Ngày 4/6/2025, nhà báo Đức Max Grigutsch đã đăng tải trên tờ Thế Giới Trẻ (trụ sở tại Berlin) bài viết mang tiêu đề gây chú ý: “Cuộc gặp mặt của các nhà vận động hành lang cho ngành bất động sản – cuộc tấn công của những ông chủ cho thuê nhà được mệnh danh là những con cá mập”. Bài viết nhanh chóng thu hút sự quan tâm khi hé lộ bức tranh đầy căng thẳng về ảnh hưởng của giới tài phiệt bất động sản tới chính sách nhà ở tại Đức, một vấn đề đang làm dấy lên nhiều tranh cãi trong bối cảnh khủng hoảng nhà ở ngày càng trầm trọng.
Các nhà vận động hành lang, nhà đầu tư tài chính và chính trị gia đã tụ họp tại Berlin nhân sự kiện “Ngày ngành bất động sản” diễn ra vào thứ Tư tại nhà hát Friedrichstadt-Palast. Cùng thời điểm, nhiều tuyên bố về kế hoạch biểu tình phản đối cũng đã được công bố rộng rãi.
Những cái tên như BlackRock, Carlyle hay Goldman Sachs, đại diện tiêu biểu của dòng vốn toàn cầu góp mặt tại hội nghị SuperReturn, một sự kiện tài chính quốc tế đang diễn ra song song tại Berlin. Theo ban tổ chức, các đại biểu tham dự hội nghị kiểm soát tổng giá trị tài sản lên tới hơn 50 nghìn tỷ USD, nguồn vốn được định hướng để tái đầu tư sinh lời vào nhiều lĩnh vực trọng điểm, trong đó có y tế, chăm sóc sức khỏe và đặc biệt là thị trường bất động sản.
“Ngày ngành bất động sản” là dịp để giới vận động hành lang trong lĩnh vực địa ốc và các chính trị gia Đức thúc đẩy các cơ hội đầu tư và điều chỉnh chính sách theo hướng có lợi cho thị trường. Tuy nhiên, làn sóng phản đối cũng đang gia tăng mạnh mẽ. Liên minh Chống lại sự điên rồ của tiền thuê nhà (Mietenwahnsinn) đã chính thức kêu gọi biểu tình, lo ngại rằng các dòng vốn khổng lồ này sẽ khiến giá thuê nhà tiếp tục leo thang và đẩy người dân ra xa khả năng tiếp cận chỗ ở hợp lý.
Sự kiện bắt đầu từ thứ Ba với một cuộc biểu tình diễn ra trước Khách sạn Intercontinental Berlin, nơi được xem là “tổng hành dinh” tạm thời của giới đầu tư tài chính tham dự hội nghị SuperReturn. Theo ban tổ chức, hơn 4.500 nhà đầu tư đã có mặt tại hội chợ những người nắm giữ khối tài sản khổng lồ và đang định hình luồng chảy vốn toàn cầu.
Tuy nhiên, không phải ai cũng chào đón sự hiện diện của họ. “Họ là một cỗ máy sản sinh bất bình đẳng,” Jorim Gerrard, đại diện tổ chức phi chính phủ Finanzwende, phát biểu trong buổi họp báo ngày thứ Hai. “Khi ví tiền của một bộ phận người dân ngày càng cạn kiệt, thì túi tiền của những nhóm này lại ngày một căng phồng,” ông nhấn mạnh.
Theo ông Jorim Gerrard, trong khi hội nghị SuperReturn chủ yếu xoay quanh việc “thực hiện các thương vụ siêu lợi nhuận”, thì trọng tâm thảo luận vào thứ Tư sẽ chuyển sang khuôn khổ kiếm tiền từ việc cho thuê nhà ở, một trong những lĩnh vực đang thu hút dòng vốn lớn từ các quỹ đầu tư.
Dự kiến, trong khuôn khổ “Ngày ngành bất động sản”, nhiều cuộc gặp song phương quan trọng giữa giới chính trị và doanh nghiệp sẽ diễn ra. Ông Thorsten Frei (CDU), Chánh Văn phòng Thủ tướng Liên bang, sẽ làm việc với ông Jan-Hendrik Goldbeck, Giám đốc điều hành của tập đoàn xây dựng Goldbeck. Bộ trưởng Xây dựng Liên bang Verena Hubertz (SPD) sẽ có cuộc thảo luận với ông Rolf Buch, CEO của tập đoàn bất động sản hàng đầu Vonovia. Trong khi đó, Nghị sĩ CDU Jan-Marco Luczak sẽ gặp bà Eva Weiß, Giám đốc điều hành Buwog – một trong những công ty phát triển và quản lý nhà ở lớn tại Đức.
