Kỷ niệm 78 năm Ngày Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, chúng ta càng hiểu rõ giá trị lịch sử, thực tiễn sâu sắc mà Cách mạng Tháng Tám đã mang lại; đề cao lòng tự hào dân tộc, nhận thức đầy đủ trách nhiệm của thế hệ hôm nay trong việc vận dụng và phát triển những bài học kinh nghiệm quý giá, tư tưởng mang tầm thời đại của Cách mạng Tháng Tám vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Có Đảng lãnh đạo, Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công là thắng lợi vĩ đại đầu tiên của Nhân dân Việt Nam, mở ra bước ngoặt trong lịch sử dân tộc Việt Nam.
“…Việt Nam, ta lại gọi tên mình
Hạnh phúc nào hơn được tái sinh
Mát dạ ông cha nghìn thủa trước
Cho đời, hai tiếng mới quang vinh!…” (Theo chân Bác-Thơ:Tố Hữu).
Chính quyền về tay Nhân dân, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời; chấm dứt chế độ quân chủ phong kiến ở Việt Nam; kết thúc hơn 80 năm Nhân dân ta dưới ách đô hộ của thực dân, phát xít. Nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người dân một nước độc lập, làm chủ vận mệnh của mình. Nước Việt Nam từ một nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành một nước độc lập, tự do và dân chủ. Đảng Cộng sản Việt Nam trở thành một Đảng cầm quyền. Từ đây, đất nước Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Ngày 9/5/1945, Hồng quân Liên Xô tiến thẳng vào sào huyệt phát xít Đức tại Béc-lin buộc phát xít Đức đầu hàng vô điều kiện. Ngày 14/8/1945, phát xít Nhật đầu hàng vô điều kiện, chiến tranh thế giới lần thứ hai kết thúc. Theo thỏa thuận của các nước Đồng Minh, sau khi phát xít Nhật đầu hàng, quân đội Anh và Tưởng sẽ vào Đông Dương để giải giáp quân đội Nhật. Trong khi đó, thực dân Pháp lăm le dựa vào Đồng minh hòng khôi phục địa vị thống trị của mình; đế quốc Mỹ đứng sau các thế lực này cũng sẵn sàng can thiệp vào Đông Dương; những phần tử phản động, ngoan cố trong chính quyền tay sai Nhật đang âm mưu chống lại cách mạng.
Sự kiện vĩ đại nhất trong lịch sử cách mạng Việt Nam
Ở trong nước, ngày 9/3/1945, phát xít Nhật làm cuộc đảo chính hất cẳng Pháp. Ngay trong đêm đó, Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng quyết định phát động một cao trào cách mạng làm tiền đề cho tổng khởi nghĩa, thay đổi các hình thức tuyên truyền, cổ động, tổ chức và đấu tranh cho thích hợp.
Tháng 3/1945, Trung ương Đảng ra Chỉ thị “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”. Tháng 4/1945, Trung ương triệu tập Hội nghị quân sự cách mạng Bắc Kỳ, quyết định nhiều vấn đề quan trọng, thống nhất các lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân. Ngày 16/4/1945, Tổng bộ Việt Minh ra Chỉ thị tổ chức các Ủy ban Dân tộc giải phóng các cấp và chuẩn bị thành lập Ủy ban giải phóng dân tộc Việt Nam, tức Chính phủ lâm thời cách mạng Việt Nam.
Từ tháng 4/1945, cao trào kháng Nhật cứu nước diễn ra mạnh mẽ. Đầu tháng 5/1945, Bác Hồ từ Cao Bằng về Tuyên Quang, chọn Tân Trào làm căn cứ chỉ đạo cách mạng cả nước và chuẩn bị Đại hội quốc dân. Ngày 4/6/1945, Khu giải phóng Việt Bắc được thành lập, đặt dưới sự lãnh đạo của Ủy ban chỉ huy lâm thời, trở thành căn cứ địa của cả nước.
Tháng 8/1945, Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào (Tuyên Quang) khẳng định: “Cơ hội rất tốt cho ta giành độc lập đã tới” và quyết định phát động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền từ tay phát xít Nhật và tay sai trước khi quân Đồng Minh vào Đông Dương; đề ra ba nguyên tắc bảo đảm tổng khởi nghĩa thắng lợi, đó là: tập trung, thống nhất, kịp thời.
