Berlin, ngày 9/5/2025 – Nhà báo Đức Nico Popp, đăng tải trên tờ Thế Giới Trẻ có trụ sở tại Berlin, đã tường thuật về buổi lễ kỷ niệm 80 năm ngày kết thúc Thế chiến thứ hai, một sự kiện được tổ chức trọng thể nhưng mang đậm sắc thái chính trị thời sự, khi giới lãnh đạo Đức công khai kêu gọi tăng cường quân sự để đối đầu với Nga.
Bản quyền ảnh: Santiago Flores/jW
Buổi lễ chính thức diễn ra vào ngày 8/5/2025, đúng 80 năm sau ngày Đức Quốc xã ký văn kiện đầu hàng vô điều kiện. Địa điểm tổ chức là hội trường toàn thể Quốc hội Liên bang, với sự hiện diện của các thành viên quốc hội, Thủ tướng Olaf Scholz, các Bộ trưởng, Tổng thống Liên bang Frank-Walter Steinmeier, Chủ tịch Quốc hội Julia Klöckner, cùng Chủ tịch Tòa án Hiến pháp Liên bang. Đặc biệt, các đại sứ quốc tế được mời tham dự, nhưng không có đại diện từ Nga hay Belarus. Cả hai quốc gia này đã bị loại khỏi các lễ kỷ niệm chính thức. Một quyết định cho thấy lập trường ngày càng cứng rắn của Berlin trước tình hình xung đột tại Ukraine.
Trong các bài phát biểu đáng chú ý của Chủ tịch Quốc hội Julia Klöckner (CDU) và Tổng thống Frank-Walter Steinmeier (SPD), người ta chứng kiến nỗ lực sử dụng ngày 8/5 như một nền tảng lịch sử để biện minh cho chính sách tái vũ trang và đối đầu với Moscow của nước Đức hiện tại.
Klöckner cáo buộc Moscow “lạm dụng lịch sử” khi viện dẫn cuộc chiến chống Đức Quốc xã để biện minh cho cuộc chiến tại Ukraine. Bà đồng thời nhấn mạnh vai trò của các dân tộc khác ngoài Nga trong lực lượng Hồng quân, một chi tiết hiếm thấy trong các diễn văn chính thức trước đây để tách biệt hiện thực chiến tranh hiện tại với di sản chống phát xít trong lịch sử. Đỉnh điểm của bài phát biểu là tuyên bố: để gìn giữ hòa bình và tự do, Đức và phương Tây phải có khả năng “tự vệ quân sự”, và đó chính là “sứ mệnh của ngày 8/5”.
Tổng thống Steinmeier, trong một giọng điệu cứng rắn chưa từng thấy, còn đi xa hơn. Ông công khai chỉ trích Liên Xô, nói rằng sự “giải phóng” năm 1945 đã mở đường cho “một chế độ độc tài mới” ở Đông Đức. Ông bày tỏ lòng biết ơn đặc biệt tới Mỹ, Anh và Pháp, và chỉ thừa nhận “đóng góp” của Hồng quân Liên Xô một cách qua loa. Đối với Steinmeier, việc phản đối “những lời dối trá lịch sử của Điện Kremlin” là nghĩa vụ đạo đức và chính trị. Ông khẳng định: “Chiến tranh ở Ukraine không phải là sự tiếp nối của cuộc chiến chống phát xít” và gọi đó là “sự che đậy cho chủ nghĩa đế quốc điên rồ, bất công nghiêm trọng và tội ác nặng nề nhất.”
Steinmeier không ngần ngại khẳng định một trong những “bài học” từ ngày 8/5 là nước Đức và cả phương Tây phải tái vũ trang chống lại Nga. Theo ông, mọi nỗ lực phải được huy động để “ngăn chặn tham vọng chiếm đất của Putin”, và điều đó đòi hỏi “sức mạnh quân sự lớn hơn”.
Thông điệp được đưa ra trong lễ kỷ niệm cho thấy một sự thay đổi sâu sắc trong quan điểm lịch sử của chính giới Đức. Nếu như trước đây, ngày 8/5 được nhìn nhận là thời khắc giải phóng khỏi chủ nghĩa phát xít, thì hiện nay, nó đang được diễn giải như một lời kêu gọi tiếp tục “cuộc chiến vì tự do” trong bối cảnh địa chính trị mới.
Hình ảnh cuối cùng minh họa rõ nét cho sự thay đổi này là tại Đài tưởng niệm Liên Xô ở Berlin, nơi một nhóm người đã vẫy cờ NATO nhằm khiêu khích khách tham quan, một biểu tượng cho thấy cuộc chiến biểu tượng và ý thức hệ đã chính thức quay trở lại trung tâm nước Đức.
Hồ Ngọc Thắng/chuyển ngữ