Từ góc nhìn của những “ông lớn” cho thuê nhà, những người thường bị mệnh danh là “cá mập” trong ngành bất động sản diễn biến hiện tại có thể được xem như bước chuẩn bị cho một cuộc tấn công toàn diện vào thị trường nhà ở đô thị. Giá mua bất động sản ở các thành phố lớn đang ở mức rất cao, khiến việc đạt được tỷ suất sinh lời vượt qua mức lợi suất trái phiếu chính phủ Đức kỳ hạn 10 năm (hiện ở mức 2,58%) trở nên khó khăn – theo phân tích của các chuyên gia từ cổng thông tin Immoheld đăng trên tờ Handelsblatt ngày thứ Ba.
Tuy nhiên, đối với các nhà đầu tư cổ phần tư nhân chuyên tìm kiếm “siêu lợi nhuận”, với kỳ vọng lên tới trên 10% mỗi năm mức lợi suất hiện tại là không đủ hấp dẫn. Trong bối cảnh đó, kỳ vọng đang dồn về các khoản tín dụng hỗ trợ hàng tỷ euro từ chính phủ liên bang, được cho là “cứu cánh” để tạo ra lợi nhuận khả thi hơn trong các dự án nhà ở. “Các nhà đầu tư có thể hưởng lợi đáng kể từ các gói tài chính này,” ông Jannick Hunecke, Tổng Giám đốc công ty đầu tư Deutsche Beteiligungs-AG, nhận định với báo chí.
“Hãy nhớ rằng ví đầy của một người là ví rỗng của người khác.”, phát biểu của Franz Michel từ Hiệp hội Người thuê nhà Đức trong buổi họp báo hôm thứ Hai đã phần nào khái quát được thực trạng bất bình đẳng đang diễn ra tại Berlin. Theo ông Michel, hiện có tới 15% tổng số nhà ở tại thủ đô thuộc sở hữu của các công ty bất động sản niêm yết. Tỷ lệ này không chỉ phản ánh sự tập trung quyền sở hữu mà còn dẫn tới những hệ lụy nghiêm trọng: giá thuê tăng chóng mặt, phí quản lý leo thang do được giao cho các công ty bên thứ ba, tất cả đều đẩy gánh nặng về phía người thuê nhà.
Dù có Quy định về Kiểm soát tiền thuê nhà, nhưng theo ông Michel, các kẽ hở pháp lý đang bị khai thác một cách có hệ thống. Báo cáo Thị trường Nhà ở Berlin 2025 mới đây cho thấy tiền thuê nhà tại Berlin đã tăng trung bình 12% chỉ trong năm 2024. Trong bối cảnh đó, việc gia hạn Quy định đến năm 2029 nhiều khả năng sẽ chỉ mang tính hình thức, thiếu thực chất trong kiểm soát thị trường.
Bộ trưởng Xây dựng Liên bang Verena Hubertz, trong một phát biểu trên chương trình Morgenmagazin của đài truyền hình công cộng ARD cuối tháng 5, đã nhấn mạnh cam kết “xây dựng, xây dựng, xây dựng”, với nguồn vốn cần thiết dự kiến sẽ được huy động tại sự kiện vào thứ Tư. Tuy nhiên, giới phê bình không mấy lạc quan.
“Giống như mọi năm, vào năm 2025 các bộ trưởng và thủ tướng lại tuyên bố rằng cuộc khủng hoảng nhà ở chỉ có thể được giải quyết bằng đầu tư tư nhân,” Kim Meyer, phát ngôn viên của Liên minh Chống lại sự điên rồ của tiền thuê nhà, nhận định trên tờ Thế Giới Trẻ hôm thứ Ba. Nhưng theo bà, chính khu vực tư nhân cùng với sự dung túng từ giới chính trị đã góp phần tạo ra cuộc khủng hoảng hiện tại. “Bất kỳ ai cho rằng có thể giải quyết khủng hoảng nhà ở bằng cách đổ thêm tiền vào bất động sản tư nhân thực chất đang tìm cách bình phương một vòng tròn,” Meyer mỉa mai.
Trong bối cảnh dòng vốn toàn cầu đang ồ ạt tìm đường vào thị trường bất động sản Đức, đặc biệt là tại các đô thị lớn như Berlin, câu hỏi đặt ra không chỉ là ai sẽ đầu tư, mà quan trọng hơn là ai sẽ thực sự hưởng lợi từ những khoản đầu tư đó. Trong khi giới chính trị và nhà đầu tư tiếp tục bắt tay tìm giải pháp “thị trường hóa” khủng hoảng nhà ở, thì người dân, đặc biệt là người thuê nhà vẫn đang đối mặt với gánh nặng chi phí sinh hoạt ngày một leo thang. Những cuộc gặp mặt sau cánh gà giữa các chính trị gia và ông trùm bất động sản có thể là nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng, nhưng cũng đồng thời đặt ra nguy cơ gia tăng bất bình đẳng nếu thiếu sự kiểm soát minh bạch. Cuộc khủng hoảng nhà ở, rõ ràng, không chỉ cần thêm vốn mà cần một tầm nhìn công bằng hơn cho quyền tiếp cận chỗ ở của mọi người dân.
Hồ Ngọc Thắng/nguồn: https://www.jungewelt.de/artikel/501272.treffen-der-immobilienlobby-angriff-der-miethaie.html