sự chú ý của toàn nước Mỹ sẽ ngay lập tức dồn về cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, trong đó có câu hỏi liệu Tổng thống Biden có tiếp tục tìm kiếm nhiệm kỳ thứ hai hay không.
Quyết định của cựu Tổng thống Trump khi tìm kiếm nhiệm kỳ thứ hai và thời điểm thông báo quyết định này sẽ là một nhân tố chi phối quan trọng. Các cố vấn của ông Biden tin rằng ông đang có vị trí thuận lợi để giành ưu thế trước người tiền nhiệm và họ cho rằng cuộc bầu cử năm 2024 sẽ là cuộc cạnh tranh thứ hai giữa ông Biden và ông Trump.
Lê Huy/tổng hợp