Vào lúc 23 giờ ngày 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa ra Quân lệnh số 1 hiệu triệu toàn dân tổng khởi nghĩa. Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân họp tại Tân trào thông qua “10 chính sách lớn của Việt Minh”; thông qua “Lệnh tổng khởi nghĩa”; quy định quốc kỳ, quốc ca; thành lập Ủy ban Dân tộc giải phóng Trung ương, tức Chính phủ Lâm thời do Bác Hồ làm Chủ tịch. Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư kêu gọi Nhân dân cả nước tổng khởi nghĩa, trong đó chỉ rõ: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhân dân cả nước đồng loạt vùng dậy, tiến hành tổng khởi nghĩa, giành chính quyền. Từ ngày 14 đến ngày 18/8, cuộc tổng khởi nghĩa nổ ra giành được thắng lợi ở nông thôn đồng bằng Bắc Bộ, đại bộ phận miền Trung, một phần miền Nam và ở các thị xã: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Hội An, Quảng Nam… Ngày 19/8, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi ở Hà Nội. Ngày 23/8, khởi nghĩa thắng lợi ở Huế và ở Bắc Cạn, Hòa Bình, Hải Phòng, Hà Đông, Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Định, Gia Lai, Bạc Liêu… Ngày 25/8, khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn – Gia Định, Kon Tum, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Biên Hòa, Tây Ninh, Bến Tre… Ở Côn Đảo, Đảng bộ nhà tù Côn Đảo đã lãnh đạo các chiến sĩ cách mạng bị giam cầm nổi dậy giành chính quyền. Chỉ trong vòng 15 ngày cuối tháng 8/1945, cả dân tộc từ Bắc vào Nam triệu người như một, nhất tề đứng lên đưa cuộc tổng khởi nghĩa đến thắng lợi hoàn toàn, chính quyền trong cả nước về tay Nhân dân.
Cách mạng Tháng Tám thành công. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội) lịch sử, trước cuộc mít tinh của gần một triệu đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Lâm thời trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam). Từ đó, ngày 2/9 là Ngày Quốc khánh của nước Việt Nam. Từ đây, đất nước Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới: Kỷ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội. Đây là một trong những sự kiện vĩ đại nhất trong sự cách mạng Việt Nam.
“… Đã bảy mươi tám năm rồi đấy nhỉ
Đỏ vàng sao thế kỷ mới đón chào
Thề độc lập nắng Ba Đình thu ấy
Cứ nhớ về lòng lại thấy nao nao.
Bác Hồ về ta đòi lại giang sơn
Đường cách mệnh như ngọn đèn soi sáng
Rồi từ đó Đảng công nông cách mạng
Ánh sáng Lê Nin soi rạng con đường…” Thơ Nguyễn Chính
Cách mạng Tháng Tám là thắng lợi của chủ nghĩa Mác-Lênin được vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể của cách mạng Việt Nam; là thắng lợi của tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối cách mạng của Đảng ta gắn độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội, gắn sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Thắng lợi này, một lần nữa khẳng định vai trò và tính tất yếu sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lãnh đạo toàn dân, tiến hành xây dựng lực lượng, tạo thời cơ, chớp thời cơ khi tình hình trong nước và quốc tế thuận lợi để Tổng khởi nghĩa. Sự lớn mạnh và uy tín của Đảng hôm nay là được phấn đấu bằng hy sinh to lớn của các chiến sĩ cách mạng, là được Nhân dân tin yêu và che trở.
Cách mạng Tháng Tám thành công đã đưa dân tộc Việt Nam bước vào hàng ngũ các dân tộc tiên phong trên thế giới đấu tranh vì hòa bình, độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội. Dân tộc Việt Nam là một trong những dân tộc tiên phong trong trận chiến đấu tranh xóa bỏ chủ nghĩa thực dân trên thế giới. Cách mạng Tháng Tám khẳng định tầm vóc quốc tế to lớn, góp phần cổ vũ các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc trên thế giới đứng lên giải phóng dân tộc khỏi ách áp bức bóc lột.
“…Tháng tám mùa thu Hà Nội đẹp tươi
Hàng triệu người giữa Ba Đình thề nguyện
Giọng Bác Hồ ấm vang truyền cảm hứng
Triệu tiếng hô vang như biển sóng tràn.
Một Việt Nam có được ngày hôm nay
Hãy nhớ những người đã không về nữa
Họ đã chết hiến dâng dòng máu đỏ
Cho tự do, độc lập, hoà bình….” Thơ Nguyễn Chính
Trước xu thế toàn cầu hóa hiện nay đang diễn ra mạnh mẽ, quá trình thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa xã hội, nước ta cũng phải đối diện với không ít khó khăn, thách thức. Ở Việt Nam, độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa xã hội là mục tiêu cách mạng, phù hợp với nguyện vọng của quần chúng Nhân dân, vì lợi ích của quần chúng Nhân dân. Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xa hội là chủ trương nhất quán, đúng đắn của cách mạng Việt Nam. Vì vậy, Đảng ta cần xử lý tốt mối quan hệ độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội, dân tộc và thời đại. Do đó, mọi luận điệu xuyên tạc mối quan hệ giữa độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội, đòi xóa bỏ Chủ nghĩa xã hội đều đi ngược lại quyền lợi, lợi ích của Nhân dân, dân tộc cần phải bị vạch trần và đấu tranh, loại bỏ.
Kỷ niệm 78 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh ngày 2/9, giúp chúng ta càng nhận thức đầy đủ hơn về vai trò lãnh đạo tài tình của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại về vai trò của quần chúng Nhân dân đối với cách mạng. Từ đó xác định trách nhiệm của các thế hệ hôm nay trong việc vận dụng sáng tạo, phát triển những bài học kinh nghiệm quý giá của Cách mạng Tháng Tám vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Góp phần đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, tự do, độc lập và giàu mạnh.
Thế Cương/tổng hợp
