Ngày 11/7/2024, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Mỹ và các đồng minh “hiện đang” gửi máy bay chiến đấu F-16 tới Ukraine và sẽ đến Kiev vào mùa hè này. Việc Mỹ cung cấp máy bay F-16 Fighting Falcons do Mỹ sản xuất cho Ukraine đánh dấu sự nâng cấp đáng kể so với các máy bay phản lực thời Liên Xô. Tuy nhiên, F-16 thiếu khả năng tàng hình cần thiết cho chiến tranh trên không hiện đại.
Theo Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov , Moscow sẽ coi việc chuyển giao các máy bay chiến đấu này là một tín hiệu có chủ ý gửi tới NATO trong lĩnh vực hạt nhân. Tuy nhiên, sự xuất hiện của chúng ở Ukraine sẽ không làm thay đổi tình hình trên tuyến liên lạc chiến đấu dưới bất kỳ hình thức nào; F-16 sẽ bị tiêu diệt giống như các loại vũ khí khác – ông nói.
Trên tạp chí National Interest, chuyên gia quốc phòng Harrison Kass đã có bài viết tựa đề “Rất tiếc, Không quân Hoa Kỳ: Kỷ nguyên F-16 Fighting Falcon sắp kết thúc nhanh chóng”. Bài viết cho rằng các máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ hứa cung cấp cho Kiev đã lỗi thời trong các cuộc xung đột với các cường quốc quân sự và khó có thể tồn tại trong không phận do Nga kiểm soát .
Mặc dù hữu ích trong việc bảo vệ không phận Ukraine và tham gia các nhiệm vụ triệt tiêu phòng không đối phương (SEAD), nhưng hiệu quả của F-16 giảm dần trong không phận đang tranh chấp với Nga.
Khi công nghệ phòng không tiến bộ, khả năng tàng hình trở nên cần thiết, hạn chế vai trò của F-16 trong các cuộc xung đột trong tương lai. Tuy nhiên, những máy bay phản lực này mang lại cho Ukraine lợi thế tạm thời, tăng cường khả năng phòng thủ trước Nga.
Kỷ nguyên F-16 sắp kết thúc… Bất chấp chiến tranh Ukraine
Theo tác giả, sau nhiều năm Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ra sức kêu gọi, gần đây máy bay phản lực thế hệ thứ tư F-16 Fighting Falcon đã bắt đầu được trao tặng cho Ukraine. F-16 do Mỹ sản xuất chắc chắn sẽ là bản nâng cấp so với các máy bay chiến đấu của Liên Xô thời Chiến tranh Lạnh mà Ukraine hiện đang phụ thuộc.
Mặc dù vẫn hữu ích trên chiến trường hiện đại nhưng F-16 có những ứng dụng hạn chế, phần lớn là do khung máy bay thiếu đặc tính tàng hình.
Khi công nghệ phòng không và phát hiện tiếp tục được cải thiện, khả năng tàng hình ngày càng trở nên quan trọng. Ngày nay, với khả năng nhạy bén của thiết bị phát hiện và khả năng sát thương của hệ thống phòng không, một mẫu máy bay không có khả năng tàng hình sẽ không thể tồn tại trong không phận do kẻ thù kiểm soát, vì thế máy bay này sẽ bị hạn chế ứng dụng trong chiến đấu hiện đại.
Theo tác giả, F-16 không tàng hình sẽ hữu ích trong việc bảo vệ bầu trời Ukraine trước sự tấn công dữ dội của máy bay chiến đấu Nga. Nhưng nếu người Ukraine muốn tiến vào Nga nhằm giành lãnh thổ mới cho chế độ Zelensky thì vấn đề sẽ bộc lộ rõ.
Ngay khi người Ukraine chạm trán với không phận do Nga kiểm soát, giá trị của F-16 cũng như khả năng sống sót của nó sẽ giảm đi rõ rệt – tác giả viết.
Tuy nhiên, F-16 không hoàn toàn lỗi thời và vẫn có thể mang lại giá trị trong các tình huống tấn công. F-16 được tôn vinh nhờ khả năng SEAD (Đàn áp phòng không của kẻ thù) và có thể sẽ được huy động để giúp tiêu diệt hoặc phá vỡ các hệ thống phòng không của đối phương. Tất nhiên, nếu cơ sở vật chất radar của đối phương vẫn còn nguyên vẹn thì F-16 sẽ gặp khó khăn để tồn tại trong vai trò SEAD. Nhưng trong bất kỳ tình huống nào đạt được ưu thế trên không, F-16 một lần nữa sẽ mang lại giá trị trong vai trò tuần tra trên không hoặc ném bom.
F-16 đã chứng tỏ bản thân trong các cuộc giao tranh không cân sức – trên bầu trời Iraq và Afghanistan, nơi các hệ thống phòng thủ không tồn tại hoặc không có khả năng đe dọa tài sản của Mỹ. Nhưng thời của F-16 là máy bay chiến đấu ưu việt đã kết thúc. Máy bay phản lực thế hệ thứ tư chỉ đơn thuần là sự bổ sung cho các mẫu máy bay tiên tiến hơn như F-22 và F-35, một sự thay thế rẻ hơn cho các hệ thống có giá trị nhất của Mỹ. Trong cuộc xung đột với một cường quốc, F-16 sẽ vẫn chỉ giữ vai trò dự bị – chuyên gia cho biết.
Theo tác giả, F-16 cần được trang bị các công cụ để hoàn thành những gì Ukraine cần đạt được – giảm thiểu bất kỳ lợi thế nào của Nga trên bầu trời Ukraine, cầm cự lâu hơn một chút. Dù có thể câu thêm thời gian, song F-16 sẽ không mang lại viên đạn thần kỳ cho Zelensky.
Chy Lê